کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در سخنانی خواستار بازداشت نیروهای امنیتی خشن آمریکا شد
اعتراضات نژادپرستی سازمانیافته علیه رنگینپوستان در آمریکا در حالی وارد یازدهمین روز خود شده است که علاوه بر تظاهرات مردم در 450 شهر بزرگ و کوچک آمریکا، شهرهای مختلف در اقصی نقاط جهان در 23 کشور صحنه تظاهرات مردمی به این رویداد بوده است. در همین حال تازهترین نظرسنجیها حاکی از این است که سهچهارم (74 درصد) مردم آمریکا قتل سیاهپوست امریکایی را به عنوان مشکل اساسی بیعدالتی نژادی در آمریکا میدانند. در همین حال تحولات جاری آمریکا در روزهای اخیر نشان میدهد در موارد متعددی اعتراضات به نبرد مردم با مردم و اغتشاش خیابانی و آشوب تبدیل شده است. نکته جالب توجه اینکه تصمیمات دونالد ترامپ به عنوان رئیسجمهوری که خود عامل افزایش خشونتها در آمریکا بوده، سبب شده تعداد زیادی از مقامات سیاسی و نظامی این کشور، ترامپ را یکی از مقصران اصلی حوادث اخیر در آمریکا معرفی کنند.
به گزارش «وطن امروز»، همزمان با فراگیر شدن تظاهرات ضدنژادپرستی در سراسر آمریکا، اعتراضات در برخی شهرها شکل خشونتآمیز به خود گرفته است. به نظر میرسد با تداوم اعتراضات و گسترش آن به طبقات مختلف جامعه، این احتمال وجود دارد از این پس اغتشاشات و غارتگری در جامعه بر اعتراضات مسالمتآمیز غلبه خواهد کرد. شبکههای اجتماعی هم مملو از گروههایی شده است که در پوشش تظاهرات صلحآمیز به نفع سیاهپوستان به دنبال اغتشاش و دامن زدن به اختلافات نژادپرستانه هستند. در یکی از تازهترین این موارد جمعیتی از سفیدپوستان خشونتطلب در پوشش طرفدار سیاهپوستان معترض، با ایجاد کانالی در توئیتر رفتارهای خشونتآمیز در اعتراضات را ترویج میکردند. این جمعیت که از برتریطلبان سفیدپوست بودند وانمود به نمایندگی «آنتیفا» میکردند. اگرچه صفحه این گروه در توئیتر بسته شده است اما شواهد حاکی از این است که ایجاد صفحات حامی جرج فلوید در شبکههای اجتماعی با اهداف نژادپرستانه و حاشیهای در توئیتر و فیسبوک شدت گرفته و بسیاری از خشونتهای سازماندهیشده از طریق فضای مجازی رهبری میشود.
* عملکرد غیراستاندارد پلیس در برابر معترضان
اگرچه اغتشاش و آشوب در جریان اعتراضات روند رو به رشدی داشته است اما برخورد خشن پلیس آمریکا با معترضانی که به اعتراضات مسالمتآمیز مبادرت کردهاند سبب شده نارضایتی از مجموعه عملکرد پلیس و ساختار سازمانی آن در بین مردم و نهادهای حقوقی افزایش یابد. انتشار فیلمی از خشونت تازه پلیس آمریکا این بار در شهر «بوفالو»ی ایالت نیویورک علیه یک فرد سالخورده که باعث جراحت شدید او از ناحیه سر شد و حالش وخیم گزارش شده است، بازتاب گستردهای در رسانههای آمریکا و جهان داشته است. در این ویدئو 2 افسر یگان ویژه در شهر بوفالو علیه یک معترض 75 ساله به زور متوسل شده و بدون اینکه خطایی از سوی این پیرمرد سر بزند، او را نقش بر زمین کردند که منجر به شکستن جمجمه و خونریزی مغزی وی شد. این دو پلیس گویا از کار برکنار شدهاند و جالبتر اینکه ۵۷ افسر یگان ضدشورش این شهر در همبستگی با 2 همکار خاطی خود، از کار دست کشیدهاند. این موضوع در تناقض با برخی ادعاها درباره همراهی پلیس آمریکا با مردم است. افزایش خشونتها بین پلیس و مردم معترض در ایالت کلرادو نیز سبب شد دادگاه محلی در شهر «دنور» به پلیس این شهر دستور دهد استفاده از گاز اشکآور و گلوله پلاستیکی جهت مقابله با معترضان را متوقف کند. در این حکم دادگاه با اشاره به مواردی از مجروح شدن خبرنگاران و معترضان، آمده است: ترس قابل توجه شرکتکنندگان در اعتراضات مسالمتآمیز از اقدامات تلافیجویانه پلیس، اظهارنظر سیاسی آنها را مسکوت کرده است.
