گروه اقتصادی:‌ امروز رئیس‌جمهور میهمان جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی است تا درباره گرانی بنزین پاسخگو باشد. اینطور که پیداست نمایندگان مجلس به هیچ‌وجه موافق گرانی بنزین در شرایط کنونی نبوده‌اند و حتی در سنوات گذشته مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده بودند. این اقدام به غیر از اعتراض نمایندگان، در گوشه و کنار باعث بروز اعتراضات مردمی هم شده است. جالب اینجاست که کارشناسان اقتصادی هم با آن با روی باز برخورد نکرده‌اند. به گزارش «وطن امروز»، اصلی‌ترین نقد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به موضوع گرانی بنزین، خارج شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها از مسیر اصلی خود است به طوری که در حال حاضر دولت با مصوبه شورای هماهنگی سران قوا بدون در نظر داشتن این قانون دست به اقدام جدیدی یعنی تامین بسته‌های حمایتی از محل تغییر قیمت یک حامل انرژی زده است. این در حالی است که دولت باید به صورت پلکانی و ذیل قانون هدفمندی یارانه‌ها اقدام به اصلاح قیمت تمام حامل‌های انرژی و پرداختن مابه‌التفاوت آن در قالب مدل 50 درصد به مردم،30 درصد برای تولید و 20 درصد برای تامین مالی شرکت‌های دولتی فعال در این قانون می‌کرد. 

 

* عدم شفافیت منابع و هزینه‌کرد

نکته قابل توجه دیگر درباره این اقدام دولت نبود شفافیت در محل منابع و هزینه‌کرد اجرای این طرح است. باید توجه داشت که تمام بار منابع اجرایی این طرح از محل مصرف شهروندان است در صورتی که اساسا سیاست هدفمندی یک اقدام سلبی در مصرف است، این یعنی به مرور زمان مصرف شهروندان کاهش خواهد یافت و مشخص نیست منابع این یارانه جدید ماهانه از کجا می‌خواهد تامین ‌‎شود. از سوی دیگر دولت اعلام کرده است درآمد حاصل از اجرای این طرح 31 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود‎‌؛ بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت در این باره گفته است:‌ با اجرای طرح مدیریت مصرف بنزین 31 هزار میلیارد تومان در سال افزایش درآمد داریم که همه آن به اقشار کم‌درآمد تعلق خواهد گرفت. وی تاکید کرد: همه درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین به طبقات متوسط و ضعیف جامعه پرداخت می‌شود و یک ریال آن صرف کار دیگری نخواهد شد. 

