گروه اجتماعی: سال پایانی شورای شهر پنجم فرصت مناسبی است که ارزیابی‌ای از عملکرد این شورا و شهرداری برآمده از آن داشته باشیم اما شاید مصاحبه دیروز محسن هاشمی‌رفسنجانی، رئیس شورای شهر پایتخت، قضاوتی با ارفاق از آنچه این جریان برای کشور رقم زده، باشد. 

رئیس شورای پنجم با این عبارت که «کاش کارنامه خوبی داشتیم!» مهر تاییدی بر کارنامه مردود این شورا و شهرداری برآمده از آن زد؛ شورایی که تنها 2 سال در گیر‌و‌دار معرفی یک شهردار قابل قبول برای پایتخت بود و در این دوران جز تغییر نام خیابان‌ها عملکردی نداشت! مدیریت شهری در 2 سال اول این شورا تقریبا تعطیل بود به گونه‌ای که هیچ کدام از پروژه‌های عمرانی شهر هیچ پیشرفتی نداشت. اما حالا هاشمی‌رفسنجانی خود اقرار می‌کند که «در ۳ سال گذشته یک کیلومتر مترو هم نساختیم!»

محسن‌ هاشمی در این گفت‌وگو اما تنها به کم‌کاری شورای تحت مدیریتش نقد ندارد بلکه آنچنان که او می‌گوید دولت نیز با مردم شهر تهران با بی‌مهری رفتار کرده است. او می‌گوید: «در قانون مترو که مصوب مجلس است، دولت موظف شده است کل هزینه‌های توسعه مترو و حتی بهره‌برداری را بپردازد اما پس ‌از ‌آن در قانون حمایت از قطار شهری، به دولت اجازه داده شد نیمی از هزینه‌های بلیت مترو و نصف یارانه بلیت اتوبوس را پرداخت کند که عملا بخش مربوط به یارانه بلیت مترو و اتوبوس پرداخت نشده است، یعنی از حدود 500 میلیارد تومان سهم دولت برای یارانه بلیت مترو فقط 9 میلیارد تومان یعنی کمتر از 2 درصد پرداخت شده و درباره اتوبوس هم به همین شکل است، البته این فقط مسأله تهران نیست و درباره همه کلانشهرها این اتفاق افتاده است». 

محسن‌ هاشمی درباره عملکرد شهرداری در توسعه مترو می‌گوید: «دستگاه‌های حفار مدرنی که برای کندن تونل‌های مترو و ساخت سازه تونل در دوره گذشته از سوی خودم تأمین و به کشور وارد شده بود، الان 3 سال است بی‌کار افتاده و در این 3 سال حتی یک کیلومتر مترو در تهران ساخته نشده است، در‌ حالی ‌که اصولا ساخت تونل مترو بسیار کم‌هزینه است و مشکل مالی یا اجرایی ندارد و می‌توان اعتبار آن را از طریق بودجه غیرنقد تأمین کرد. اگر این دستگاه‌ها در 3 سال گذشته فعالیت می‌کردند، الان 3 خط جدید مترو داشتیم، یا در حوزه تکمیل و راه‌اندازی ایستگاه‌ها هم با وجود آنکه هزینه سنگینی نداشت و قرار بود ماهانه یک ایستگاه مترو افتتاح شود، متوسط هر 3 ماه یک بار هم شاهد افتتاح ایستگاه مترو نیستیم. اگر شرکت مترو نتواند بودجه را تأمین و در توسعه مترو هزینه کند، فقط باید هزینه‌های جاری خود را بدهد و این یعنی درجا ‌زدن و حتی پسرفت در مقایسه با گذشته». این بی‌عملی در مدیریت شهری در حالی است که شهرداری در دوره پیشین و تحت مدیریت محمدباقر قالیباف در عرض 10 سال 230 کیلومتر مترو ساخت. 

 

* افتتاح چندباره خط افتتاح شده با تأخیر 450 روزه!

شورای پنجم و شهرداری این دوره نه‌تنها نتوانسته بر آنچه قالیباف در طول این سال‌ها به خطوط مترو افزوده، اضافه کند بلکه برای آنکه شوآفی از کار کردن را به نمایش بگذارد، خط 7 مترو که آخرین بهره‌برداری قالیباف پیش از تحویل مسؤولیت بود را با دلایل غیرمنطقی متوقف کرد. قالیباف در اسفندماه سال 95 با تکمیل زیرساخت‌های خط 7 در مراسم تست گرم آن حضور یافت و وعده داد 5 تا 7 ایستگاه آن در خردادماه 96 برای استفاده مردم گشایش یابد. با شروع به فعالیت خط 7 در خردادماه، تخریب‌ها و انتقادات نسبت به عدم ایمنی آن آغاز شد و برخی اعضای اصلاح‌طلب شورای شهر بارها جلسات شورا را به همین خاطر متشنج کردند. حتی حضور مدیران مترو و بازدید اعضای شورای شهر از خط 7 مترو افاقه نکرد و تخریب‌ها ادامه داشت. شورای پنجم در اولین پروژه خود پس از حدود 2 ماه اولین پروژه خود را با تعطیلی خط 7 مترو رقم زد! در حالی که تمام زیرساخت‌های خطوط مترو تکمیل شده و آماده بود و تنها امور مربوط به تجهیز ایستگاه‌ها باقی مانده بود، مدیریت جدید شهری حتی نتوانست در طول 9 ماه یک ایستگاه مترو افتتاح کند و دستاوردش تعطیلی خط 7 و استفاده 8 ساعته از خط 8 به جای 24 ساعته است؛ خط 8 مترو برای رفاه حال مسافران فرودگاه امام 24 ساعته فعالیت می‌کرد. از آبان سال 96 تا تیرماه 97 نسبت به افتتاح مجدد خط 7 مترو اظهارات و قول‌های متعددی از سوی مدیران شهری و اعضای شورای شهر پنجم داده شد و  دست آخر این خط با 450 روز تاخیر راه‌اندازی شد. 

