کد خبر: 212730تاریخ: 1398/8/26 00:00
بزرگ‌ترین جنبش اعتراضی اروپا یک‌ساله شد
جشن تولد جلیقهزردها در پاریس
پلیس فرانسه تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر از اعضای جنبش جلیقهزردها را دستگیر کرده است
گروه بین‌الملل: امروز «جلیقهزردها»ی فرانسه یکسالگی جنبش بزرگ خود را جشن می‌گیرند.
به گزارش «وطن امروز»، تظاهرات معترضان موسوم به جلیقه زردها روز ۱۷ نوامبر سال ۲۰۱۸ در اعتراض به مشکلات اقتصادی در فرانسه آغاز شد. این تظاهرات ابتدا در اعتراض به افزایش مالیات بر سوخت بود اما دامنه آن به مرور گسترش یافت و به جنبشی تمام‌عیار علیه سیاست‌های امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه تبدیل شد. درست یک سال پیش در چنین روزی مردم فرانسه در اعتراض به افزایش تنها چند درصدی مالیات بر سوخت به خیابان‌ها آمدند و این حرکت به دنبال بی‌تفاوتی دولت فرانسه به مطالبات مردمی، بتدریج به جنبشی علیه سیاست‌های دولت فرانسه تبدیل شد.
به گزارش ایرنا، امروز پایان پنجاه‌و‌سومین هفته اعتراض‌های مردمی علیه نظام سرمایه‌داری در فرانسه است؛ انتظار می‌رود این کشور تا پایان هفته پیش رو بویژه امروز یکشنبه شاهد اعتراض‌های عظیم مردمی باشد. بیش از ۲۰۰ اقدام اعتراضی برای امروز در یکسالگی جنبش برنامه‌ریزی شده است.
روز پنجشنبه پزشکان و کارمندان بیمارستانهای دولتی فرانسه در اعتراض به کاهش بودجه بهداشت دست به اعتصاب زدند.
صدها پزشک، پرستار، دانشجوی پزشکی و کارمند بیمارستانی که روز پنجشنبه در پاریس و شمار دیگری از شهرها اعتصاب کردند، از رئیس‌جمهوری فرانسه خواستند «بیمارستانهای دولتی را نجات دهد». بیمارستانهای عمومی این کشور از سال ۲۰۰۵ میلادی تاکنون مجبور شده‌اند ۹ میلیارد یورو از هزینه‌های خود را کاهش دهند.
به گفته هفته نامه اکسپرس فرانسه، از ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸ یعنی نخستین روز این جنبش، برخی اعضای جنبش جلیقهزردها حتی یک تظاهرات را هم از دست نداده‌اند. در طول یک سال، آنها با وجود بارش برف، باران و موج گرما، ضربات باتوم و گاز اشک‌آور نیروهای امنیتی فرانسه، هرگز تظاهرات را ترک نکردند.
از مجموع هزاران جلیقه‌زردی که از روز نخست تظاهرات ملی این جنبش یعنی ۱۷ نوامبر ۲۰۱8 بسیج شده‌اند، برخی از آنها نه یک قدم عقب رفته‌اند و نه یک قرار ملاقات واحد داشته‌اند، آنها با صدای بلند و قاطعانه‌تر از همیشه فریاد می‌زنند: «ما اینجا هستیم و ترک نخواهیم کرد». طبق آمارهای تازه وزارت دادگستری فرانسه، پلیس این کشور از ابتدای شکل‌گیری جنبش جلیقهزردها تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر از طرفداران این جنبش را دستگیر کرده است. بر اساس این گزارش، دادگاه‌های فرانسه بیش از 3 هزار فقره حکم قضایی علیه اعضای این جنبش صادر و آنها را به شرکت در «شورش‌های جمعی» و «حمله به نیروهای انتظامی» متهم کرده‌اند. ۴۰۰ نفر از اعضای این جنبش محکوم شده‌اند و برای آنها قرار حبس صادر شده است. شمار زیادی از دستگیرشدگان هم به ارائه خدمات اجتماعی اجباری محکوم شده‌اند.
همچنین طبق گزارش چندی پیش روزنامه اکسپرس انگلیس، در طول حدود یک سال گذشته، ۱۰ هزار و ۷۹۰ نفر از نیروهای پلیس در جریان اعتراض‌های مردمی در فرانسه زخمی شده و ۵۲ پلیس دیگر جان خود را از دست داده‌اند.
