کد خبر: 217626تاریخ: 1398/12/24 00:00
مروری بر آنچه در یک سال اخیر بر سینمای جهان گذشت
پارازیت روی سال خوب هالیـوود!
گروه فرهنگ و هنر: نوشتن این گزارش در روزهایی که همه اتفاقات جهان از جمله رویدادهای سینمایی در سیطره اخبار مرتبط با شیوع ویروس منحوس کروناست، کمی سخت به نظر می‌رسد اما حالا که به آخرین روزهای سال نزدیک می‌شویم، برای ما که همیشه سعی کرده‌ایم از بهترین‌های سینمای جهان برای مخاطبان صفحه فرهنگ و هنر «وطن امروز» بنویسیم، فرصتی مناسب است تا همراه با هم مروری بر مهم‌ترین اتفاقات سینمای جهان در سال 2019 میلادی- البته آن بخشی که در سال 98 بوده است- و مسیر پرفراز و نشیب طی شده آن در این سال داشته باشیم.
* فیلم‌هایی برای ماندگار شدن در تاریخ سینما
اگر همچون ما در زمره فیلمبازها به شمار می‌آیید، حتما با این مورد روبه‌رو شده‌اید که معمولا در یک سال میلادی تعداد انگشت‌شماری فیلم باکیفیت و قابل توصیه به عموم مخاطبان در سینمای جهان تولید می‌شود، البته این به معنای کیفیت پایین سایر آثار نیست اما بحث ما بر سر فیلم‌هایی است که قابلیت ماندگاری در حافظه مخاطبان و البته در تاریخ سینمای جهان را دارند؛ آثاری که در زمره بهترین‌های کارنامه کاری سازندگان‌شان قرار بگیرند. امسال از این نظر سال پرباری بود و همین ویژگی را باید بزرگ‌ترین وجه تمایز سینمای جهان در سال 2019 با چند سال اخیر فعالیت این هنر- صنعت دانست؛ سالی که اسکورسیزی با «مرد ایرلندی» دوباره به همان الگوی قهرمان‌محور فیلم‌هایش بازگشت و تارانتینو با یک اثر «تارانتینویی» دیگر سعی کرد برای علاقه‌مندان به سینما از گذشته هالیوود بگوید و «روزی روزگاری در هالیوود» را به نام خود ثبت کند. وضعیت تولید فیلم‌های خوب امسال به قدری جدی بود که برای نخستین‌بار پیش‌بینی انتخاب بهترین فیلم و کارگردانی و برخی دیگر از جایز اسکار بشدت سخت شده بود، چرا که علاوه بر پیشکسوت‌های نامدار، مدعیان دیگر با فیلم‌های مهمی چون «جوکر»، «پارازیت»، «1917»، «داستان ازدواج» و «جوجو خرگوش» به استقبال اسکار رفته بودند.
* سال رکوردشکنی گیشه
سالی که گذشت از یک منظر دیگر هم اهمیت داشت، آن هم ثبت رکورد پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما توسط نسخه نهایی فیلم سینمایی «انتقامجویان» بود. در حالی که پیش از این عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما در اختیار «آواتار» جمیز کامرون بود، امسال بالاخره فیلم «انتقامجویان: آخر بازی» با رساندن مجموع فروش گیشه خود به 789/2 میلیارد دلار در نهایت با عبور از «آواتار»، عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما را از آن خود کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داده که در طول تمام ادوار سینما تاکنون تنها ۵ فیلم موفق به فروش بالغ بر 2 میلیارد دلار شده‌اند که به ترتیب «انتقامجویان: آخر بازی» (79/2 میلیون دلار)، «آواتار» (788/2 میلیارد دلار)، «تایتانیک» (187/2 میلیون دلار)، «جنگ ستارگان: نیرو برمی‌خیزد» (068/2 میلیارد دلار) و «انتقامجویان: جنگ ابدیت» (048/2 میلیارد دلار) هستند. از این نظر رسیدن به این موفقیت در گیشه سینماها در کنار فروش بالای بسیاری دیگر از فیلم‌هایی که امسال روانه گیشه سینماها شدند، یک سال قابل قبول را از منظر فروش برای سینمای جهان رقم زد. البته موفقیت این فیلم که دنباله‌ای برای موفقیت‌های گسترده فیلم‌های ابرقهرمانی در گیشه سینماها بود، با اعتراض چهره‌های نامداری همچون مارتین اسکورسیزی و فرانیس فوردکاپولا روبه‌رو شد و تا چند ماه بازار اظهارنظرهای تند و تیز موافقان و مخالفان این فیلم‌ها را علیه هم حسابی داغ کرده بود.
* پارازیت کره‌ای، روی مخ هالیوود؟!
اما سینمای جهان امسال اتفاقات مهم دیگری هم داشت که برای گروهی خوب و برای گروهی دیگر بد بود! قطعا مهم‌ترین این اتفاقات را باید رشد محسوس سینمای کره و درخشش خیره‌کننده فیلم سینمایی «انگل» یا همان «پارازیت» در فصل جوایز سینمای هالیوود دانست؛ اثری در نقد نظام طبقاتی و فاصله طبقاتی و اقتصادی ایجاد شده به‌واسطه آن که دامنه مخاطبانش محدود به مرزهای کره‌جنوبی نشد و با درخشش توانست دامنه‌ای از مخاطبان جهانی را به خود جذب کند. نکته جالب توجه برای «پارازیت» اما توجه ویژه جوایز سینمایی به این فیلم بود. در سالی که «سام مندس» با آن کارگردانی خیره‌کننده خود در «1917» همراه با اسکورسیزی و تارانتینو و جمع دیگری از مدعیان در صف گرفتن جوایز بهترین فیلم و بهترین کارگردانی اسکار بودند، این دو جایزه مهم برای نخستین‌بار به «پارازیت» کره‌ای رسید! اتفاقی نادر که برای نخستین‌بار در اسکار به وقوع پیوست و نشان‌دهنده رشد ویژه سینمای کره در این سال بود. توجه ویژه جوایز سینمایی به این فیلم باعث شد گیشه این فیلم نیز بشدت داغ شود.
