گروه اجتماعی: یکی از مشکلات همیشگی مردم با قوه‌قضائیه طولانی شدن روندهای قضایی بود؛ از اطاله دادرسی که گاه فرآیند آن به سال می‌کشید تا فرآیندهایی که برای وکلا وجود داشت و حتی برای انجام کارهای حضوری باید از 4 صبح در شورای اجرای احکام صف می‌کشیدند و لیست می‌نوشتند. این مشکلات تحولی جدی‌ را در قوه‌قضائیه می‌طلبید که با رونمایی از سامانه‌های جدید قوه‌قضائیه بخشی از آن انجام می‌شود. اما این سامانه‌ها دقیقا چه هستند؟!

آیین رونمایی از ۱۵ سامانه جدید الکترونیکی قوه‌قضائیه با حضور رئیس قوه‌قضائیه برگزار شد.  این سامانه‌ها در چهارمین روز از هفته قوه‌قضائیه و با هدف ایجاد دستگاه قضایی هوشمند مورد بهره‌برداری قرار گرفت. با راه‌اندازی این سامانه‌ها تعداد سامانه‌های الکترونیکی قوه‌قضائیه به ۳۰ سامانه ارتقا یافت.

 

* سامانه خودکاربری وکلا

وکلا بدون آنکه نیازی به مراجعه به قوه‌قضائیه داشته باشند می‌توانند از منزل و محل کارشان تمام کارهای خود را از ارسال شکوائیه، تنظیم دادخواست، ارسال لایحه و ثبت قراردادهای‌شان تا حتی تمدید پروانه‌ با کارتابل ویژه‌ای که برای‌شان پیش‌بینی شده است، انجام دهند.

 

* سامانه خودکاربری نمایندگان حقوقی دستگاه‌ها

نمایندگان حقوقی دستگاه‌ها نیز بدون نیاز به مراجعه به قوه‌قضائیه یا حتی دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی، بعد از ثبت‌نام در ثنا و دریافت کد ثنا می‌توانند تمام کارهای‌شان را از راه دور انجام دهند.

 

* سامانه ثبت و پیگیری اعاده دادرسی از دیوان عالی کشور

این کار پیش‌تر به شکل متمرکز در تهران انجام می‌شد و مردم باید مسافت‌های طولانی برای انجام این کار طی می‌کردند و نوبت می‌گرفتند و صف می‌کشیدند که در حال حاضر این خدمت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در چند استان به شکل پایلوت اجرا می‌شود و با تدابیری که در دیوان عالی کشور پیش‌بینی کرده‌اند در گستره ملی به مرور اجرا خواهد شد.

 

* سامانه نوبت‌دهی

نوبت‌دهی برای دفاتر خدمات الکترونیک قضایی از فروردین‌ماه راه‌اندازی شده است و شیوع ویروس کرونا در کشور باعث شد تدابیری برای کاهش ازدحام در مراجع قضایی و دفاتر خدمات قضایی پیشی‌بینی شود تا هر کسی بتواند به شکل اینترنتی و از منزل نوبت بگیرد و بموقع در مکان حاضر شود.

 

* سامانه نظرسنجی از مردم

نظرسنجی، بی‌واسطه و بدون دخالت انسان است و هرکسی که به قوه‌قضائیه مراجعه می‌کند بلافاصله بعد از آنکه کارش انجام شد یک پیامک برای او با یک لینک یکبار مصرف ارسال می‌شود  که می‌تواند هم درباره واحد قضایی و هم درباره تک‌تک افرادی که در مسیر ایشان قرار داشتند نظر و نمره دهد. بر اساس نتایج اولیه این طرح که یک ماه از اجرای آن می‌گذرد، میزان رضایت مردم از اشخاص و عملکرد قوه حدود 70 درصد بوده است.

 

* سامانه صدور گواهی عدم سوءپیشینه

صدور گواهی عدم سوء‌پیشینه که تا پیش از این از طریق پلیس و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شد و معمولا چند روز طول می‌کشید، اکنون یک‌روزه‌ انجام می‌شود و سامانه‌ آن 2 هفته است که در سراسر کشور به غیر از تهران راه‌اندازی شده است. مردم هر ساعت از شبانه‌روز اراده کنند می‌توانند این درخواست را بدهند و یک روز کاری بعد این درخواست به شکل الکترونیکی دریافت می‌شود.

 

* تسهیل و تسریع استعلام‌ها برای جلوگیری از اطاله دادرسی

برای رسیدگی به دادرسی‌ها در حوزه‌های مختلف، حدود 200 استعلام وجود دارد که باید از دستگاه‌های اجرایی در کشور انجام شود تا به یک پرونده رسیدگی شود، البته همه این موارد راجع به یک پرونده یا یک نوع دعوای خاص نیست؛ بر اساس قانون برنامه ششم توسعه (بند ط ماده 117 قانون برنامه ششم) همه دستگاه‌ها مکلف شدند به شکل الکترونیکی به استعلامات پاسخ دهند، آیین اجرایی‌ این مسأله در 2 هفته گذشته در دولت تصویب شد و دستگاه‌ها مکلفند این سرویس را در اختیار قوه‌قضائیه قرار دهند. سرویس استعلام شماره حساب، مانده، موجودی و مسدودی حساب به شکل آنلاین از این دست است.

علاوه بر سامانه‌های گفته شده سامانه‌های الکترونیکی «بازرسی و نظارت و رسیدگی به شکایات و اعلامات» و «الکترونیکی کردن فرآیندهای دفاتر اسناد رسمی» و «دفاتر ازدواج و طلاق» و «دفاتر تصدیق اصالت سند مالکیت» نیز رونمایی شده است. آغاز به کار این سامانه‌ها گام مهمی در جهت تسهیل و تسریع در خدمت‌رسانی به شهروندان و کاهش مراجعات مردمی به مراجع قضایی خواهد بود.