عباس اسماعیل‌گل: چهارمین جشنواره تلویزیونی مستند، مدتی است کار خود را آغاز کرده است. این جشنواره با هدف تکمیل چرخه تولید و پخش آثار مستند ایجاد شد؛ چرخه‌ای که تلویزیون به عنوان خانه فیلم‌های مستند می‌تواند نقش مهمی در تکمیل و فعالیت بهتر آن داشته باشد. به همین خاطر، جشنواره تلویزیونی مستند برای کمک به بهبود فعالیت این چرخه، ارتباط بهتر مخاطبان با آثار مستند و همچنین تسهیل فرآیند ارتباط مخاطب با مستندسازان و جدی‌تر شدن مسأله مهم تولید مستندهای تلویزیونی، سال 96 با شعار «روایت حقیقت در قاب واقعیت» آغاز به کار کرد. این جشنواره سال 97 و در دومین دوره خود بخش عکس مستند و در سومین دوره در سال 98 بخش مستندنگاری را اضافه کرد تا طیف وسیع‌تری از هنرمندان و نویسندگان حوزه مستند را پوشش دهد. امسال نیز این جشنواره به عنوان اولین جشنواره مستند که پس از شیوع بیماری کرونا در ایران قرار است برگزار شود، همچون 3 دوره اخیر آن با همکاری مشترک سازمان هنری- رسانه‌ای اوج با شبکه مستند سیما برگزار می‌شود.

مهدی میرتیموری، دبیر چهارمین جشنواره تلویزیونی مستند در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره روند برپایی این جشنواره توضیحاتی ارائه داد.

***

* جناب میرتیموری از آنجا که شما در هر 4 دوره برپایی جشنواره تلویزیونی مستند سیما به عنوان دبیر جشنواره مشغول به فعالیت بوده‌اید از نفس برپایی و شکل‌گیری جشنواره بگویید.

سال 1396 نخستین دوره جشنواره تلویزیونی مستند با شعار «روایت حقیقت در قاب واقعیت» برگزار شد. همان موقع جشنواره با چند علت اصلی برگزار شد که یکی از این دلایل به خاستگاه اصلی مستندسازان برمی‌گردد، زیرا تلویزیون به عنوان خانه اصلی مستند در میان اهالی فرهنگ و هنر مطرح است و شبکه‌های مختلف تلویزیون هر سال به بهانه جشنواره تلویزیونی مستند، حجم انبوهی از آثار مستندسازان را به نمایش می‌گذارند. دوم آنکه جمع کثیری از فیلمسازان شهرستانی در بسیاری از مواقع دیده نمی‌شدند و به‌رغم تولید آثار با کیفیت به‌خاطر نداشتن انگیزه از میدان خارج می‌شدند اما با برپایی جشنواره مستند تلویزیونی بسیاری از این فیلمسازان هر طور که شده با انگیزه بالا آثارشان را به دبیرخانه جشنواره می‌رسانند تا علاوه بر آنکه آثارشان در معرض دید مخاطبان تلویزیون قرار گیرد، خودشان هم به جامعه هنرمندان معرفی شوند. 

 

* امسال چهارمین دوره از جشنواره تلویزیونی مستند را پشت سر می‌گذاریم، این جشنواره طی این چند دوره چه روندی را طی کرده است؟

سعی کردیم همانند سایر جشنواره‌های معتبر دنیا، دوره‌های مختلف جشنواره تلویزیونی مستند را با یک روند مشخص و رو به رشد برگزار کنیم و هر دوره از جشنواره که می‌گذرد یک ویژگی و قابلیت خاص را به جشنواره اضافه کنیم؛ به عنوان مثال در دوره دوم جشنواره بخش عکس را به آن اضافه کردیم که با استقبال بالایی مواجه شد و در دوره سوم بخش «مستندنگاری» را به بخش‌های جشنواره اضافه کردیم که این قسمت هم با اقبال پژوهشگران روبه‌رو شد. در مجموع پس از پایان دوره سوم جشنواره تلویزیونی مستند به این نتیجه رسیدیم که این فستیوال در حوزه مستند به یک جامعیتی رسیده است که هم فیلمسازان و اهالی فرهنگ و رسانه را درگیر خود می‌کند و هم بسیاری از مخاطبان آثار مستند را متوجه برپایی این جشنواره می‌کند.

 

* به نظر شما مهم‌ترین تفاوت دوره چهارم جشنواره تلویزیونی مستند با دوره‌های قبل چه چیزی است؟

در وهله اول باید به این نکته اشاره کرد که جشنواره تلویزیونی مستند پس از 3 دوره برپایی هم به لحاظ ساختاری به بلوغ رسیده و هم اینکه به یک ثبات نسبی رسیده است، زیرا هر اتفاق رو به رشدی که برای جشنواره‌های مختلف رخ می‌دهد به مرور زمان و پس از برپایی هر دوره از جشنواره اتفاق می‌افتد. خوشبختانه باید گفت این جشنواره طی 4 دوره برپایی، مراحل رشد خود را بخوبی طی کرده است و به همین خاطر دوره چهارم جشنواره را بدون تغییر اساسی در ساختار برگزار کرده‌ایم. اما نباید از این نکته غافل شد که هر ساله و در هر دوره از جشنواره ما یک رویکرد خاص را در پیش می‌گیریم و به‌ خاطر بستر حرفه‌ای که در قالب جشنواره شکل گرفته است دغدغه اصلی ما در این دوره جذب حداکثری مخاطبان عام برای آثار جشنواره تلویزیونی مستند خواهد بود، بر همین اساس امسال کارگروه مجزایی در قالب رسانه‌ای تشکیل داده‌ایم که در این کارگروه ایده‌های عملیاتی مختلفی برای دیده شدن بیشتر اخبار و آثار جشنواره در شبکه‌های مختلف تلویزیون و رسانه‌های مختلف کشور مطرح و پیگیری می‌شود که امیدوارم با عملیاتی شدن این ایده‌ها اتفاق رو به رشدی در جذب مخاطبان عام تلویزیون رقم بزنیم.

