گروه سیاسی: قمار آمریکا برای سواری گرفتن از برجام با نیت تمدید کردن تحریم‌های تسلیحاتی ایران که طبق قطعنامه 2231 در اکتبر سال2020 (مهر 99) منقضی خواهد شد با واکنش 2‌دولت چین و روسیه روبه‌رو شد.

به گزارش «وطن امروز» دولت آمریکا که در ماه‌های اخیر تلاش غیرقانونی خود را معطوف به تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران با استناد به مکانیسم ماشه برجام کرده بود با نامه‌نگاری وزرای خارجه چین و روسیه در دفاع از ایران مواجه شد. در همین زمینه خبرگزاری رویترز خبر از نامه «وانگ یی» وزیر خارجه چین در تاریخ 7 ژوئن(18خرداد) و «سرگئی لاوروف» همتای روس او در تاریخ 27 مه (7 خرداد) به ۱۵ کشور عضو شورای امنیت و همچنین «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل داد. در این دو نامه چین و روسیه تلاش‌های آمریکا علیه ایران را به دلیل خروج یکجانبه این کشور از توافق هسته‌ای و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مردود و غیرقابل قبول دانستند. حمایت 2 دولت چین و روسیه از ایران دیروز نیز در سخنان رئیس‌جمهور انعکاس پیدا کرد. روحانی در جلسه هیأت دولت با اشاره به توطئه جدید دولت آمریکا گفت: توقع ما از ۴ کشور دیگر دائم شورای امنیت این است که در برابر این توطئه به خاطر منافع و ثبات جهان ایستادگی کنند. به ‌خاطر منافعی که در توافق هسته‌ای مدنظر منطقه و جهان بود؛ مخصوصا از 2 کشور دوست‌مان روسیه و چین، توقع داریم در برابر این توطئه ایستادگی کنند. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: ما مطمئن هستیم انواع توطئه‌هایی که تا امروز آمریکا علیه ما داشته منجر به شکست شده و در این توطئه هم به موفقیت نخواهد رسید و ما با همه توان‌مان توانمندی دفاعی‌مان را بالا می‌بریم. آمریکایی‌ها بدانند قطعنامه ببرند؛ کاری بکنند یا نکنند و یا به قطعنامه ۲۲۳۱ ضربه بزنند، در شرایط سخت تحریم، ما بهترین سیستم‌های پدافند هوایی را طراحی کردیم و با همین سیستم پهپاد آمریکایی را زدیم. یعنی با همین سیستم ایرانی پهپاد آمریکایی‌ها را زدیم.

روحانی در حالی خطاب به روسیه و چین گفته است که در برابر توطئه آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران ایستادگی کنند که وی و کابینه‌اش در طول 7 سال گذشته همواره سعی کرده بودند رابطه با سایر کشورها را ذیل رابطه با غرب تعریف کنند. همین امر موجب شده بود که حتی روحانی در انتقاد از سیاست نزدیکی ایران و چین در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای بگوید سیاست ایران در سال‌های اخیر (اشاره به دوره دولت دهم) اشتغال‌زایی برای کارگران چینی بوده است، علاوه بر این سیاست دولت در نزدیکی با کشورهای غربی سبب شد که شرکت‌های روسی از قراردادهای نفتی و گازی کنار گذاشته شوند.

همچنین به‌رغم وجود فرصت‌های مناسب برای صادرات محصولات کشاورزی و طیور به این کشور، دولت روحانی با فرصت‌سوزی، این بازار را به دیگر کشورها واگذار کرد.

