مدیرعامل کارگزاری آگاه دیروز در حالی از حل مشکل سامانه معاملاتی این کارگزاری گفت که بررسیها نشان میدهد مشتریان این کارگزاری قادر به انجام معامله نبودند
سازمان بورس همچنان در قبال بیمسؤولیتی کارگزاریها در ارائه خدمات هر چه بهتر به سهامداران سکوت رضایتآمیز دارد
حمید کمار*: بازار بورس روز گذشته در حالی هفته کاری خود را شروع کرد که در پایان روز کاری هفته گذشته شاهد حاشیهای بیسابقه برای عده قابل توجهی از سهامداران بود. موضوع اهمال کارگزاریها در ارتقای سامانههای معاملاتی خود تا پیش از این با گلایههای پراکنده مواجه میشد تا اینکه صبح چهارشنبه هفته گذشته اولین حادثه جدی در ارائه خدمات کارگزاریها ثبت شد. در این روز مشتریان کارگزاری آگاه متوجه شدند امکان ورود به درگاه شخصی مدیریت سهام خود را ندارند. مشتریان این کارگزاری که برای باز کردن درگاه ورود به سامانه معاملات برخط تلاش میکردند، ناگهان با پیامی از سوی این کارگزاری مواجه شدند که طبق آن امکان ورود به صفحه شخصی مدیریت سهام خود را نداشتند. در این پیام آمده بود: «مشتریان محترم کارگزاری آگاه ضمن پوزش از مشتریان عزیز، متاسفانه مجموعهای از دستگاههای اصلی احتمالا به دلیل نوسانات برق اخیر در مراکز داده کاملا سوخته و از دسترس خارج شده و بر این اساس سرویس آنلاین دچار اختلال کلی گردیده است».
ساعاتی پس از این اتفاق، مدیرعامل کارگزاری آگاه در مصاحبهای اعلام کرد تیم فنی این شرکت در تلاش است مشکل فنی ایجاد شده تا شنبه برطرف شود که سهامداران برای انجام معاملات مدنظر خود در روز آغازین هفته آتی مشکلی نداشته باشند. شنبه از راه رسید اما همانطور که تا پیش از این هم تجربه شده بود، کارگزاری یادشده نتوانست به وعده خود عمل کند و مشتریان این کارگزاری قادر به انجام عادی معاملات خود نبودند.
* تکذیب قطعی سامانه معاملاتی همزمان با قطع دسترسی سهامداران
دقیقا در همان دقایقی که مشتریان کارگزاری آگاه ناتوان از مدیریت سهام خود بودند، محمدرضا سرافرازیزدی، مدیرعامل این کارگزاری از برطرف شدن مشکل و عادی شدن فرآیند معاملات در سامانه برخط این شرکت خبر داد. ظهر روز گذشته یزدی در گفتوگو با شبکه خبر سیما گفت: «خوشبختانه از امروز سرویسهای آنلاینمان برقرار بوده است. البته در شروع بازار اختلالاتی داشتیم اما به مرور زمان بهبود حاصل شد و الان فکر میکنم سرویسهای ما در دسترس مشتریان هست و میتوانند از آن استفاده کنند». مدیرعامل کارگزاری آگاه همچنین در پاسخ به راهکار جایگزین برای جبران خسارات متقاضیان عرضه اولیه در چهارشنبه هفته گذشته گفت: ما علاقهمند بودیم که زمان سفارشگیری را از طریق ارکان بازار سرمایه طولانیتر کنیم تا همه درخواستهای خرید عرضه اولیه را ارسال کنیم اما نشد. یک مقدار محدودی از مشتریان ما توانستند این عرضه اولیه را بگیرند اما بخش دیگری متاسفانه نتوانستند در عرضه اولیه مشارکت کنند. وی همچنین در پاسخ به راهکار جایگزین این شرکت برای جبران تقاضاهای عرضه اولیه حذف شده به دلیل مشکل پیش آمده برای سامانه این کارگزاری گفت: به اندازه 30درصد ارزش عرضه اولیه روز چهارشنبه را در حساب سهامداران در باشگاه مشتریان واریز کردیم. همچنین خدمات دیگری را که در باشگاه مشتریان داشتیم افزایش دادیم تا مشتریان ما از مزایای آن برای مدت یک ماه استفاده کنند.
* تمسخر سهامداران پس از تحمیل زیان
نوع واکنش مدیرعامل کارگزاری آگاه در قبال سوءمدیریت خود، عمق فاجعه بیپناهی سهامداران در ایران را نشان میدهد. سرافرازیزدی در حالی از برطرف شدن مشکل سامانه این کارگزاری از آغاز زمان معاملات خبر میدهد که مشتریان این شرکت قادر به انجام معاملات خود به روال عادی نبودند. مرور کامنتهای سایتهای شاخص بورسی نشان میدهد بسیاری از کاربران این شرکت، قادر به انجام معاملات مدنظر خود به روال عادی نبودند. انکار مسأله از سوی مدیرعامل این کارگزاری با وجود ادامهدار بودن مشکل، مصداق واضحی از نبود نظارت بر کارگزاریهای بورس در ایران است.
