ماجرای جنگ قیمتی به افت قیمت نفت بر اثر شیوع گسترده ویروس کرونا و افت تقاضای نفت بازمی‌گردد. افت قابل توجه قیمت نفت باعث نگرانی اعضای اوپک شد. از همین رو موضوع جلسه صدوهشتادوهشتم اوپک در پنجشنبه گذشته به طور عمده بر روی محدودیت بیشتر در عرضه نفت متمرکز شد. در پایان این جلسه اعضای اوپک برای کاهش 5/1 میلیون بشکه‌ای به توافق رسیدند. این توافق اما یک شرط بزرگ داشت؛ موافقت روسیه. در همین رابطه بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان در پایان این جلسه گفت: اوپک کاهش تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت برای 3 ماه دوم سال ۲۰۲۰ را فردا(جمعه گذشته) به متحدان خود پیشنهاد می‌دهد. زنگنه همچنین اظهار داشت: سهم اوپک از این میزان یک‌میلیون بشکه و سهم غیراوپک ۵۰۰ هزار بشکه تعیین شده است، البته اگر (غیراوپکی‌ها) قبول کنند. وزیر نفت تصریح کرد: این یک پیشنهاد است. آنها (غیراوپکی‌ها) می‌توانند بپذیرند یا نپذیرند. وزیر نفت درباره میزان کاهش تولید روسیه در صورت توافق احتمالی گفت: سهم هر یک از اعضای غیراوپک از کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید به توافق میان خودشان بستگی دارد. زنگنه درباره اینکه اگر روسیه مخالفت کند، آیا اوپک برنامه جایگزین دارد، گفت: نه، ما هیچ طرح دیگری نداریم. جمله پایانی زنگنه اما 24 ساعت بعد و پس از مشخص شدن نتیجه جلسه با روسیه رنگ باخت.

 

* جرقه جنگ در جمعه سیاه

فردای جلسه اعضای اوپک(جمعه گذشته)، مذاکره با غیراوپکی‌ها و در رأس آنها روسیه آغاز شد. خروجی جلسه اما غیرمنتظره بود؛ روسیه با هرگونه کاهش تولید و عرضه مخالفت کرد. استدلال روسیه برای مخالفت با کاهش تولید نفت این بود که با این اقدام، آمریکا تولید نفت خود را افزایش می‌دهد و باعث کاهش سهم اوپک پلاس از بازار نفت می‌شود. به بیان دیگر روسیه معتقد بود کاهش سهم اوپک پلاس باعث تقدیم بازار نفت به آمریکا می‌شود و بر همین اساس مخالفت خود با همراهی در کاهش تولید و عرضه نفت را اعلام کرد.

 

* سعودی‌ها عصبانی شدند

این تصمیم روسیه اما با واکنش تندی از سوی ریاض مواجه شد. رویترز در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت: عربستان سعودی که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، روز شنبه جنگ قیمت را با کاهش چشمگیر قیمت نفت خود در بازارهای خارجی آغاز کرد که بیشترین میزان کاهش قیمت در ۲۰ سال اخیر بوده است و تخفیف‌های کم‌سابقه‌ای به خریداران آسیا، اروپا و آمریکا عرضه کرد تا پالایشگاه‌ها را به خرید نفت سعودی به جای نفت دیگران تشویق کند. رویترز همچنین در بخش دیگری از این گزارش نوشت: همزمان عربستان سعودی به طور محرمانه به برخی از فعالان بازار اعلام کرد می‌تواند در صورت نیاز، تولیدش را افزایش دهد و حتی ۱۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کند. در شرایطی که شیوع ویروس کرونا باعث افت شدید تقاضا شده، باز کردن شیرهای نفت، بازار را به هرج‌و‌مرج بیشتری خواهد کشاند. هدف عربستان از این اقدامات اما بر همه آشکار است. عربستان در تلاش است با افزایش چشمگیر سهم خود از بازار و کاهش شدید قیمت نفت، روسیه را به میز مذاکره برگرداند و وادار به پذیرش کاهش عرضه نفت کند.

این اقدامات عربستان بلافاصله در رسانه‌های جهان با عنوان «جنگ قیمتی» تعبیر شد. با این حال یک منبع آگاه در اوپک در مصاحبه با TASS هرگونه جنگ قیمتی میان عربستان و روسیه را رد کرد و گفت: عربستان، مسکو را شریک مهمی در بازار نفت می‌داند. با این حال اما روسیه برداشت دیگری از اقدامات عربستان داشت.

 

* روسیه پاسخ داد

پاسخ روسیه به اقدامات عربستان البته مطابق میل سران سعودی نبود. سیگنال‌هایی که روسیه در واکنش به این اقدام عربستان فرستاد، نشانه‌ای از تسلیم‌شدن نداشت. در یکی از این واکنش‌ها یکی از افراد نزدیک به شرکت روس نفت گفت: این شرکت به محض پایان تاریخ توافق قبلی اوپک پلاس برای کاهش 1/2 میلیون بشکه‌ای، تولید خود را افزایش می‌دهد. طبق گزارش بلومبرگ، این شخص در پاسخ به این سوال که میزان افزایش تولید نفت این شرکت چه میزان است؟ گفت: برآوردها حاکی از افزایش 300 هزار بشکه‌ای تولید نفت در فاصله یک تا 2 هفته است. در اقدامی دیگر، وزارت اقتصاد روسیه نشان داد نسبت به افت قیمت نفت و تبعات آن هیچ نگرانی ندارد و تبعات این کمبود درآمد نفت را از محل صندوق سرمایه 150 میلیارد دلاری خود جبران می‌کند. طبق گزارش بلومبرگ، وزارت اقتصاد روسیه اعلام کرده این ذخایر برای تامین درآمد از دست رفته به مدت 6 تا 10 سال و با قیمت 25 تا 30 دلاری نفت استفاده می‌شود.

* روزنامه‌نگار

***