هر چند در تعامل با کشورها از جمله روسیه و چین، اصل باید دستیابی به منافع ملی باشد، با این حال کارشناسان معتقدند که در راستای تحقق منافع ملی نیز همکاری با کشورهایی چون روسیه و چین و دیگر کشورهایی که ذیل هژمونی آمریکا تعریف نمی‌شوند بهتر و به‌صرفه‌تر از نزدیکی به کشورهای غربی است که امتحان خود را با عدم پایبندی به تعهدات‌شان در قبال ایران بارها پس داده‌اند. دولت آمریکا که 2 سال پیش با اعلام رسمی ترامپ از توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 خارج شده بود در آستانه منقضی شدن تحریم‌های تسلیحاتی در مهرماه سال جاری با این ادعا که به‌رغم خروج از برجام هنوز طبق قطعنامه ۲۲۳۱، یکی از طرفین مشارکت‌کننده در توافق هسته‌ای به حساب می‌آید(!) تهدید کرده بود اگر به مقصود خود مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نرسد، به مکانیسم ماشه متوسل شده و همه تحریم‌های ضدایرانی را احیا می‌کند. در همین زمینه نمایندگی آمریکا در سازمان ملل طی روزهای گذشته، ضمن متهم کردن ایران به نقض قطعنامه ۲۲۳۱، پیش‌نویس طرحی را میان شماری از اعضای شورای امنیت توزیع کرده است که در آن خواستار تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه کشورمان شده است. نامه‌های وزرای خارجه چین و روسیه که از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل به شمار می‌روند واکنشی نسبت به این تحرکات است. تلاش آمریکا برای همراه کردن دیگر کشورهای حاضر در برجام یعنی فرانسه، انگلیس و آلمان در این طرح در صورت مخالفت چین و روسیه که حق وتو دارند با بن‌بست مواجه خواهد شد. براساس گزارش رویترز، وانگ در نامه خود با اشاره به این نکته که ایالات متحده آمریکا بعد از خروج از برجام دیگر عضوی از این توافق به شمار نمی‌رود، حق این دولت برای درخواست فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها از شورای امنیت را مردود دانست. لاوروف نیز با بیان اینکه برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، یک موجودیت واحد را تشکیل می‌دهند و نمی‌توان آنها را جداگانه در نظر گرفت، تاکید کرد ایالات متحده به صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای ایران و 6 قدرت جهانی خارج شد و اکنون هیچ حق قانونی برای تلاش جهت استفاده از قطعنامه ۲۲۳۱ برای تداوم نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران ندارد. لاوروف همچنین با استناد به یک دیدگاه حقوقی که قدمت 50 ساله دارد، نوشت: «دادگاه‌های بین‌المللی می‌گویند اگر یک طرف از توافقی خارج شود یا تعهداتش ذیل آن را انجام ندهد، نمی‌تواند از حقوقی که ذیل آن رابطه داشت، برخوردار شود. ایالات متحده قطعنامه شورای امنیت را نقض کرد و از اجرای توافق هسته‌ای امتناع ورزید، پس امکان استفاده از بندهای احیای تحریم‌ها را از دست داد». لاوروف با بیان اینکه برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، یک موجودیت واحد را تشکیل می‌دهند و نمی‌توان آنها را جداگانه در نظر گرفت، تاکید کرد: «ذیل بند ۲۵ منشور سازمان ملل، ایالات متحده ملزم به اجرای تصمیمات شورای امنیت است، نه اینکه با اقدامات غیرقانونی آنها را تضعیف کند». لاوروف در پایان این نامه نوشت: «ایالات متحده باید درک کند هیچ پایه و اساس قانونی برای سیاست خود در استفاده از احکام شورای امنیت برای رسیدن به منافع خودخواهانه‌اش ندارد».

 

* عواقب بحرانی برای تفسیر به رأی آمریکایی

«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه نیز روز گذشته طی سخنرانی در نشست ویدئوکنفرانسی اندیشکده «شورای روابط خارجی» در نیویورک با هشدار درباره عواقب وخیمی که تفسیر به رأی آمریکا از توافق هسته‌ای ایران خواهد داشت بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را عاملی در جهت بحران در شورای امنیت تفسیر کرد. ریابکوف در بخشی از سخنان خود گفت: «به نظرم اینکه آمریکا اکنون تلاش می‌کند آزادانه چیزهایی را انتخاب کند که در خدمت منافعش برای رد کامل نظرات دیگران و حتی رد کامل عقل سلیم در تلاش برای به شکست کشاندن برجام است، این رویکرد بیدادگرانه است». وی درباره عواقب موفق شدن آمریکا در نابود کردن توافق هسته‌ای ایران و احیای تحریم‌های سازمان ملل بر این کشور هشدار داد و گفت: «آنگاه ما ناگزیر دچار وضعیت بحرانی وخیمی در شورای امنیت خواهیم شد که ضربه بزرگی به حاکمیت شورای امنیت خواهد بود و مسؤولیت آن امر نیز بر دوش آمریکاست». این مقام روس درباره ناتوانی آمریکا در استفاده از مکانیسم احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران تصریح کرد واشنگتن از توافق هسته‌ای که حاوی این بند است، خارج شده و به تبع آن از قطعنامه شورای امنیت در تایید برجام (قطعنامه ۲۲۳۱) نیز خارج شده است. ریابکوف با انتقاد از تفسیر به رأی آمریکا از بخش‌های دلخواه توافق هسته‌ای ایران اظهار داشت: «اینگونه اقدامات خارج از چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ است. اگر این اقدامات ادامه یابد، منجر به بحران وخیمی در شورای امنیت می‌شود که قدرت آن را تضعیف خواهد کرد».