لیگ هجدهم برتر فوتبال ایران که به پایان رسید، سخنگوی سابق وزارت ورزش و جوانان فرصت را مغتنم شمرد تا قهرمانی پرسپولیس و کسب سهمیه آسیا توسط استقلال را ماحصل مدیریت خوب این وزارتخانه بداند اما نگاه اجمالی به آنچه مدیران سرخابی در این چند سال انجام داده‌اند، نشان می‌دهد چگونه پولسوزی در این ۲ باشگاه رخ داده و مدیران این ۲ تیم از آنجایی که مطمئن بودند بعد از اتمام مأموریت‌شان پاسخگوی احدی نیستند، بی‌پروا و افسارگسیخته خرج کردند و تصمیمات غلط گرفتند. اگر چه پرسپولیس در حال حاضر در یکی از بهترین دوران تاریخش از حیث کسب نتیجه قرار دارد (البته اکثر این موفقیت‌ها مرهون برانکو و میراث او است که باید در فرصتی مناسب به آن پرداخت) اما از بعد مالی قرمزها با چنان حجم بالای بدهی روبه‌رو هستند که مشخص نیست آیا فیفا جرایمی ‌نظیر کسر امتیاز برای آنها در نظر می‌گیرد یا نه. وضعیت استقلال هم مشابه رقیب سنتی خود است. در چند سال گذشته مدیران استقلال و پرسپولیس، پرونده‌های مالی سنگینی روی دست باشگاه گذاشته‌اند اما هیچگاه نسبت به آنها پاسخگو نبوده‌اند. تازه‌ترین اتفاق در این حوزه به پرونده کالدرون بازمی‌گردد. صدور رای فیفا علیه باشگاه پرسپولیس در پرونده گابریل کالدرون قابل پیش‌بینی بود. درست مانند تمام پرونده‌های شکایت مطرح‌شده در فیفا علیه ایران، که بازنده‌ای جز باشگاه‌های ایرانی یا فدراسیون فوتبال کشورمان نداشته است. قراردادهای نامناسب و پیش از آن عدم تعهد به قراردادها، مهم‌ترین عاملی بوده که فوتبال ایران را به بازنده‌ای بزرگ در پرونده‌های مالی تبدیل کرده است. 

پرسپولیس و استقلال در این سال‌ها همیشه جزو باشگاه‌هایی بوده‌اند که بیشترین پرونده‌های مالی را در فیفا داشته‌اند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم پرونده‌های مالی این ۲ باشگاه در فیفا به اندازه تمام پرونده‌های ارجاعی به این نهاد بین‌المللی است. هر بار این پرونده‌ها با امضای مدیری جدید به فیفا می‌رود و شاید مدیری در استقلال و پرسپولیس نبوده که قراردادی را با بازیکن یا مربی خارجی امضا کند و این قرارداد به فیفا نرود.

استقلالی‌ها یک روز با پرونده پروپئیچ درگیر هستند و روز دیگر ماجرای بویان به میان می‌آید. قصه پرغصه وینفرد شفر هم سر دراز دارد که مدیران وقت باشگاه استقلال یعنی امیرحسین فتحی و علی خطیر از فسخ بدون غرامت آن صحبت می‌کردند اما مشخص شد باشگاه استقلال باید به این مربی 550 هزار دلار غرامت بدهد. در پرسپولیس هم که تا دل‌تان بخواهد از این پرونده‌های رنگارنگ وجود دارد؛ از محمد رویانیان که مسؤول پرونده عجیب ژوزه مانوئل بود تا مدیرانی چون علی‌اکبر طاهری، حمیدرضا گرشاسبی، ایرج عرب و محمدحسن انصاری‌فرد که در یک سلسله مدیریت 5 ساله، پرونده‌های گولچ، بودیمیر، برانکو، کالدرون و... را روی دست مدیران بعدی گذاشتند. 

 