در همین ارتباط، «گروه بینالمللی بحران» که ناآرامیها در سراسر جهان را رصد میکند، اعلام کرد: پلیس آمریکا از «زور بیش از حد» استفاده کرده است. «میشل باچله» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز در این باره گفت: همه نیروهایی که بیش از حد به زود متوسل میشوند باید بازداشت و به دلیل ارتکاب جرم محکوم شوند.
* ادامه اظهارات تنشآفرین ترامپ
در حالی که انتشار ویدئوی برخورد پلیس شهر بوفالو با یکی از سالمندان معترض در آمریکا و کشورهای مختلف بازتاب زیادی داشته است، سخنان تنشآفرین رئیسجمهور آمریکا در حمایت از نیروهای امنیتی این کشور و تاکید بر موفقیت دولتش در کنترل اوضاع(!)، خشم مردم را برانگیخت. رئیسجمهوری آمریکا با این ادعا که هر کسی باید از رفتار منصفانه نیروهای انتظامی و اجرای قانون بهرهمند شود، خواستار تسلط نیروهای امنیتی و پلیس بر خیابانهایی شد که این روزها شاهد تظاهرات اعتراضی است. ترامپ که برای اعلام کاهش نرخ بیکاری در ماه مه به 3/13 درصد، سخنرانی میکرد، افزود: ما به مناطق آسیبپذیر بسیار کمک کردهایم. وی در اظهاراتی غیرمعمول که یک رئیسجمهوری خود را با عنوان خطاب کند، گفت: هیچ کسی به اندازهای که رئیسجمهور ترامپ برای جامعه سیاهپوستان انجام داده، کاری نکرده است. وی با تاکید بر اینکه حضور نیروهای گارد ملی و ارتش پیشنهاد خودش بوده است، ادامه داد: من پیشنهاد دادم. اگر شما ببینید، حضور ما در مینهسوتا موفقیتآمیز بود، من به برخی فرماندارانی که خیلی مغرور هستند هم توصیه کردم. رئیس جمهور آمریکا اضافه کرد: میبینید که در نیویورک چه رخ میدهد. مغرور نباشید، کار را انجام دهید. گارد ملی را فرابخوانید. با من تماس بگیرید. شما مجبورید بر خیابانها مسلط شوید. نمیتوانید اجازه دهید آنچه را که میگذرد. از آن طریق(حضور گارد ملی) میتوان بر خیابانها مسلط شد. نمیتوانیم اجازه دهیم آنچه را در نیویورک اتفاق میافتد، که مغازهها غارت شود. نمیتوانید اجازه دهید این اتفاق بیفتد.
* انتقاد نظامیان و دیپلماتهای آمریکایی از رفتار ترامپ
سخنان ترامپ علاوه بر خشم مردم، انتقاد جدی مقامات سیاسی و نظامی پیشین آمریکا را به همراه داشته است. بیش از 280 دیپلمات، ژنرال و مقام امنیت ملی در آمریکا از دونالد ترامپ، رئیسجمهور این کشور خواستهاند از نیروی نظامی برای اهداف سیاسی استفاده نکند. این گزارش حاکی از آن است که این مقامات آمریکایی روز گذشته این خواسته را از ترامپ داشتهاند. این مقامات آمریکایی در بیانیهای مشترک که در وبگاه «جاست سکیوریتی» منتشر شده است، نوشتهاند: سوءاستفاده از نظامیان برای اهداف سیاسی، ساختار دموکراسی را ضعیف میکند. این مقامات همچنین نوشتهاند: ما درباره به کارگیری داراییهای نظامی آمریکا به منظور تهدید و ایجاد اختلال در تظاهرات صلحآمیز در واشنگتن نگران هستیم. آنها به کار بردن بالگرد در ارتفاع پایین برای پراکنده کردن معترضان را خطرناک و غیرضروری عنوان کردند. به نوشته انبیسی نیوز، این بیانیه با عنوان «قدرت نظامیان غیرسیاسی آمریکا» توسط این مقامات به امضا رسید. «ماری یوانوویچ» سفیر اخراجشده آمریکا در اوکراین نیز از جمله افراد امضا کننده این بیانیه است. این مقامات در ادامه بیانیه خود نوشتند: «نظامیان ما، نماد کل آمریکا هستند».