* ادامه جنگ برای بقای سینما!
هر چند پیش از این از فروش بالای شماری از فیلم‌های امسال در گیشه سینما و رکورشکنی فیلم‌هایی همچون «انتقامجویان: آخر بازی» در گیشه گفتیم اما واقعیت آن است که امسال حاشیه‌های دردناکی هم گریبان سینمای جهان را گرفت که یکی از مهم‌ترین آنها ادامه بحث فعالیت کمپانی‌های اینترنتی در عرصه تولید آثار سینمایی بود؛ بحثی که در جریان برگزاری اسکار سال قبل بشدت داغ شد و حتی پای بزرگانی همچون استیون اسپیلبرگ را هم به این موضوع باز کرد. ماجرا بیشتر حول سیطره اَبَرکمپانی‌هایی همچون «نتفلیکس» است که با تولید گسترده آثار سینمایی و نمایش محدود و چند هفته‌ای این آثار در سالن‌های سینما، در عمل اقدام به تغییر نظام اکران سینماها می‌کنند. این موضوع به مرور باعث تضعیف چرخه اکران سینماها و تعطیلی سالن‌های سینما و به طور کلی تجربه فیلم دیدن به شکل دسته‌جمعی می‌شود. جایگزین سالن‌های سینما نیز در این شرایط، گوشی‌ها و تبلت‌ها و سایر پلتفرم‌های شخصی دیدن فیلم است. به همین خاطر هم بود که پای چهره‌های سرشناسی همچون اسپیلبرگ و رابرت دنیرو به این موضوع باز شد و اظهارنظرهای تند و تیزی در این زمینه مطرح شد.
***
خیزش جعبه جادویی!
سینمای جهان حالا دیگر بدون سریال‌ها معنایی ندارد. صنعت سریال‌سازی حالا آنقدر پرمخاطب و اثرگذار شده است که تقریبا بسیاری از آثار سینمایی با وجود فروش بالایی که در گیشه دارند، در برابر شمار مخاطبان سریال‌ها اصلا فرصتی برای عرض اندام ندارند؛ سالی که در آن تعداد بینندگان فصل پایانی سریال «بازی تاج و تخت» رکوردشکن می‌شود و ورود کمپانی‌های تازه‌نفسی همچون «اپل تی‌وی» باعث عرضه سریال‌های پرمخاطبی همچون «دیدن» یا همان «See» و همچنین «شو صبحگاهی» می‌شود. حالا دیگر مخاطبان محصولات نمایشی همپای فیلم‌های سینمایی منتظر رسیدن فصل‌های تازه سریال‌های محبوب خود هستند و مثل همیشه این سریال‌ها هستند که زمینه‌ساز ورود چهره‌هایی تازه و پرطرفدار به عرصه سینما می‌شوند. امسال اما عرصه سریال‌سازی بیش از همیشه توانست قدرت خود را به رخ مخاطبان بکشد. مینی‌سریال «چرنوبیل» را باید پدیده این عرصه در سال 2019 دانست؛ اثری که با وجود تحریف‌های تاریخی آشکارش و البته تلاش مشکوک برای شکل‌گیری پروپاگاندای همه‌جانبه برای بیشتر دیده شدنش در مجامع سینمایی، باز هم سریال قابل تامل و توجهی بود. همچنین عرضه سریال‌هایی در ژانر ماورایی همچون « The Witcher» و «Watchmen» با اقتباس از بازی‌های کامپیوتری و کمیک‌های مشهور در کنار عرضه سریال آخرالزمانی «See» با استقبال بالایی از سوی مخاطبان همراه شد و شمار مخاطبان سریال‌های تلویزیونی را گسترش داد. به این مورد باید عرضه درام‌های خانوادگی همچون «شو صبحگاهی» را هم اضافه کرد که علاوه بر مخاطبان عام، به چشم منتقدان نیز آمد و در فصل جوایز از آن استقبال شد. ادامه ساخت و عرضه فصل‌های تازه سریال‌های پرمخاطب نیز در سال 2019 به قوت ادامه پیدا کرد تا سریال «کشتن ایو» که فصل اول آن سال 2018 حسابی در میان مخاطبان و منتقدان درخشیده بود، در سال 2019 نیز با فصل دوم یک بار دیگر نظر مخاطبان را به خود جلب کند؛ سریالی که فصل سوم آن نیز از اردیبهشت‌ماه سال 1399 منتشر خواهد شد. مسیر همراه با موفقیتی که این روزها پیش روی صنعت سریال‌سازی قرار گرفته، دنباله‌ای بر جریان گسترش فعالیت پلتفرم‌های جدید و علاقه شدید مخاطبان برای مشاهده محصولات نمایشی در بستر موبایل، تبلت و کامپیوتر شخصی است؛ مسیری که هر چقدر جدی‌تر شدن آن برای سینما عوارضی منفی و گسترده در پی داشته باشد، قطعا به نفع فعالان صنعت سریال‌سازی خواهد بود.