این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد درآمد این طرح 40 هزار میلیارد تومان است. بنا بر این گزارش، طبق گفته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، یارانه‌ای که قرار است به ازای گرانی بنزین دست مردم را بگیرد از 55 هزار تومان تا حداکثر 205 هزار تومان است؛ برای خانوارهای یک نفره 55 هزار تومان، برای خانوارهای 2 نفره 103 هزار تومان، خانوارهای 3 نفره 138 هزار تومان،‌ خانوارهای 4 نفره 172 هزار تومان و خانوارهای 5 نفره و بیشتر 205 هزار تومان. در واقع به طور میانگین 47 هزار تومان به یارانه هر شخص اضافه خواهد شد. در حال حاضر مصرف بنزین معادل 97 میلیون لیتر در روز است که نیمی از آن صرف مصارف شخصی و نیمی دیگر صرف خدمات می‌شود. بر اساس الگوی جدید سهمیه‌بندی، 17 میلیون خودروی شخصی با سهمیه روزانه 2 لیتر و موتوسیکلت‌های شخصی با سهمیه روزانه 83/0 لیتر، مجموعا 37 میلیون لیتر از بنزین 1500 تومانی استفاده خواهند کرد. از طرفی چنانچه 2 ثلث از مصارف خدماتی، از بنزین سهمیه‌ای بهره‌مند شود، مقدار مصرف بنزین سهمیه‌ای در کل کشور معادل 70‌ میلیون لیتر در روز خواهد بود. بر اساس تجربه سال 86 و استفاده از کارت سوخت در آن سال، مصرف بنزین 12 درصد کاهش یافت، لذا فرض می‌شود که مصرف 97 میلیون لیتری به 87 میلیون لیتر کاهش یابد و 10 میلیون لیتر به صادرات بنزین افزوده شود که قیمت صادراتی نیز 5000 تومان فرض شده است. با توجه به محاسبات، عواید جدید دولت بابت سهمیه‌بندی بنزین بالغ بر 40 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. از آنجایی که کاهش مصرف بنزین، کاهش هزینه انتقال و توزیع آن را به همراه خواهد داشت، عواید دولت اندکی بیشتر از مقدار محاسبه شده خواهد بود. همچنین کاهش هزینه بیمه، ترافیک، تعطیلی روزهای آلوده و... موجب افزایش عواید جدید دولت خواهد شد که براحتی قابل محاسبه نیست. اگر تعداد افرادی را که یارانه می‌گیرند 60 میلیون نفر در نظر بگیریم، دولت باید نزدیک به 34 هزار میلیارد تومان از این مبلغ را صرف پرداخت یارانه به مردم کند. سرنوشت 6 هزار میلیارد تومان دیگر اما مشخص نیست و این احتمال وجود دارد که دولت این مبلغ را برای جبران کسری بودجه خود استفاده کند. دولت باید درباره تمام این موارد به مجلس توضیح دهد یا حداقل آنها را برای نمایندگان شفاف کند. در همین باره رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه گران کردن بنزین بدون اطلاع مجلس خلاف قانون است، گفت: مگر مردم ما دزد و بیگانه هستند که با آنها غافلگیرانه برخورد می‌کنیم؟ مجتبی ذوالنوری گفت: بحث گران شدن بنزین باید در قالب یک طرح جامع باشد و تمام جوانب در آن رعایت شود و اگر بودجه افزایش پیدا کند باید معلوم شود کجا می‌رود و این بودجه چقدر است؛ اصولا این مجلس است که باید بودجه را تصویب کند و دولت خودش حق ندارد چنین کاری کند و این کار دولت خلاف است.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه با این افزایش قیمت بنزین، به گرده مردم فشار می‌آید، گفت: از یک طرف قیمت بنزین زیاد می‌شود اما از آن طرف صد جور دیگر هزینه‌هایی به دوش مردم تحمیل می‌شود که سنگینی آن خیلی بیشتر از پولی است که دولت می‌خواهد به آنها بدهد، لذا این کار نیاز به کارشناسی مشترک دولت و مجلس دارد و باید در یک فضای کاملا کارشناسی با حضور مجلس و دولت بررسی شود. همچنین حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مجلس شورای اسلامی  در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» از تقدیم طرح سه فوریتی خود مبنی بر لغو گرانی بنزین به هیأت رئیسه مجلس خبر داد. 

***

قرار نبود امسال بنزین گران شود

محمدرضا پورابراهیمی دیروز با اشاره به قانون هدفمندی یارانه‌ها گفت: هدف از این قانون جلوگیری از قاچاق سوخت و مصرف بی‌رویه بنزین است اما اکنون اجرای این قانون از مسیر خود خارج شده است. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه بر اساس این قانون اختیاراتی به دولت در زمینه قیمت حامل‌های انرژی داده شده است و دولت و مجلس هر سال در این زمینه توافق می‌کنند، افزود: همچنین در این قانون ذکر شده منابع حاصل از اجرای این قانون صرف یارانه‌های نقدی و غیرنقدی و حمایت از تولید و سایر موارد شود. نماینده مردم در مجلس با اشاره به طرح مساله افزایش قیمت بنزین در مجلس طی چند ماه قبل، عنوان کرد: جمع‌بندی این بود که با توجه به شرایط سخت امسال نباید اجرا شود. پورابراهیمی گفت: پیشنهاد کمیسیون اقتصادی مجلس در این‌باره افزایش نیافتن قیمت و در کنار آن بحث عوارض بود. پورابراهیمی از جلسه غیرعلنی در مجلس شورای اسلامی با تیم اقتصادی دولت خبر داد و عنوان کرد: همچنین احتمالا نشست مشترک مجلس با رئیس‌جمهور یکشنبه (امروز) برگزار ‌می‌شود. وی با اشاره به لزوم پیگیری مطالبات بحق مردم گفت: تمام توان و تلاش‌مان را برای اتخاذ راهکارهای مناسب‌تر به کار خواهیم گرفت و مطالبات مردمی باید دیده شود.

***