 

* شرایط کرونایی جامعه چه تاثیری بر روند برپایی چهارمین جشنواره تلویزیونی مستند گذاشته است؟

از آنجا که جشنواره تلویزیونی مستند از ابتدا هم به صورت غیرحضوری برگزار می‌شد، با توجه به اتفاقات امسال و شیوع کرونا این غیرحضوری برگزار شدن نقطه قوتی برای‌مان به حساب می‌آید. اما نباید از این نکته غافل شویم که با توجه به شیوع ویروس کرونا، بی‌شک هنرمندان و مستندسازان برای تولید آثار خود با مشکلاتی مواجه هستند و روند کار آنها با کندی و سختی‌هایی همراه است که ما برای حمایت بیشتر، امسال میزان حق پخش آثاری را که به بخش رقابتی جشنواره راه پیدا می‌کند به میزان ۵۰ درصد افزایش داده‌ایم. حق پخش تلویزیونی که برای نخستین ‌بار از جشنواره سال گذشته به تمام هنرمندان راه یافته به بخش مسابقه پرداخت می‌شد، امسال با یک افزایش قابل توجه روبه‌رو شده است به طوری که برای آثار کوتاه مبلغ یک و نیم میلیون تومان، آثار نیمه بلند به میزان 3 میلیون تومان و آثار بلند به میزان 5 میلیون تومان به عنوان حق پخش درنظر گرفته‌ایم. یکی دیگر از اقداماتی که متاثر از وضعیت کرونایی کشور در جشنواره امسال شاهد آن هستیم، ایجاد یک بخش جدید در جشنواره با محوریت کرونا بوده است؛ امسال یک بخش ویژه برای مستندهایی که با موضوع کرونا تولید شده‌اند، در نظر گرفتیم و موضوعات آن حول محورهایی همچون کمک‌های مردمی، اقدامات جهادگونه در کشور برای کمک به هموطنان، تلاش‌های نظام سلامت و کادر درمانی کشور، مجاهدت‌های مدافعان سلامت و... خواهد بود و شامل بخش فیلم مستند، عکس مستند و مستندنگاری خواهد بود. همچنین درباره برپایی حضوری یا غیرحضوری مراسم اختتامیه جشنواره باید گفت با توجه به شرایط در زمان لازم تدابیری اندیشیده خواهد شد.

 

* جشنواره تلویزیونی مستند طی چند دوره برپایی تا چه اندازه در زمینه معرفی چهره‌های جدید عرصه مستندسازی توانسته موفق عمل کند؟

خوشبختانه این جشنواره از همان دوره اول پدیده‌های جوان و موفقی را به جامعه مستندسازان معرفی کرده است که در این‌باره می‌توان به مستندسازانی اشاره کرد که قبل از برپایی جشنواره تلویزیونی مستند به علت نادیده گرفتن از انگیزه‌ لازم برای ادامه کار برخور‌دار نبودند؛ به عنوان مثال یک خانم مستندسازی که اثرش را برای جشنواره ارسال کرده بود پس از بررسی هیأت داوران همگی به کیفیت بالای مستند اذعان داشتند و به واقع داوران مستندی را دیدند که دست کمی از مستندهای درجه یک خارجی نداشت اما این مستندساز تا قبل از جشنواره به خاطر نداشتن انگیزه و دیدن نشدن چند سالی خانه‌نشین بود؛ از این دست نمونه‌ها در چند دوره برپایی جشنواره زیاد داشته‌ایم. یکی دیگر از برکات جشنواره تلویزیونی مستند مربوط به شناسایی و معرفی استعدادهای شهرستانی در قالب این فستیوال است، زیرا بسیاری از جوانان مستندساز شهرستانی با دیده شدن اثرشان در این رویداد، با یک اعتماد به نفس بالا در شهرشان مشغول به فعالیت می‌شوند و این دیده شدن موجب دریافت پیشنهادهای همکاری متعدد از سوی مسؤولان شهر خود می‌شود.

 

* با توجه به آنکه هنوز برای ارسال آثار مهلت است، استقبال مستندسازان از دوره چهارم جشنواره چگونه بوده است؟

فراخوان ارسال آثار به جشنواره از ۲۵ اردیبهشت آغاز شده و تا ۱۰ تیرماه ادامه دارد و مستندسازان فرصت دارند تا این تاریخ آثار خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. درباره استقبال مستندسازان از این رویداد باید گفت اقبال هنرمندان همچون دوره‌های قبل رضایتبخش است و از آنجا که هفته پیش رو به عنوان هفته طلایی ارسال آثار مطرح است باید منتظر ماند تا چه اتفاقی رخ می‌دهد و سپس براساس تعداد آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره نسبت به تمدید مهلت ارسال آثار به جشنواره تصمیم‌گیری خواهد شد.

 

* سخن پایانی؟

بنده به عنوان یک مستندسازی که چند دوره دبیر برپایی جشنواره تلویزیونی مستند هستم با قاطعیت می‌گویم که فضای سینمای مستند کشور از سینمای داستانی بسیار جلوتر است، زیرا مستندسازان بخوبی خود را با مسائل و دغدغه‌های جامعه درگیر می‌کنند و در همین راستا بشدت به حمایت و پشتیبانی مسؤولان فرهنگی کشور نیازمندند تا با خلق آثار اجتماعی به حل مشکلات مردم در جامعه کمک کنند که امیدواریم این اتفاق در نهایت رخ دهد.

***