مسأله دیگر، شیطنت سرافراز یزدی در موضوع «جبران خسارت مشتریان» است. واریز تنها 30 درصد از ارزش عرضه اولیه روز چهارشنبه هفته گذشته به حساب سهامداران زیاندیده آن هم در حساب «باشگاه مشتریان» این کارگزاری، خسارتی را که باید به سهامداران بپردازد از یک جیب خود به جیب دیگر میبرد. در واقع این شرکت با واریز مبلغی ناچیز آن هم در حسابی که قرار است همه آن به حساب شرکت برگردد، پس از مدتی کل این مبلغ را دوباره تصاحب میکند. نکته دیگر آنکه بسیاری از مشتریان این شرکت در «باشگاه مشتریان آگاه» حساب رسمی ندارند و این کارگزاری با این طرح میخواهد سهامداران زیاندیده را به زور وارد باشگاه مشتریان کرده تا در آینده مبالغ کلان دیگری هم از این محل به جیب بزند.
* همراهی سازمان بورس با کارگزاریها
تحقیر سهامداران توسط کارگزاریها پس از تحمیل خسارت به آنان تلخی زیان مالی را صدچندان میکند. آزاردهندهترین بخش ماجرا اما سکوت رضایتآمیز مسؤولان بورس نسبت به یکهتازیهای بیرحمانه کارگزاریهاست. دعوت مسؤولان از مردم برای حضور هر چه بیشتر در بازار سرمایه در حالی است که پس از شروع موج گسترده ورود مردم به بورس، هیچ اقدامی نه از سوی کارگزاریها و نه از سوی سازمان بورس برای ارتقای کیفیت خدمات و کسب رضایت مردم انجام نشده است. گلایه مردم از کندی سامانه معاملاتی کارگزاریها در حالی است که هسته مرکزی معاملات بورس هم وضعیت بهتری نسبت به سامانه کارگزاریها ندارد. متهم ردیف اول تضییع حقوق سهامداران همان سازمانی است که نهتنها در ارتقای کیفیت ارائه خدمات همچون کارگزاریها اهمال میکند، بلکه هیچ نظارتی هم بر تخلفات آشکار کارگزاریها ندارد. در واقع سهامداران شکایت خود از کارگزاریها را باید به مسؤولانی عرضه کنند که خود متهمترین افراد در پدید آمدن چنین وضعی هستند. مشخص نیست مماشات مسؤولان بورس با تخلفات کارگزاریها تا چه زمانی ادامه دارد و در نهایت چه کسی در مقام دفاع از حقوق مشتریان اقدام میکند؟
* روزنامهنگار
***
در ۱۴ سال گذشته هیچ مجوز کارگزاری صادر نشده است
دکتر علی سعدوندی، کارشناس اقتصاد در رابطه با انحصار کارگزاریهای بورسی گفت: سالهای زیادی از تبیین مقررات اصل ۴۴ قانون اساسی گذشته و مبنای این مقررات، از بین بردن موانع کسبوکار بوده اما این امر رخ نداده و موانع کسبوکار، مستحکمتر شده است. وی افزود: البته سخنان امیدوارکنندهای از سوی آقای قالیبافاصل، ریاست جدید سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر تسهیل شرایط برای کسب و کارهای مالی شنیده شده است اما واقعیت این است که سازمان بورس ۱۴ سال از صدور مجوز کارگزاری جلوگیری کرده است. سعدوندی اضافه کرد: در حال حاضر، قیمت کارگزاریهایی که در رده پایین قرار داشته و مشتری نیز ندارند به محدوده ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است.
یکی از دلایلی که مردم از خدمات کارگزاریها ناراضی هستند، استفاده برخی افراد از مجوز کارگزاری در جهت منافع شخصی خود، به دلیل ارزش بالای آنها و عدم ارائه خدمات عمومی به مردم است. این کارشناس اقتصاد تصریح کرد: میتوان گفت تنها ۲۰ کارگزاری در کشور وجود دارند که به عموم مردم خدمات ارائه میدهند و سایر کارگزاریها تنها با دریافت مجوز، سودهای کلان به دست میآورند. وی اظهار داشت: این امر تنها درباره مجوز کارگزاریها نیست. مقررات تنظیم شده، ورود به هر یک از زیرشاخههای خدمات مالی را مشکل کرده که هدف آن قرار گرفتن بازار در اختیار انحصارگران است تا فرد جدیدی وارد بازار نشود. سعدوندی گفت: در کشورهای دیگر اگر سازمان بورس، سازمان ناظر یا تنظیمگر آن برای حتی یک سال از اعطای مجوز خودداری کند، با تعقیب قضایی مواجه میشود. مشخص نیست چگونه مسؤولان متعددی طی ۱۴ سال در رأس سازمان بورس قرار گرفته و به هر نحو متقاعد شدهاند که از انحصارگران و رانتخواران حمایت کنند. سعدوندی اظهار داشت: بدون فشار افکار عمومی، اصلاحات اقتصادی در هیچ کجای دنیا شکل نمیگیرد و افرادی که صاحب رانت هستند، از این فرصت استفاده خواهند کرد. برای مثال شورای عالی بورس نماینده افراد صاحب قدرت در بازار سرمایه است. استاد اقتصاد و بانکداری افزود: افرادی که برای دریافت مجوز کارگزاری در گذشته اقدام میکردند، اشخاصی بودند که از قدرت سیاسی یا اقتصادی بالایی برخوردار بودند. موضوع این است که حتی این افراد دارای قدرت نیز در ۱۴ سال گذشته نتوانستهاند مجوزی را دریافت کنند. وی اظهار داشت: این امر تنها درباره کارگزاریها نبوده است. تمام مجوزهایی که سازمان بورس باید اعطا کند، مجوزهایی که باید برای شرکتهای بانک و بیمه داده شود و مجوز مؤسسات مالی و... با موانع ورود مواجه هستند.