*بیش از ۲۰۰ اقدام اعتراضی در فرانسه
شبکه رادیویی «اورپ یک» دیروز گزارش کرد: یک سال پس از نخستین تظاهرات جلیقهزردها مقامات انتظار دارند که چندین هزار نفر از جمله معترضان تندرو در پاریس به خیابان‌ها هجوم بیاورند. بیش از ۲۰۰ اقدام در آخر هفته برنامه‌ریزی شده است. جلیقهزردها برای تولد خود به دنبال تنفس دیگری است. تظاهرات‌کنندگان در حالی که ماه‌ها در تلاش برای بسیج بوده‌اند برای حضور معترضان در روزهای شنبه و یکشنبه در شبکه‌های اجتماعی برای انجام ۲۰۰ عمل اعتراضی فراخوان داده‌اند. جنبش جلیقهزردها در حالی به حیات خود ادامه می‌دهد که بر اساس نظرسنجی «البل» (Elable) که روز چهارشنبه منتشر شد، ۵۵ درصد فرانسوی‌ها از این جنبش حمایت یا با آنها ابراز همدردی می‌کنند.
*پذیرایی با گاز اشک‌آور
پلیس پاریس برای متفرق کردن معترضانی که در آستانه نخستین سالگرد اعتراضات ضد‌دولتی موسوم به جلیقهزردها تظاهرات کرده بودند، از گاز اشک‌آور استفاده کرد. به گزارش رویترز، پلیس پاریس دیروز با استفاده از گاز اشک‌آور سعی در متفرق کردن تظاهرات‌کنندگانی کرد که در آستانه نخستین سالگرد اعتراضات ضد‌دولتی موسوم به جنبش جلیقهزردها راهپیمایی کردند. تظاهرات‌کنندگان و نیروهای پلیس در جنوب پاریس با یکدیگر درگیر شدند، این درگیری زمانی آغاز شد که پلیس قصد داشت مانع از اشغال و مسدود شدن جاده کمربندی پاریس توسط معترضان شود. پلیس پاریس از بازداشت حداقل 24 نفر در جریان این درگیری‌ها خبر داده است. جنبش جلیقهزردها از اواسط نوامبر 2018 میلادی در اعتراض به افزایش قیمت سوخت و رشد هزینه‌های زندگی آغاز شد ولی در نهایت به تظاهرات گسترده علیه سیاست‌های دولت مکرون تبدیل شده است. اگر چه حضور معترضان در راهپیمایی‌های جلیقهزردها طی ماه‌های اخیر کمرنگ‌تر شده است ولی رهبران این جنبش خواستار ازسرگیری تظاهرات در نخستین سالگرد این اعتراضات شده‌اند.
* جلیقهزردها از کجا آمدند؟
جلیقهزردها یک سال است در ادبیات سیاسی اروپا شناخته شده‌اند و تا پیش از این کسی رد و نشانی از آنها نداشت. آنگونه که یورونیوز در گزارش خود نوشته است، جلیقهزردها بیشتر شهروندانی هستند که با وجود دارا بودن کار و درآمد، در گذران زندگی و معاش به مشکل برمی‌خورند؛ کارمندان، کارگران و خانواده‌هایی که در حومه شهرهای بزرگ یا مناطق روستایی زندگی می‌کنند و برای رفت و آمد و زندگی روزمره به خودروی شخصی وابسته هستند. با اینکه می‌توان تجمعات اعتراضی «جلیقه‌زرد»ها را یک حرکت سیاسی دانست اما شرکت‌کنندگان خود را وابسته به طیف سیاسی یا حزب خاصی نمی‌دانند و نمی‌خواهند خواسته‌های‌شان با مطالبات حزبی و رهبری جناحی منحرف شود. جنبش جلیقهزردها با اعتراض به افزایش قیمت سوخت آغاز شد اما اکنون این جنبش اعتراضی تبدیل به جنبشی علیه مالیات شده است. جنبشی که به گفته تحلیلگران اولین و مهم‌ترین چالش فراحزبی برای دولت مکرون است.
* یکسالگی جلیقهزردها و پایان عمر احزاب در فرانسه
رضاحجت شماعی*: وقتی 17 نوامبر 2018 گروهی از مردم فرانسه موسوم به جلیقهزردها در اعتراض به شکاف اقتصادی، افزایش قیمت سوخت و مشکلات معیشتی اعتراضات خود را به خیابان‌ها کشاندند، کمتر کسی گمان این را می‌برد این جنبش یکسالگی خود را شاهد باشد.
امروز پس از گذشت یک سال از آغاز اعتراضات جلیقهزردها و مخالفت با سیاست‌های دولت فرانسه، ضروری است با نگاهی موشکافانه و دقیق‌تر به چرایی شکل‌گیری و فرآیندهای آتی این جنبش بپردازیم.