 

* بی‌تعامل با دولت همسو!

رئیس شورای شهر در این گفت‌وگو اذعان دارد شهرداری که همسو با دولت مستقر است نتوانسته تعامل قابل قبولی با دولت داشته باشد. وی می‌گوید: «از فرصت حضور شهردار تهران در هیأت دولت در این دوره استفاده مناسبی نشده و در واقع برنامه‌ای برای آن نداشته‌ایم. در جلسات هم‌اندیشی هم این موضوع به آقای دکتر حناچی، شهردار محترم تهران منتقل شده است که وقتی شهرداری مسأله‌های متعدد در حوزه‌های گوناگون دارد، از فرصت حضور در هیأت‌وزیران برای دسترسی سریع و آسان به وزرا و مسؤولان اجرایی و حل مشکلات می‌توان استفاده بهتری کرد». این در حالی است که قالیباف در دوره پیشین با وجود اختلاف نگاه و نوع مدیریت متفاوت با دولت روحانی، تعامل جدی‌تری با دولت داشت و میراث خوبی را نیز برای شهرداری بعدی به جا گذاشت. در پایان مردادماه 96 که قالیباف شهرداری تهران را به نجفی تحویل داد، 15هزار و 500 میلیارد تومان مجموعه دیون شهرداری تهران بود که این شامل بدهی‌های دارایی، مالیات، بیمه، پیمانکاران، بانک‌ها و سود کارمزد بانک‌ها می‌شد اما همین شهرداری 19 هزار میلیارد تومان هم از دولت بر اساس حسابرسی‌ها طلبکار بود. در حوزه سرمایه‌گذاری نیز دارایی‌های شهرداری تهران 10 هزار و 500 میلیارد تومان بود که بر اساس مصوبه آن زمان شورای شهر (شورای چهارم) آماده فروش و سرمایه در اختیار بود. به عبارت ساده‌تر از جهت رقمی کمتر از 11 هزار میلیارد تومان کل املاکی است که در دوران مدیریت 12ساله قالیباف در شهرداری فروخته شد اما در طول همین 12 سال 22 هزار میلیارد هم به املاک شهرداری تهران افزوده شد. بنابراین در مجموع دارایی‌های شهرداری تهران در حوزه املاک بیشتر شده است. یعنی شهرداری تهران نه‌تنها بدهی نداشت بلکه شاخص‌های مجموعه گردش مالی و طلب و بدهی‌اش مثبت بود. 

 

* بی‌توفیق در توسعه ناوگان اتوبوسرانی

اما ناکارآمدی شهرداری در دوره شورای پنجم در حوزه حمل‌و‌نقل عمومی صرفا در عدم توسعه مترو خلاصه نمی‌شود، بلکه بر اساس اظهارات پیروز حناچی، شهردار تهران «حدود 8 سال از ورود آخرین اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل پایتخت می‌گذرد». شهرداری تهران در پروپاگندای رسانه‌ای بر مصرف مردم از دوچرخه تاکید دارد اما به این نکته توجه نمی‌کند که بیش از 30 درصد آلودگی هوای تهران ناشی از آلایندگی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران است که فرسوده و آسیب‌زا شده است. شورای پنجم اما در حالی مسؤولیت شهر تهران را پذیرفت که در دوره قبل مدیریت شهری 10 خط بی‌آر‌تی احداث شده بود. علاوه بر این اتوبوس‌های کولردار و اتوبوس‌های دو‌کابین وارد پایتخت شده بود. خرید و به‌کارگیری 2544 دستگاه اتوبوس توسط شهرداری تهران از سال 1384 تا پایان 1394، بازسازی تعداد 500 دستگاه اتوبوس در سال 1393 و 286 دستگاه در سال 1394 بدون دریافت اعتبار و بازسازی تعداد 63 دستگاه اتوبوس برقی در جهت رفاه حال شهروندان در حالی که دولت سهم 80درصدی‌اش را در این حوزه به دست فراموشی سپرده بود طی این سال‌ها صورت گرفته است و حالا مدیریت شهری تهران در سال‌های جاری نتوانسته یک قدم این مسأله را به پیش ببرد!