قیمت‌گذاری محصولات ایران‌خودرو و سایپا بعد از کش و قوس‌های بسیاری بین شورای رقابت، خودروسازان و وزارت صنعت بالاخره در اردیبهشت‌ماه نهایی شد و بنا بر اعلام مهدی صادقی‌نیارکی، معاون امور صنایع وزارت صنعت، نرخ‌های جدید خودرو عینا مطابق نرخ‌های تعیین شده از سوی شورای رقابت به خودروسازان ابلاغ شد. در روزهایی که جلسات مختلفی برای قیمت‌گذاری خودرو برگزار می‌شد، اخبار مربوط به تعیین نرخ‌های جدید جزو پرمخاطب‌ترین اخبار رسانه‌های جمعی بود و عطش زیادی از سوی مخاطبان برای اطلاع از نتیجه این جلسات دیده می‌شد. همه منتظر بودند تا ببینند نتیجه بگومگوهای خودروسازان، شورای رقابت و وزارت صنعت بر سر قیمت خودروها به کجا می‌‎رسد و چه تصمیم نهایی در این باره اتخاذ می‌شود، بویژه آنکه تعیین نرخ‌های جدید با اوج گرفتن هرج و مرج در بازار خودرو و نارضایتی مردم از وضعیت بازار همراه بود و به صدور اولتیماتوم 24 ساعته رضا رحمانی، وزیر سابق صنعت برای مقابله با سوداگری و دلال‌بازی توسط خودروسازان هم رسید.

با برکناری رحمانی، مدرس‌خیابانی سرپرست وزارت صنعت شد و حالا نوبت مسؤولان جدید وزارت صنعت بود تا برای حل بحران فروش و بازار خودرو فکری کنند. در نتیجه، برگزاری جلسات تعیین قیمت جدید خودروها و همچنین کنترل بازار خودرو با حضور و نظارت مستقیم مدرس خیابانی ادامه یافت اما ظاهراً بگومگوها بر سر مرجع اعلام قیمت نهایی خودروها همچنان پشت صحنه ادامه داشت و شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار اعلام نرخ‌ها را به گردن همدیگر می‌انداختند. تا آن زمان رضا شیوا، رئیس شورای رقابت گفته بود: قیمت محصولات ایران‌خودرو به طور متوسط 10درصد و قیمت محصولات سایپا به طور متوسط 23 درصد افزایش یافته است. 

در کنار اخباری که درباره برگزاری جلسات مختلف تعیین قیمت جدید خودروها مخابره شد، هیچ یک از دستگاه‌های مربوط فهرستی از قیمت جدید خودروها ارائه نکردند و تنها نرخی که اعلام شد فهرستی بود که خبرگزاری فارس درباره قیمت‌های تعیین شده توسط شورای رقابت منتشر کرد. در این فهرست به وضوح مشخص شده بود که محصولات ایران‌خودرو به طور متوسط 10 درصد و محصولات سایپا نیز 23 درصد افزایش قیمت پیدا کرده‌اند؛ یعنی همان موضوعی که رئیس شورای رقابت در مصاحبه‌های خود بارها به آن اشاره می‌کرد. به این ترتیب جداول منتشر شده دقیقا منطبق با متوسط نرخ رشدی بود که شیوا اعلام می‌کرد.

 

* قیمت‌های فروش فوق‌العاده بر چه مبنایی تعیین شد؟

قیمت‌های اعلامی در این جداول برای 4 خودرویی که رضا شیوا قبلا نرخ آنها را اعلام کرده بود، متفاوت بود به طوری که در این جداول، قیمت پراید 111 معادل 36 میلیون و 900 هزار تومان، تیبا 46 میلیون تومان، تیبا هاچ‌بک 51 میلیون و 800 هزار تومان و ساینا 52 میلیون و 400 هزار تومان عنوان شده بود.

شیوا پیش‌تر درباره قیمت‌ تقریبی برخی خودروها گفته بود: قیمت سایپا 111 معادل 42میلیون و 100 هزار تومان، ساینا 59 میلیون و 800 هزار تومان، تیبای صندوق‌دار 52 میلیون و تیبای هاچ‌بک 59 میلیون تومان تعیین شده است.

