وی با حضور در نشست مجلس نمایندگان آمریکا گفت: «امروز از رئیس کمیته قضایی می‌خواهم نگارش طرح استیضاح را آغاز کند. رئیس‌جمهور هیچ گزینه دیگری را برای ما باقی نگذاشته است، زیرا تلاش می‌کند یک بار دیگر انتخابات را در راستای منافع خود به فساد بکشاند». این اتفاق نشان از به‌هم‌ریختگی و سردرگمی در ساختار سیاسی ایالات متحده دارد.

هفته گذشته کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا طی گزارشی 300 صفحه‌ای که پس از 2 ماه تحقیقات و استماع اظهارات علنی و غیر‌علنی شهود، شامل دیپلمات‌های آمریکایی در اوکراین و اتحادیه اروپایی و کارمندان کاخ سفید تهیه شده، دونالد ترامپ را به سوء‌استفاده از قدرت علیه رقیب انتخاباتی خود (جو بایدن) و همچنین ایجاد اخلال در روند رسیدگی به پرونده متهم کرد.

همچنین 3 نفر از اساتید دانشگاه‌های آمریکا که متخصص قانون اساسی این کشور هستند، با حضور در برابر کمیته قضایی مجلس آمریکا تصریح کردند اقدامات دونالد ترامپ او را مستوجب برکناری از ریاست‌جمهوری می‌کند. این 3 استاد گفته‌اند تلاش رئیس‌جمهوری آمریکا برای کمک گرفتن از اوکراین برای امتیازگیری سیاسی، جرم است. کارشناس چهارم که از سوی جمهوری‌خواهان به این کمیته دعوت شده‌ بود، گفت رئیس‌جمهوری آمریکا مرتکب تخلف شده اما این تخلف او را مستوجب استیضاح نمی‌کند. 

پس از این تحولات بود که نانسی پلوسی فرمان تدوین طرح استیضاح ترامپ را صادر کرد. بر این اساس تحقیقات برای استیضاح رئیس‌جمهوری آمریکا وارد مرحله تازه‌ای می‌شود که طی آن قرار است کمیته قضایی مجلس، مفاد اتهامی رئیس‌جمهوری برای استیضاح را تدوین کند.

پلوسی پس از آن با حضور در کنفرانس خبری به خبرنگاران گفت: از ترامپ متنفر نیستم اما ترامپ مستحق استیضاح است، چرا که از موقعیت خود سوءاستفاده کرده است. او همچنین به انتقاد از سیاست ترامپ درباره مهاجران و تغییرات آب و هوایی پرداخت و او را یک بزدل معرفی کرد که نتوانست سیاست درستی برای کاهش خشونت‌های مسلحانه در آمریکا به کار ببرد. 

دموکرات‌ها قصد دارند با پیگیری 2 اتهام اخلال در اجرای عدالت و نافرمانی از کنگره، توسط کمیته قضایی مجلس نمایندگان، استیضاح در مجلس را اجرایی کنند. آنها امیدوارند بتوانند قبل از پایان سال 2019  استیضاح ترامپ را در صحن علنی مجلس به رأی بگذارند، در این صورت ممکن است بخش بعدی استیضاح در سنای آمریکا اوایل ماه ژانویه ۲۰۲۰ انجام شود.

 

* واکنش توئیتی ترامپ‌ها

دونالد ترامپ در واکنش به دستور رئیس مجلس نمایندگان آمریکا با انتشار پیامی در توئیتر گفت: اتفاق خوب در حال حاضر این است که جمهوری‌خواهان هرگز اینقدر اتحاد نداشته‌اند؛ ما پیروز خواهیم شد.

ترامپ پس از کنفرانس خبری رئیس نمایندگان مجلس آمریکا نوشت: نانسی پلوسی وضعیت عصبی داشت و از دستاوردهای من در دوره  ریاست‌جمهوری‌ام متنفر است. تحقیقات برای استیضاح یک «حقه بزرگ» است. 

او همچنین در توئیتی دیگر خطاب به نمایندگان دموکرات کنگره نوشت: چپ‌های «رادیکال» دموکرات اعلام کرده‌اند خواستار پیگیری استیضاح من آن هم بر سر هیچ‌و‌پوچ هستند.

در همین حال ملانیا ترامپ، همسر رئیس‌جمهور آمریکا نیز در واکنش به برده شدن نام پسرش در تحقیقات استیضاح با انتشار توئیتی از این کار انتقاد کرد. 

در جلسه حضور شاهدان (متخصصان قانون اساسی) پروفسور پاملا کارلان، استاد دانشکده حقوق استنفورد و شاهد تخصصی که توسط کمیته قضایی مجلس نمایندگان مجلس آمریکا فراخوانده شده بود، حین انتقاد از رفتار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نام «بارون» را ذکر کرد. بارون، کوچک‌ترین پسر رئیس‌جمهوری آمریکا و تنها فرزند او از ملانیا ترامپ است.

 

* آیا ترامپ استیضاح خواهد شد؟

همان‌طور که عنوان شد قانون اساسی به کنگره این اختیار را داده و این مسأله هیچ ارتباطی به اینکه دونالد ترامپ در سال چندم یا دوره چندم ریاست‌جمهوری خود است ندارد. 

