گروه سیاسی: کمیته اطلاع‌رسانی و مدیریت جو روانی ستاد ملی مقابله با کرونا از «توقف انتشار رسانه‌های چاپی تا پایان محدودیت‌های کرونایی» خبر داد. به گزارش ایسنا، این کمیته با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد «نظر به اینکه انتشار مطبوعات و نشریات کاغذی مستلزم فعالیت مجموعه‌ای از افراد از خبرنگاران تا صنعت چاپ و توزیع است و این روند بالقوه ممکن است به شیوع بیشتر بیماری بینجامد، لذا در راستای اجرای حداکثری طرح ملی فاصله‌گذاری اجتماعی مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا، نسخه کاغذی نشریات تا پایان این طرح چاپ نخواهد شد». 

به گزارش «وطن امروز»، این تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا در حالی گرفته شده است که اخیرا قائم مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت در دستورالعملی بازگشایی مشاغل و مراکز کسب‌و‌کار را به همه استان‌ها ابلاغ کرده است. در واقع دولت یک رفتار دوگانه در مواجهه با فعالیت رسانه‌های مکتوب داشته است؛ از طرفی به بهانه جلوگیری از شیوع کرونا دستور توقف فعالیت‌های مکتوب رسانه‌ها را داده است و از سوی دیگر اصناف اجازه یافته‌اند برخی فعالیت‌های خود را سر گیرند. نکته قابل تامل این است که چاپ و نشر روزنامه در مقیاس گستردگی فعالیت دیگر صنوف، صنعتی بسیار کم‌حجم‌تر از جهت نیروی انسانی به حساب می‌آید، بنابراین منطق بستن روزنامه‌ها و محدود کردن آنها به فعالیت در فضای مجازی زیر سوال می‌رود. 

از تناقض رفتاری مجموعه دولت درباره تصمیم‌گیری درباره شروع یا عدم شروع فعالیت‌های اصناف و مشاغل که بگذریم، انتقادات جدی‌ای به بخشنامه دولت مبنی بر «توقف انتشار چاپی رسانه‌های مکتوب‌» از سوی روزنامه‌نگاران و خبرنگاران وارد شده است. با حذف چاپ روزنامه‌ها، عملا بخش مهمی از بدنه اجتماع که به دلایل متعدد دسترسی یا تمایل به کسب اخبار از رسانه‌های دیجیتال را ندارند، از زنجیره آگاهی‌بخشی حذف می‌شوند که همین مسأله زمینه را برای انتشار و مورد توجه قرار گرفتن اخبار غیررسمی و شایعه‌ها فراهم می‌آورد. 

از طرف دیگر نباید فراموش کنیم روزنامه‌ها دیده‌بان یک جامعه هستند که با رصد تصمیمات و سیاست‌های دولت و نقد و بررسی آنها می‌توانند به اصلاح و تصحیح روند سیاست‌گذاری‌ها پرداخته و در این مورد برای حل بحران کرونا کمک کنند. تصمیم توقف انتشار چاپی رسانه‌های مکتوب از طرف دولتی که «دسترسی آزاد به اطلاعات» و «آزادی بیان» از جمله مهم‌ترین شعارهای انتخاباتی آن بوده، این شبهه را ایجاد می‌کند که دولت می‌خواهد تا حد امکان عملکردش را از ذره‌بین رسانه‌ها و تیغ انتقاد منتقدان دور نگه دارد؛ تصمیماتی که اتفاقا بعضا انتقادات بسیاری را نیز برمی‌انگیزد و حتی به واکنش‌های علنی و نامه‌های سرگشاده وزرای دولت علیه آن تصمیمات نیز منجر می‌شود. 

باید توجه داشت در شرایطی هستیم که یک تصمیم غلط یا نابهنگام ممکن است به بهای از دست دادن جان تعدادی از هموطنان‌مان بینجامد، این یعنی دولت بیش از هر زمان دیگری باید دستش برای گرفتن کمک از صاحب‌نظران و منتقدان و اهل رسانه دراز باشد. از سوی دیگر از آغاز بحران کرونا رسانه‌های بیگانه تمرکز ویژه‌ای بر اخبار کرونا در داخل ایران داشته‌اند و حتی با هجمه‌های خبری تصمیمات درست دولت در مقابله با کرونا را زیر سوال ‌برده‌اند و در نتیجه سبب بی‌اعتمادی مردم به اقدامات دولت می‌شوند. حمایت از رسانه‌های مکتوب که رسانه‌های رسمی هر کشور به حساب می‌آیند و نقش راهبری و خط‌دهی سایر رسانه‌ها را بر عهده دارند، می‌تواند نقش بسزایی در مقابله با عملیات روانی رسانه‌های خارجی علیه ایران داشته باشد. 

شاید لازم باشد برای دولت یادآوری شود که فضای رسانه‌های مکتوب، از حیث مرجعیت و رسمیت و عمق علمی با رسانه‌های دیجیتال و خبررسانی‌های فضای مجازی بسیار متفاوت‌تر است. روزنامه‌ها این امکان را دارند که خارج از فضای شتاب‌زده و سطحی مجازی، نگاه عمیق‌تر و موشکافانه‌تری به سیاست‌های دولت داشته باشند و این دقیقا همان نیاز حیاتی کنونی دولت است، نه دست‌اندازی بر سر راه دولت.

در کنار پیامدهای سیاسی و اجتماعی این بخشنامه دولت، نباید از تاثیر نامطلوب این تصمیم بر درآمدزایی رسانه‌های مکتوب غافل بود. در روند چاپ و توزیع رسانه‌های مکتوب، چرخه‌ای از گردش مالی به وجود می‌آید که حذف این چرخه، منجر به فشار اقتصادی بر روزنامه‌ها می‌شود. 

نکته‌ای که در این بین تذکر آن لازم است این است که دولت تدبیر و امید در حالی تصمیم به تعطیلی چاپ روزنامه‌ها گرفته است که هیچ کدام از کشورهای درگیر کرونا دست به چنین اقدامی نزده‌اند. در حال حاضر در کشوری مثل ایتالیا که به نظر می‌رسد بدترین وضعیت را دارد، همچنان روزنامه‌ها چاپ می‌شوند. در اسپانیا، انگلیس، آلمان و دیگر نقاط دنیا هم همین طور و این در حالی است که این کشورها  وضعیت بدتری نسبت به کشور ما دارند. اینکه چرا در بین تمام کشورها این تنها دولت ایران است که می‌خواهد جلوی انتشار روزنامه‌ها را بگیرد، شبهه سیاسی بودن این تصمیم را بیش از پیش تقویت می‌کند.

در پایان باید گفت تهیه یک پروتکل بهداشتی برای رسانه‌های مکتوب به طوری که ضمن رعایت نکات بهداشتی، چرخه اطلاع‌رسانی مکتوب قطع نشود، کار دشواری نیست.