روز دوشنبه در آستانه برگزاری جلسه انتخاب نخست‌وزیر لبنان اعلام شد سعد حریری، جدی‌ترین کاندیدای این پست، پس از جلسه با رئیس‌جمهور لبنان از وی خواسته است جلسه مذکور با 3 روز تعویق در روز پنجشنبه برگزار شود. پس از این جلسه، گمانه‌‌هایی از مباحث مطرح شده در جلسه بیرون آمد که مهم‌ترین آن رد درخواست حریری از سوی میشل عون بود. گویا در این جلسه حریری خواستار حمایت جریان ملی آزاد لبنان از او در پارلمان شده ‌بود که این مسأله رد شده است. در پی این اتفاق، نخست‌وزیر مستعفی و حزب المستقبل علیه رئیس‌جمهور بیانیه صادر کردند. در واکنش به این بیانیه‌ها، دفتر اطلاع‌رسانی رئیس‌جمهور و حزب جریان ملی آزاد لبنان با انتشار بیانیه‌هایی بر اجرای بندهای قانون اساسی تاکید کردند. این کشمکش‌ها در شرایطی رخ داد که لبنان در هفته گذشته 2 شب ناآرام را تجربه کرد و خیابان‌های بیروت صحنه درگیری خونین بین معترضان و نیروهای پلیس بود. برخی روزنامه‌نگاران و تحلیلگران رسانه‌های عربی معتقدند این اتفاقات بر اثر تلاش‌های حریری برای جلوگیری از شکست در پارلمان رخ داده است؛ موضوعی که حسین رویوران، تحلیلگر و کارشناس مسائل لبنان نیز در گفت‌و‌گو با «وطن امروز» بر آن تاکید کرد. 

* * *

 

*  در حال حاضر لبنان از نظر سیاسی در چه مرحله‌ای است و چشم‌انداز تشکیل دولت چگونه است؟

لبنان در حال حاضر با وضعیت پیچیده‌ای مواجه است. مطالبات مردمی، اختلافات سیاسی بین احزاب و فشار بازیگران خارجی کلاف سردرگمی را در اتمسفر سیاسی این کشور پدید آورده است. با توجه به حوادثی که در لبنان رخ داده مردم خواهان دولتی هستند که عاری از سیاسیون فعلی و آلوده به فساد باشد. خانواده حریری از سال 2000 تاکنون در مقاطع مختلف پست نخست‌وزیری لبنان را در اختیار داشتند، ضمن اینکه فواد سنیوره هم که از نزدیکان حریری و هم‌حزبی او است، در همین دوره  20 ساله و از سال 2005 تا 2009  نخست‌وزیر لبنان بوده است. یعنی حزب المستقبل که پایگاه حزبی حریری است در 2 دهه گذشته 13 سال نخست‌وزیری را در اختیار داشته است. از این جهت باید گفت که مطابق شواهد، مردم و جمعیت جوان لبنان حریری را در مقام یک عنصر سیاسی پاکدست قبول ندارند. در هفته‌ جاری شاهد این بودیم که اعتراضاتی در مقابل منزل حریری و سنیوره برگزار شد و جوانان شعارهایی علیه فساد و سیاستمداران فاسد سر دادند. 

شرایط سیاسی لبنان در وضعیت پیچیده‌ای است. مردم چهره‌های قدیمی سیاسی- حزبی را نمی‌خواهند، چرا که معتقدند این اشخاص آلوده به فسادند و از طرفی بر اساس ساختار پارلمان که حزبی است و نخست‌وزیر باید با رای اعتماد پارلمان انتخاب شود، طبیعتا چهره‌های غیر‌حزبی هم نمی‌توانند حدنصاب لازم رای برای تصدی این پست را کسب کنند. از این جهت احزاب در حال حاضر تنها عمل مثبتی که می‌توانند انجام دهند، این است که نوسازی چهره‌های حزبی را در دستور کار قرار دهند. 

از طرفی دخالت‌های خارجی از سوی سفارت‌های فرانسه و آمریکا در بیروت هم سبب شده تا آینده تشکیل دولت در هاله‌ای از ابهام باشد. آمریکایی‌ها بشدت مخالف حضور حزب‌الله در بدنه دولت هستند و این به معنای نادیده‌گرفتن رای بخش قابل توجهی از مردم و حتی نادیده گرفتن نظر حدود 67 نفر از 128 نماینده پارلمان است. در مقابل جریان 8 مارس با جدیت تمام از حق حزب‌الله برای حضور در دولت حمایت کرده است. 

 

* این مسأله که آمریکا خواهان دولتی بدون حزب‌الله است قطعی است. اما سوال اینجاست که چرا با وجود حمایت آمریکا از حریری، حزب‌الله مشکلی با نخست‌وزیری وی ندارد؟ 

نکته بسیار مهمی که باید در این فضا به آن توجه شود دقیقا همین است که چرا حزب‌الله از نخست‌وزیری حریری حمایت می‌کند. برای مشخص‌ شدن این موضوع باید به این آمار توجه شود. لبنان کشوری با 6 میلیون جمعیت و 10 هزار کیلومتر‌مربع وسعت، بدهی خارجی چند ده میلیارد‌دلاری دارد. این عملکرد هم حاصل سوء‌مدیریتی است که در این سال‌ها بر لبنان حاکم بوده و نخست‌وزیر به عنوان رئیس قوه‌مجریه باید پاسخگوی این ضعف باشد. حریری با استعفا به دنبال فرار از مسؤولیت‌پذیری در قبال فساد حاکم بود و دبیرکل حزب‌الله بارها بر  عدم استعفای او و لزوم بازگشتش به قدرت و قبول مسؤولیت وضعیت موجود تاکید داشته است. سیدحسن نصرالله گفته است که نخست‌وزیر باید به مردم پاسخگو باشد. 

 

* آیا اتخاذ این تصمیم از جانب حزب‌الله به عنوان استراتژی برخورد با انتخابات منجر به کاهش قدرت حزب‌الله نخواهد شد؟ به هر حال حریری در طرف آمریکا و مقابل حزب‌الله است.

شاید در نگاه اول این رویکرد به ضرر حزب‌الله باشد اما وقتی به قانون اساسی لبنان و کرسی‌های جریان 8 مارس به رهبری حزب‌الله در پارلمان نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که بودن یا نبودن حریری تاثیری در میزان مشارکت جریان 8 مارس و حزب‌الله در قدرت ندارد. دولت در لبنان یکدست نیست و جریان‌های سیاسی به تناسب آرای کسب کرده در کابینه نماینده خواهند داشت. 

 

* آیا حریری خواهد توانست رای پارلمان را کسب کند؟

الان ترکیب آرا به نحوی است که به نظر می‌آید حریری قادر به کسب اکثریت لازم نیست. جدای از جریان ملی آزاد لبنان که اعلام کرده است در انتخابات بی‌طرف است، سمیر جعجع به عنوان رهبر حزب القوات لبنانیه هم اعلام کرده در این انتخابات بی‌طرف است. این به این معناست که این 2 حزب به حریری رای نخواهند داد. بر این اساس به نظر می‌رسد حریری در بهترین حالت 58 رای از 128 رای پارلمان را به دست آورد که این به معنای شکست او در پارلمان خواهد بود. از این منظر احتمال اینکه حریری با لابی‌گری و نفوذ سعی داشته باشد جلسه پارلمان را برای بار سوم به تعویق بیندازد هم دور از ذهن نیست.