جیمز بوچانان در 1860، اندرو جانسون در 1868، ریچارد نیکسون در 1973 و بیل کلینتون در 1999، 4 رئیس‌جمهور دیگر آمریکا هستند که به دلایل مختلف درگیر پرونده استیضاح شدند. استیضاح ترامپ در حال حاضر با تمرکز بر موضوع سوء‌استفاده از قدرت در حال بررسی است. دموکرات‌ها که اکثریت مجلس نمایندگان را برعهده دارند معتقدند مذاکرات تلفنی ترامپ و رئیس‌جمهور اوکراین برای تحقیقات درباره «هانتر بایدن» و مشروط کردن کمک آمریکا به اوکراین به این تحقیقات مصداق بارز سوء‌استفاده رئیس‌جمهور از قدرت به نفع خود و دخالت دادن کشورهای بیگانه در انتخابات و امور داخلی آمریکاست. استدلال ‌آنها نیز این است که کمک مالی مصوب کنگره به اوکراین که قرار بوده اوایل سال 2019 در اختیار این کشور قرار گیرد، به دستور آقای ترامپ معطل مانده بوده و تنها بعد از این مکالمه تلفنی به اوکراین پرداخت شده است.

برای استیضاح رئیس‌جمهور لازم است کنگره آن ‌را تایید کند. از آنجا که کنگره متشکل از مجلس نمایندگان و مجلس سنا‌ست، طرح استیضاح پس از تصویب در مجلس نمایندگان باید به تصویب دو‌سوم اعضای سنا برسد. از آنجا که 233 کرسی از 435 کرسی مجلس در اختیار دموکرات‌هاست، ترامپ حتما در مجلس استیضاح خواهد شد اما اوضاع در مجلس سنا متفاوت است؛ در حال حاضر از 100 سناتور حاضر 53 نفر جمهوری‌خواه، 45 نفر دموکرات و 2 نفر مستقل هستند. از آنجا که جمهوری‌خواهان در مجلس نیز به استیضاح رای ندادند، در سنا نیز هیچ سناتور جمهوری‌خواهی به استیضاح رای نخواهد داد. 

به نظر می‌رسد هدف دموکرات‌ها از تلاش برای استیضاح ترامپ تضعیف او برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکاست، چرا که در حال حاضر دموکرات‌ها کاندیدای مقتدری را برای مقابله با ترامپ مطرح نکرده‌اند. 

رقابت‌های درون‌حزبی برای معرفی به ‌عنوان کاندیدای حزب دموکرات در حالی پیش می‌رود که معدل محبوبیت کلی کاندیداهای این حزب در یک ماه گذشته کاهش پیدا کرده و افرادی مثل جو بایدن نیز که از کاندیداهای سرشناس این حزب هستند، به دلیل حواشی پیرامون آن شانس زیادی برای مطرح شدن به‌‌عنوان رئیس‌جمهور ندارند. 

 

روزنامه‌نگار*

***

[روند استیضاح در آمریکا چگونه است؟]     

قانون اساسی به کنگره اجازه داده است علیه مقامات رسمی این کشور که مرتکب جرائم بزرگ و خائنانه مثل خیانت، دریافت رشوه، جرائم سنگین اجتماعی، ادای شهادت دروغ و هر عملی که مغایر با سوگند مربوط به آن سمت باشد می‌شوند، اقامه دعوا کرده و در صورت محکوم شدن، آنان را از کار برکنار کند. استیضاح به 2 شکل در آمریکا انجام می‌شود؛ در یک حالت دیوان‌ عالی فدرال ایالات‌متحده آمریکا علیه یکی از مقامات رسمی آمریکا اعلام جرم می‌کند و از کنگره می‌خواهد که فرآیند استیضاح را اجرایی کند.  در حالت دوم، خود کنگره مستقیما علیه آن مقام رسمی اعلام جرم می‌کند. در هر دو حالت، ابتدا باید موضوع استیضاح به تصویب اکثریت مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا برسد. در صورت تصویب استیضاح در مجلس نمایندگان، مجلس سنا با تشکیل دادگاهی متهم را محاکمه خواهد کرد. به این ترتیب مجلس سنا در مقام دادگاه استیضاح را بررسی می‌کند و هر کدام از سناتورها به‌عنوان دادستان ایفای نقش می‌کنند.  ریاست دادگاه نیز بر عهد رئیس دیوان عالی فدرال خواهد بود. مطابق رویه معمول پس از شنیدن اتهامات متهم و دفاع متهم از خود، اتهام به رأی گذاشته می‌شود و اگر اکثریت سناتورها رأی به مجرمیت بدهند، مقام دولتی از کار برکنار خواهد شد. استیضاح صرفا به رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا یا اعضای کابینه محدود نمی‌شود و از این شیوه می‌توان علیه نمایندگان مجلس، سناتورها، قضات دیوان عالی فدرال و قضات دادگاه‌های بخش و به عبارتی هر مقام رسمی استفاده کرد و وی را به دادگاه کشاند.

***