* ادامه تظاهرات علیه نژادپرستی در کشورهای جهان
در ادامه اعتراضات به نقض حقوق بشر و نژادپرستی سیستماتیک در آمریکا کشورهای یونان، مکزیک، فرانسه، ژاپن، کره جنوبی، هلند و شهرهای مختلف استرالیا، دیروز شاهد تظاهرات گسترده ضدنژادپرستی بود. بهرغم مخالفت «اسکات موریسون» نخستوزیر استرالیا با برگزاری تظاهرات ضدنژادپرستی، شهروندان سیدنی و دیگر شهرهای این کشور با حضور در خیابانها، بدرفتاری و قتل رنگینپوستان توسط پلیس در سرتاسر جهان را محکوم کردند. در تظاهرات مشابهی در توکیو و سئول، معترضان با حفظ فاصلهگذاری اجتماعی، در تجمعات چند صد نفری، علیه نژادپرستی و خشونت علیه رنگینپوستان شعار دادند. بعد از ظهر دیروز همچنین صدها نفر از ساکنان شهر «اوترخت» هلند و آتن، پایتخت یونان در اعتراض به قتل فلوید به خیابانها آمدند.
مردم فرانسه که از روز سهشنبه هفته پیش دست به تظاهرات و تجمعهای اعتراضی ضدنژادپرستی در چندین شهر زده بودند، دیروز نیز بهرغم مخالفتها و ممنوعیتهای پلیس با برگزاری تظاهرات در مقابل سفارت آمریکا در پاریس حاضر شدند. از سوی دیگر سفارت آمریکا در «مکزیکوسیتی» هم به دلیل حمله معترضان به قتل جرج فلوید تعطیل شد.
***
نژادپرستی به مثابه یک راهبرد
رضا عدالتیپور*: کمتر از ۵ ماه مانده به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا 75 شهر این کشور و 22 ایالت به شکل جدی درگیر اعتراضات مردمی و تظاهرات علیه نژادپرستی است. رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی رئیسجمهور آمریکا از نقش چین و زیمبابوه در آشوبهای آمریکا خبر میدهد. ترامپ فرمانداران و شهرداران را متهم میکند و معترضان را اراذل و اوباش مینامد. در نگاه اول همه از رفتارهای غیرمسؤولانه ترامپ و ضعف او در مدیریت این بحران صحبت میکنند. اما واقعیت این است که ترامپ و همراهانش استراتژی انتخاباتی دولت را بر آشوب، تفرقه و دشمنسازی در جامعه آمریکا قرار دادهاند. دیگر کسی نگران عدم رعایت فاصلهگذاری اجتماعی نیست. این در حالی است که آمار کرونا همچنان در این کشور رو به افزایش است و آمریکا با بیش از یک میلیون و هشتصد هزار مبتلا و بیش از 110 هزار نفر فوتی همچنان در صدر جدول آسیبپذیرترین کشورها از کرونا قرار دارد. این یعنی ضعف عملکرد دولت در تامین اجتماعی و بهداشت در سایه گسترش اعتراضات پنهان شده است. ضمن اینکه در روزهای گذشته شعارهای اعتراضی از مقابله با دولت به «تقابل سفیدپوستان / سیاهپوستان» مبدل شده و شکاف اجتماعی و تبعیض طبقاتی رنگ و بوی صرفا نژادی به خود گرفته است. این دقیقا همان نقطهای است که ترامپ را برای بردن انتخابات آتی امیدوار میکند. دونالد ترامپ از اینکه گروههای مختلف در جامعه آمریکا رودرروی هم قرار گیرند سود میبرد. برای وی این مسأله مطرح نیست که تمام این کشور را بهبود بخشد بلکه تنها بهبود بخشی از آن مدنظر ترامپ است. ایجاد دوگانه بین فقرای سفیدپوست و سیاهپوست در آمریکا سبب خواهد شد نارضایتی از مشکلات اقتصادی به عنوان حلقه واسط فقرای آمریکا در انتخابات از بین رفته و مسأله برتری نژادی به عنوان گفتمان اصلی در گروههای فرودست مطرح