احسان تقدسی: جاستین ترودو، نخستوزیر 49 ساله کانادا بدون شک یکی از پدیدههای مهم حوزه سیاستورزی در کاناداست. توانایی بالای او در «نمایش روی صحنه» سیاست او را از همه اسلاف خود متمایز کرده است. او از ۵ سال پیش - 4 نوامبر 2015 میلادی - که بر اریکه قدرت نشست تاکنون تلاش فراوانی کرده تا چهرهای «حقوق بشری» از خود ترسیم کند و در همین راستا بیش از سایر دولتهای کانادا در موضوعات حقوق بشری اظهارنظر کرده است.
اعتراضات اخیر آمریکا یکی از مهمترین آزمونهای ترودو در 5 سال گذشته بود. 2 روز پیش در حالی که بیش از 8 روز از آغاز اعتراضات مردم آمریکا به نژادپرستی و البته سرکوب سازمانیافته مردم معترض میگذشت، خبرنگاری از ترودو نظرش را درباره سرکوب اعتراضات پرسید. ترودو که در موارد مشابه حاضرجواب ظاهر میشد، این بار با سکوتی طولانی به خبرنگار نگریست و بعد در کلماتی همراه با اکراه به جای اشاره مستقیم به سرکوبها در آمریکا، در چند جمله کلی درباره نژادپرستی و احتمال سرایت آن به کانادا و سایر نقاط دنیا هشدار داد.
واکنش سیاستمداران غربی هم به طور نسبی شبیه آن چیزی است که ترودو گفت. افکار عمومی دنیا، از خیابانهای آمریکا تا پاریس، برلین و خاورمیانه شاهد سیاستها و معیارهای دوگانه حقوق بشری است. دولتهایی که قتل هدفمند یک تروریست توسط دولتهای «غیرخودی» را سالها به عنوان پرونده حقوق بشری در دست میگیرند و از آن برای فشار و نفوذ به کشورها استفاده میکنند، حالا در برابر بزرگترین عملیات سرکوب- حداقل 50 سال اخیر آمریکا- نه فقط سکوت پیشه میکنند، بلکه در لفافههای محکوم کردنهایشان هم حاضر به محکوم کردن عملیات سرکوب سیستماتیک مردم نیستند. جرج فلوید هرکس که بود امروز نماد بیآبرویی مدعیان حقوق بشر از واشنگتن تا پاریس و برلین است.
به ترودو بازگردیم؛ دوران نخستوزیری وی یکی از پررونقترین دورانهای فروش سلاح به بزرگترین – دولت- ناقض حقوق بشر در دنیا یعنی عربستان سعودی است. به تعبیر دیگر با وجود اطلاع کانادا از حجم کشتار غیرنظامیان و نقض حقوق بشر توسط دولت عربستان، کانادا نه فقط فروش سلاح به عربستان را کم نکرده، بلکه حجم آن را تا 10 میلیارد دلار افزایش داده است. این در حالی است که برخی سازمانهای مردمنهاد کانادا بارها نسبت به ادامه فروش سلاحهایی که به طور مستقیم برای کشتار مردم مظلوم یمن مورد استفاده قرار میگیرد، انتقاد کرده بودند که البته آنچه به جایی نرسد فریاد است. این سخن را بارها در کلاسهای دانشگاه با اساتید به بحث گذاشتهایم که حقوق بشر برای دولتهای غربی «ویترین»ی است که هرجا لازم بدانند آن را زیر پا میگذارند و هرجا هم لازم باشد به استناد آن به دولتهای غیردوست انتقاد میکنند. حالا در آمریکا همین ویترین هم رعایت نمیشود و صدای دوستان ترامپ هم درنمیآید.