پس از انتشار جداول شورای رقابت، صادقی‌نیارکی، معاون وزیر صنعت اعلام کرد نرخ نهایی خودروها همان جداول اعلام شده درباره قیمت‌گذاری شورای رقابت است و آن نرخ‌ها عینا از سوی وزارت صنعت به خودروسازان ابلاغ شده است.

در عین حال، رئیس شورای رقابت که از انتشار جداول مربوط چندان خرسند نبود، عنوان کرد: «نرخ‌های نهایی خودروسازان حدود 14 درصد بالاتر از نرخ‌های شورای رقابت خواهد بود». سال 92 نیز که قیمت خودروها از سوی شورای رقابت اعلام شد، خودروسازان با اضافه کردن هزینه‌هایی مانند بیمه، مالیات و شماره‌گذاری و همچنین هزینه برخی آپشن‌ها، قیمت نهایی محصولات‌شان را اعلام کردند.

اما این بار هر چقدر مردم منتظر اعلام نرخ نهایی خودروها شدند، انتظارشان ثمر نداد و نرخی اعلام نشد تا اینکه وزارت صنعت و خودروسازان برنامه فروش فوق‌العاده خودرو را اعلام کردند و قرار شد 25 هزار دستگاه خودرو از طریق قرعه‌کشی به متقاضیان عرضه شود. جزئیات نحوه فروش این خودروها، محدودیت‌های اعمال شده و قرعه‌کشی برای عرضه خودرو آنقدر کنجکاوی مردم را برانگیخت که کم‌کم موضوع قیمت‌گذاری خودروها از یادها رفت و توجهات به شرایط ثبت‌نام خرید خودرو جلب شد. بمباران اطلاعات در حدی بود که حتی وقتی قیمت خودروها در برنامه فروش فوق‌العاده خودروسازان اعلام شد، به نرخ‌های اعلامی توجه کمی شد.

در بخشنامه فروش سایپا، تیبا SX رینگ فولادی به قیمت ۵۴ میلیون و ۴۰ هزار تومان، تیبا 2 مدل EX رینگ فولادی ۶۰ میلیون و ۶۲۰ هزار تومان، ساینا EX رینگ فولادی ۶۱ میلیون و ۲۴۰ هزار تومان، سایپا ۱۵۱ SE وانت ۴۸ میلیون و ۵۴۰ هزار تومان و ۱۵۱ آپشنال رینگ آلومینیوم وانت ۶۹ میلیون و ۴۳۰ هزار تومان عرضه شد. همچنین طبق برنامه فروش ایران خودرو، قیمت پژو پارس 5‌TU معادل 79 میلیون و 709 هزار تومان، پژو 206 تیپ 2 معادل 71 میلیون و 645 هزار تومان، پژو 405 مدل SLX معادل 68 میلیون و 395 هزار تومان و رانا 75 میلیون و 45 هزار تومان اعلام شد. 

در این میان باید به صحبت‌های نیارکی، معاون امور صنایع وزارت صنعت نیز توجه کنیم که اخیرا اعلام کرد قیمت خودرو در طرح فروش فوق‌العاده خودرو، تثبیتی است، یعنی قیمت‌هایی که شورای رقابت اعلام کرده است. این صحبت وی نیز در تناقض با نرخ‌های اعلامی توسط خودروسازان است.

به این ترتیب پس از کشمکش بسیار، در نهایت ضمن اینکه هیچ نهادی مسؤولیت اعلام قیمت جدید خودروها را برعهده نگرفت، اصولاً مشخص نشد که قیمت خودروها در فروش فوق‌العاده بر چه مبنایی محاسبه شده و چرا باید بین قیمت خودروسازان و نرخ‌های ابلاغی شورای رقابت اختلاف وجود داشته باشد.

 

* بلاتکلیفی بازار

بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، خودروی صفر در بازار آزاد فقط ۱۰ درصد بیشتر از قیمت کارخانه می‌تواند فروخته ‌شود. این در حالی است که هنوز قیمت کارخانه‌ای خودروهای دیگر (به جز محصولاتی که در فروش فوق‌العاده عرضه شدند) اعلام نشده و مشخص نیست آیا نرخ اعلامی شورای رقابت برای این خودروها هم دستخوش تغییر خواهد شد یا خیر؟