شود. این به معنای آن است که ساختار سیاست در ایالات متحده آمریکا به گونهای است که در هر حال سرمایهداری برنده رقابتها خواهد بود. حتی در زمان اوباما نیز این موضوع مطرح بود که وی با حمایت همهجانبه از والاستریت به ریاستجمهوری رسید و سیاهپوستان فریب رنگ پوست رئیسجمهور جوان را خورده بودند. حال ترامپ نیز به دنبال این است با استفاده از ارعاب و هرجومرج و به کار گرفتن نیروهای نظامی خود را به عنوان مردی قدرتمند نشان دهد و در اقدام بعدی برای آشتی دو طرف وارد عمل شود. اما واقعیت امر این است که شکاف پدیدآمده در جامعه آمریکا به مثابه آتش زیر خاکستر، بویژه پس از بحران کرونا به قدری عمیق و سوزان است که بنا به آنچه بیشتر صاحبنظران مسائل بینالملل مطرح کردهاند، نهتنها آینده ریاستجمهوری که آینده کل آمریکا را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
* روزنامهنگار
***
[سهچهارم آمریکاییها به نژادپرستی نظاممند معتقدند]
نتایج نظرسنجی جدید ایبیسی و موسسه ایپسوس نشان داد سهچهارم آمریکاییها (۷۴ درصد) کشته شدن جرج فلوید، شهروند سیاهپوست به دست پلیس سفیدپوست را نشانه معضل ریشهای بیعدالتی نژادی در کشورشان قلمداد میکنند. این نظرسنجی جدید حکایت از آن دارد که باور شهروندان آمریکایی درباره بیعدالتی نژادی در کشورشان تغییر یافته و چنین باوری اکنون نسبت به نظرسنجی مشابه ایبیسینیوز و واشنگتنپست در دسامبر سال ۲۰۱۴میلادی افزایشی ۳۰ درصدی دارد. در نظرسنجی جدید ایبیسینیوز و ایپسوس تنها ۲۶ درصد مرگ فلوید را یک رویداد غیرمرتبط با مسائل دیگر ارزیابی کردند. این نظرسنجی در بحبوحه درگیریها و ناآرامیهای عمیق در آمریکا هماهنگی نادری را بین نژادها و احزاب مختلف آمریکایی درباره رفتار پلیس با آمریکاییهای آفریقاییتبار نشان داد. اکثر سفیدپوستان (۷۰ درصد)، سیاهپوستان (۹۴ درصد)، اسپانیاییتبارها یا هیسپانیکها (۷۵ درصد)، دموکراتها (۹۲ درصد)، جمهوریخواهان (۵۵ درصد) و افراد مستقل (۷۱ درصد) موافق این نظر هستند که اتفاقی که برای فلوید رخ داد اختلافات نظاممند بین اجرای قوانین و جامعه سیاهپوستان را نشان میدهد.
***
[آینده ملتهب آمریکا تحت تاثیر کرونا و نژادپرستی]
یکی از مهمترین نکاتی که باید در ارتباط با تحولات جاری در آمریکا مدنظر قرار داد، تاثیر این روند بر انتخابات آتی ریاستجمهوری است که در کمتر از ۵ ماه آینده برگزار خواهد شد. در حال حاضر اختلافنظر بین دموکراتها با ترامپ به بالاترین حد خود رسیده است و به نظر میرسد نتیجه انتخابات ریاستجمهوری در نوامبر 2020 یکی از بحثبرانگیزترین وقایع سیاسی این کشور خواهد بود. چندی پیش توماس فریدمن، تحلیلگر مشهور آمریکایی در تحلیلی با اشاره به اینکه آمریکا در مسیر جنگ داخلی قرار گرفته است، نوشت: هنگامی که ترامپ در انتخابات پیروز شد، پیشبینی کردم آمریکاییها دچار اختلافات داخلی میشوند اما اوضاع فعلی از تصورات من هم بدتر است! کاش سناتورهای جمهوریخواه، ترامپ را کنترل میکردند ولی متاسفانه اکثر آنها دچار بیبندوباری سیاسی هستند. در این شرایط حتی برگزاری شفاف و بدون تقلب انتخابات ریاستجمهوری بعدی هم محل تردید است.