گروه اقتصادی: وزیر نفت دولت روحانی در حالی به نشست کشورهای صادرکننده نفت ملحق شد که در دستیابی به هدف اصلی خود یعنی «تولید و صادرات حداکثری نفت‌خام» شکست خورده است به طوری که صادرات نفت ایران حدود نصف میزان دوره قبلی تحریم‌هاست. بیژن زنگنه همچنین در حالی برای چندمین بار از طرح سهمیه‌بندی دفاع کرد که پیش از این جزو مخالفان سهمیه‌بندی بود و همین چرخش موضع، وی را در کانون انتقادات قرار داده است.  به گزارش «وطن امروز»، صدوهفتادوهفتمین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) چهارشنبه هفته گذشته در وین اتریش برگزار شد؛ نشستی که با هدف رسیدن به توافقی برای کاهش عرضه نفت برگزار شد. بیژن زنگنه، وزیر نفت و هیأت همراه وی هم به عنوان نمایندگان ایران در این نشست حضور یافتند. 

 

* حمایت ایران از کاهش عرضه نفت

تصمیم اوپک به کاهش عرضه نفت مطابق انتظار با استقبال ایران همراه شد. اکنون در شرایطی که کشور در شرایط تحریم صادرات نفت به ‌سر می‌برد، کاهش عرضه جهانی نفت به بازار، باعث افزایش قیمت شده و باعث افزایش درآمدهای نفتی ایران می‌شود. بیژن زنگنه هم علاقه خود را به کاهش عرضه نفت اوپک پنهان نکرد و گفت: «من به‌عنوان (نماینده) ایران از هر تصمیمی مبنی بر کاهش تولید که بر سر آن اجماع وجود داشته باشد، حمایت می‌کنم و هیچ مشکلی با آن ندارم». زنگنه با اشاره به اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود، من هیچ محدودیتی را برای تولید ایران نخواهم پذیرفت و در بالاترین حد ظرفیت ایران تولید خواهم کرد، ادامه داد: «در آینده کسانی که هم‌اکنون بیشتر تولید کرده‌اند باید کاهش بیشتری دهند؛ این موضوعی است که حق ملت و مردم ما است و من اینجا بر آن اصرار دارم».

 

* تصمیم خوبی بود؛ اجرا هم خوب بود

زنگنه درباره طرح اخیر سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین گفت: «این تصمیمی بود که گرفته شد و به ما ابلاغ کردند و ما هم آن را خوب اجرا کردیم. ما این تصمیم را نگرفتیم، من تاکید می‌کنم این تصمیم در مرجع قانونی خود گرفته شد و ما هم آن را بخوبی اجرا کردیم و تا الان هم دستاوردهای خوبی داشته است و تقریبا روزانه 20 میلیون لیتر مصرف‌مان کاهش یافته و  تقاضای عظیمی برای سی‌ان‌جی در بازار ایجاد شده است». وی افزود: «نکته دیگری که باید بگویم این است که اگر این روالی که در مصرف بنزین داشتیم پیش می‌رفت و روند مصرف بنزین با همین روند صعودی ادامه پیدا می‌کرد، ناچار می‌شدیم از اواسط سال 1400 بنزین وارد کنیم، این در حالی است که هم‌اکنون با کاری که انجام دادیم واردات بنزین را برای چندسال به تاخیر انداختیم». 

 

* یک حضور و 2 اعتراف بزرگ

اظهارات بیژن زنگنه درباره فواید طرح سهمیه‌بندی سوخت آن هم در حاشیه نشست اوپک به نوعی همنشینی جالبی از نشانه‌های شکست سیاست‌های زنگنه در رأس وزارت نفت است.  زنگنه که همواره به‌عنوان مدافع سرسخت افزایش تولید و صادرات نفت‌خام شناخته می‌شد، در حالی به جدیدترین نشست اوپک قدم گذاشت که سیاستش مبنی بر افزایش تولید و صادرات نفت‌خام به بدترین شکل شکست خورده است. پس از تحریم نفتی ایران، آمار صادرات نفت محرمانه شد و ارقام آن منتشر نشد اما آخرین آمارهای غیررسمی نشان‌دهنده صادرات روزانه 500 هزار بشکه نفت‌خام است، حتی روزنامه رسمی دولت در گزارش‌های اخیر خود این رقم را 300 هزار بشکه اعلام کرده است. افت صادرات نفت ایران به این رقم آن هم در دوران وزیری که صادرات حداکثری نفت را هدف خود قرار داده بود، در حالی است که در دوره قبلی تحریم‌ها، میانگین صادرات نفت ایران حدود 2 برابر رقم کنونی بود.

بیژن زنگنه در حالی تمرکز خود را بر تولید و صادرات حداکثری نفت‌خام قرار داد که تجربه تحریم دوره پیش از خود و نیاز کشور به رفع وابستگی از درآمد نفت‌خام را در اختیار داشت. با این حال با رویای سهم حداکثری از بازار نفت و گاز، سکان مدیریت وزارت نفت را در دست گرفت و در عرصه فرآوری تلاش چندانی نکرد و تقریبا تمام اقدامات وی در حوزه فرآوری به «بهره‌برداری» خلاصه می‌شود تا «کلنگ‌زنی». نمونه بارز آن را می‌توان در بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس دید که عملیات اجرایی آن در سال 86 آغاز شد و دوسوم آن تا آغاز وزارت زنگنه در مرداد 92 تکمیل شده بود؛ پالایشگاهی که اگر نبود، کشور اکنون واردکننده بزرگ بنزین شده بود. شکست دیگر زنگنه در طرح سهمیه‌بندی بنزین قابل مشاهده است. 

بیژن زنگنه سال 94 به بهانه فسادزا بودن سهمیه‌بندی، اقدام به تک‌نرخی کردن بنزین و حذف تدریجی زیرساخت‌های سهمیه‌بندی از جمله کارت هوشمند سوخت کرد. 4 سال بعد و در آبان 98 کار به آنجا رسید که کشور با وجود بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، در معرض واردات بنزین قرار گرفت. از سوی دیگر وزارت نفت با حذف الزام سوخت‌گیری با کارت سوخت در سال 94، باعث شد در روز اول اجرای سهمیه‌بندی در 24 آبان امسال، بیش از یک میلیون نفر فاقد کارت سوخت باشند و مجبور به سوخت‌گیری به 2 برابر قیمت سهمیه‌بندی شوند. 

در این میان تمجید زنگنه از نحوه اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین در حالی است که «انتقاد از اجرای یکباره و بدون اطلاع‌رسانی طرح» موضوع بحث تقریبا تمام مردم و کارشناسان است.