واقعیت تحولات فرانسه این است که جلیقهزردها ماحصل سرخوردگی از انتخاب سارکوزی، اولاند و پناه بردن به امانوئل مکرونی هستند که یک سوسیالیست لیبرال است.
پس از اینکه سارکوزی به عنوان نامزد حزب اتحاد برای جنبش مردمی (حزب اصلی جناح راست میانه) به ریاست‌جمهوری رسید و نتوانست مشکلات اقتصادی و مسائل مالی فرانسه را حل کند، فرانسوا اولاند از حزب سوسیالیست فرانسه به عنوان یک رئیس‌جمهور تقریباً چپ‌گرا اقبال عمومی را به دست آورد ولی قدرت بحران اقتصادی- مالی فرانسه بیشتر از توان اولاند بود و همین مسائل منجر به تضعیف فرانسه و تبدیل شدن این کشور به دنباله‌رو بی‌چون و چرای آمریکا در سیاست خارجی شد.
در این شرایط بود که فرانسه با موضوع ملی‌گرایی و قدرت گرفتن جناح راست مواجه شد و احزاب لیبرال و چپ‌گرا تلاش کردند از امانوئل مکرون به عنوان یک سیاستمدار لیبرال و از اعضای مستعفی حزب سوسیالیست که حزب مستقل «آن‌مارش» را در برابر ماری لوپن، رهبر راست‌گراهای افراطی فرانسه تاسیس کرده بود، حمایت کنند.
طبیعتا انتخاب مکرون در برابر لوپن بهترین گزینه موجود برای فرانسوی‌های لیبرال و همپیمانان اروپایی آنها مثل آلمان بود ولی مسأله اساسی اینجا بود که اقتصاد فرانسه دچار معضل جدی در تامین منابع و در نتیجه نابرابری اقتصادی بود. در این شرایط افزایش قیمت سوخت مردم را دچار نارضایتی کرد که در مقابل آن هیچ راه‌حلی جز تحقق عدالت و مقابله با دولت در فرانسه وجود نداشت.
به عبارت دیگر اعتراض جلیقهزردها این‌بار به رویکرد یک حزب نبود، بلکه مسأله فراتر از نگرش‌ها و وزن‌کشی احزاب سیاسی در برابر هم و کشاندن هواداران خود به خیابان‌ها بود. جلیقهزردها جمعیتی هستند که بدون رهبری منسجم صرفا با هدف نیل به عدالت و رفع نابرابری اقتصادی به اعتراض علیه دولت پرداخته‌اند. فرانسه مکرون نیز بر اثر این مشکلات همچنان دنباله‌روی از ایالات‌متحده در سیاست خارجی و اقتصاد را در دستور کار دارد. این رویه در موضوع برجام و رابطه با ایران به شکل مبرهنی پیداست. ورود و خروج شرکت‌های فرانسوی به ایران پس از انعقاد برجام و خروج آمریکا از برجام نمونه بارز این مدعاست.
در پی این مسائل بود که برخی تحلیلگران، اعتراضات جلیقهزردها را اعتراضات ضدسرمایه‌داری و در مواردی ضدآمریکایی قلمداد کردند که البته تا حدی درست است اما موارد دیگری نیز در رابطه با این اعتراضات وجود دارد؛ مسائلی نظیر اینکه آیا مردم فرانسه به دور از رقابت احزاب و دولت‌های برخاسته از آن می‌توانند به یک زیست اخلاقی و تحقق عدالت برسند؟ این سوالی است که تا همین امروز نیز مطرح است.
رویکرد دولت‌های سارکوزی و اولاند در سیاست داخلی و خارجی سبب شد هر کدام تنها یک دوره رئیس‌جمهور فرانسه باشند و احتمالا این رویه برای مکرون هم مفروض است. همین سرخوردگی‌ها به نظر می‌رسد زمینه قدرت‌یابی ملی‌گرایی و احزاب دست‌راستی را فراهم کند ولی اینکه آیا این جریان‌ها هم پاسخگوی نیازهای فرانسوی‌ها خواهند بود یا خیر، سوالی است که پاسخ آن از قبل مشخص است، از این رو آتش اعتراضات جلیقهزردها که طی یک سال اخیر تا حدی تحت تاثیر اقدامات پلیسی دولت و تفاوت و گسست در مطالبات زیر خاکستر مانده، مجدداً شعله‌ور می‌شود.
کارشناس مسائل فرانسه*