سفر معاون رئیسجمهور آمریکا به اربیل عراق به جای حضور در بغداد سبب شد موجی از اظهارات تند علیه او از سوی مقامات عراقی منتشر شود. مایک پنس روز شنبه در حالی با نچیروان بارزانی در اربیل دیدار کرده که از سفر به بغداد و در نتیجه دیدار با مقامات عراقی خودداری کرد.
معاون دونالد ترامپ روز شنبه پس از ورود به عراق ابتدا به پایگاه آمریکایی «عینالاسد» در الانبار واقع در غرب این کشور رفت و پس از آن مستقیما راهی اربیل شد.
اگرچه نچیروان بارزانی، رئیس منطقه کردستان عراق در دیدار با مایک پنس گفت که این دیدار دلیلی است بر حمایت این کشور از بغداد و اربیل اما واقعیت این است که دهنکجی پنس به مقامات بغداد به معنای مخالفت آمریکا با دولت فعلی است. چندی قبل نیز دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا به عراق سفر کرد و به بغداد نرفت. در پی واکنش منفی عراقیها به این رفتار پنس، «جین ارف» خبرنگار رادیو ملی آمریکا به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی از خواسته توهینآمیز پنس از «عادل عبدالمهدی» نخستوزیر عراق خبر داده و گفته که معاون رئیسجمهور آمریکا از عبدالمهدی خواسته به پایگاه نظامیان آمریکایی برود و با او دیدار کند. به گفته این مقام آمریکایی، عبدالمهدی این خواسته را رد کرده است.
این مقام آمریکایی دلیل خودداری عبدالمهدی از سفر به پایگاه عینالاسد را اینگونه توصیف کرد که عراقیها مردمی عزتمند هستند. وی همچنین در توجیه عدم سفر پنس به پایتخت عراق گفته است سفر معاون رئیسجمهور آمریکا به بغداد «بسیار خطرناک» بود.
عبدالباری عطوان معتقد است سفر پنس به اربیل حامل چند پیام است؛ اول اینکه این سفر با هدف تحقیر دولت این کشور و تضعیف جایگاه عادل عبدالمهدی، نخستوزیر این کشور انجام شده است. «مایک پنس» معاون رئیسجمهوری آمریکا ضربهای شدید و تحقیرآمیز به نخبگان حاکم بر عراق بویژه «عادل عبدالمهدی» نخستوزیر عراق وارد کرد؛ زمانیکه او از پایگاه آمریکایی در «عینالاسد» (الانبار) و نیروهای کشورش در این پایگاه بازدید کرد، بدون اینکه به رئیسجمهور و نخستوزیر این کشور درباره این سفر از پیش اطلاع بدهد. او سپس بدون دیدار با این دو رهبر عراقی، عازم کردستان عراق شد.
ضمن اینکه سفر پنس به عراق در بحبوحه اعتراضات مشروع مردمی انجام میشود؛ اعتراضاتی که از یک ماه پیش آغاز شده و مهمترین خواستههای مشروع معترضان، تدوین قانون اساسی جدید، اصلاح قانون انتخابات، ریشهکن کردن فساد، پیگرد قانونی تمام افراد مفسد، بازگرداندن اموال به سرقت رفته و لغو تمام انواع سهمیهبندیهای فرقهای است. سفر پنس به عراق، سفری مشکوک با هدف شعلهور کردن آتش فتنه و تحریف تصویر جنبش مردمی و در عین حال توهین به دولت عراق و همچنین بزرگتر کردن شکاف فرقهای در این کشور است.
نکته دیگری که باید مدنظر داشت، اینکه معاون رئیسجمهور آمریکا در جریان این سفر مجددا بر طبل ایرانهراسی کوبیده و مدعی شده آمریکا از نفوذ ایران در عراق نگران است، آن هم در حالی که بتازگی روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز مدعی شده به اسناد محرمانهای درباره نفوذ ایران در عراق دست یافته است. علاوه بر این پنس تلاش کرده در جریان دیدار با نیروهای نظامی آمریکا در پایگاه عینالاسد به قول خود ابهامات درباره باقی ماندن این نیروها در عراق را برطرف کند؛ این در حالی است که انتقال نظامیان آمریکایی از سوریه به عراق هنوز سؤالات زیادی را درباره ماهیت مأموریت این نظامیان در عراق بر جا گذاشته است.
یکی از نمایندگان پارلمان عراق دلیل مخالفت آمریکا با دولت عبدالمهدی و دمیدن در آتش اختلافات در عراق را اقدامات عبدالمهدی در عرصه سیاست خارجی و گسترش همکاریهای اقتصادی عراق و چین میداند.
«مهدی تقی امرلی» عضو کمیسیون دفاعی پارلمان عراق در گفتوگو با وبگاه خبری «المعلومه»، گفته است: «آمریکا و برخی کشورهای دیگر، با سوءاستفاده از کمکاریهای دولتهای قبل، تلاش کردند مانع عقد قراردادهای دولت عراق با چین برای خرید سلاحهای پیشرفته و دیگر توافقهای سرمایهگذاری و اقتصادی شوند».
نماینده پارلمان عراق توضیح داد «سفر [ماه گذشته] عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق به چین، آمریکا را عصبانی کرده و او اکنون دارد [با اعتراضهای اخیر خیابانی] تاوان این سفرش به چین را میدهد».
به گفته نماینده پارلمان عراق، «آمریکا دارد کم و بیش بر فرمانده کل قوای مسلح فشار میآورد که با شرکتهای چینی یا روسی برای خرید سلاح، توافق نکند».
درکنار این تحلیلها باید طرح کلی آمریکا در رابطه با عراق را هم مدنظر قرار داد. دولت آمریکا بیش از یک دهه تلاش کرده است عراق را تجزیه کند. طرح شوم آمریکا برای عراق تبدیل این کشور به 3 منطقه عرب سنینشین، عرب شیعه و کردهای عراقی است. از این رو است که جریانهای سیاسی نیز رویکرد منفی نسبت به سفر پنس به اربیل داشتهاند. ائتلاف النصر در کنار دولت عراق در بیانیهای اعلام کرد بغداد پایتخت عراق است نه اربیل. در بیانیه این جریان آمده است: «این ائتلاف سفر مایک پنس، معاون رئیسجمهوری آمریکا به عراق را که مخل حاکمیت کشور بود، محکوم میکند. مسائل مربوط به حاکمیت ملی، ملک شخصی کسی نیست که آن را فدا کند. اولین دلیل مخالفت ما با این سفر این است که حاکمیت کشور عراق رعایت نشد».