* انفعال سوال‌انگیز نهادهای بالادستی

در تمام این سال‌ها، مدیران زیادی در استقلال و پرسپولیس از این دست اتفاقات را رقم زده‌ اند و چون هر بار هر کدام‌شان تاوان مدیران قبلی را پس داده‌اند، هیچ کدام پاسخگوی اعمال خود نبوده‌اند. دولتی بودن این ۲ باشگاه و هزینه از بیت‌المال نیز عامل دیگری بوده که باعث شده هیچ وقت کسی این مدیران را بازخواست نکند اما آیا لزومی ‌به بازخواست - و حتی محاکمه- برخی از این مدیران نبوده است؟ چرا وزرای ورزش و جوانان در تمام این سال‌ها، مدیرانی را که برای استقلال و پرسپولیس انتخاب کردند، بازخواست نکردند؟ چرا نهادهای بالادستی، مدیران وزارت ورزش را که این افراد را برای مدیریت پرسپولیس و استقلال انتخاب کرده‌اند بازخواست نکردند؟ چرا هیچ کدام از مدیران متخلف در قبال اعمال خود پای میز محاکمه نرفتند تا درس عبرتی برای بعدی‌ها باشد؟ میز مدیریتی این ۲ باشگاه در تمام این سال‌ها فقط سکوی پرتابی برای به شهرت رسیدن برخی از این مدیران بود و از نظر ساختاری، کمترین موفقیت را در این ۲ باشگاه شاهد بودیم. قابل کتمان نیست که موفقیت‌های 5 سال اخیر پرسپولیس هم عاملی به نام برانکو ایوانکوویچ داشت که علاوه بر مسائل فنی، عملا مدیریت تیمش را هم به عهده داشت. با این حال، حتی این مربی نیز با وجود کسب نتایج مناسب و حتی درآمدزایی برای باشگاه با رسیدن به فینال لیگ قهرمانان آسیا و جذب شدن اسپانسرهای زیاد به دلیل موفقیت‌های دامنه‌دار پرسپولیس، پس از جدایی نتوانست دستمزدش را دریافت کند و مجبور به شکایت شد. یعنی حتی عامل موفقیت پرسپولیسی‌ها نیز با شکایت از این باشگاه به دنبال پولش است و اینجا باید از مدیران سوال کرد پول‌های ورودی به باشگاه پرسپولیس کجا و چگونه هزینه شد که حالا باشگاه در این همه پرونده مالی محکوم شده است؟ حالا که پرسپولیس در پرونده بودیمیر، برانکو و دستیارانش و کالدرون و دستیارانش 5/2 میلیون دلار محکوم شده‌، آیا نباید تمام مدیران مرتبط با این جریان محکوم شوند؟

مهدی علی‌نژاد، معاون توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وزارت ورزش و جوانان چندی پیش گفته بود برای برخی مدیران استقلال و پرسپولیس پرونده قضایی تشکیل شده و شاید بهتر باشد محاکمه این مدیران با سرعت بیشتری انجام شود؛ مدیرانی که حالا پرسپولیس را 60 میلیارد تومان بدهکار کرده‌اند و در نهایت نیز این پول از بیت‌المال پرداخت خواهد شد. یعنی از جیب مردمی که این روزها در شرایط سخت اقتصادی کشور، حتی معیشت‌شان به خطر افتاده و تحت فشار شدید اقتصادی زندگی می‌گذرانند و مدیران متخلف، راحت و بی‌خیال به زندگی‌شان ادامه می‌دهند. 

 

* لزوم ورود دستگاه قضایی

مدیرعامل پیشین استقلال با بیان اینکه دستگاه قضایی باید موضوع بدهی به کالدرون را بررسی کند، گفت: حساب و کتاب‌ استقلال و پرسپولیس توسط دیوان محاسبات بررسی می‌شود. 

امیررضا واعظی‌آشتیانی درباره محکومیت باشگاه پرسپولیس در پرونده گابریل کالدرون مصاحبه‌ای انجام داد. از نظر او تمام این مشکلات به نظارت برمی‌گردد و اینکه نهادهای درون یا برون‌‌سازمانی، نظارتی روی قراردادها نمی‌کنند. او می‌گوید هیچ باشگاهی در تشکیلات خود، بودجه‌نویسی ندارد. باید مشخص شود باشگاه برای هر سال چقدر درآمد و هزینه دارد تا به اندازه همان درآمد، هزینه کند. وی که با برنامه تهران ورزشی رادیو تهران گفت‌وگو می‌کرد، ادامه داد: مجامع باشگاه‌ها فرمالیته هستند و حسابرسی نمی‌کنند. در باشگاه‌های دولتی و شبه‌دولتی، تصمیمات هیأت‌مدیره برای مجامع یا سازمان بالادستی نمی‌رود تا بررسی شود آیا تصمیمات در چارچوب وظایف هیأت‌مدیره است یا خیر. قائم‌مقام پیشین سازمان تربیت‌بدنی با بیان اینکه نبود توجه و نظارت لازم باعث می‌شود کسی سراغ مدیران متخلف نرود، تصریح کرد: یک مدیر که نمی‌خواهم از او نام ببرم، می‌گفت بدهی برای مرد است و مدیر دیگری می‌گفت اگر باشگاهی 3 هزار میلیارد قیمت دارد، اشکالی ندارد چند میلیارد هم بدهی داشته باشد. این نگاه‌های بسیار سطح پایین و عدم آگاهی نسبت به مسائل مربوط به تیمداری در چارچوب باشگاهی که می‌خواهد طبق قانون تجارت اداره شود، باعث این اتفاقات می‌شود. مدیرعامل پیشین باشگاه استقلال با بیان اینکه چنین مدیرانی خود را دارای نگاهی نافذ و مناسب می‌دانند، تصریح کرد: شما انتظار دارید این اتفاقات نیفتد؟ اعتقاد دارم عمده مشکل ما این است که نسبت به قراردادها، به عهد خود وفا نمی‌کنیم. اگر قراردادی گران هم بسته شود و به تعهدات خود عمل کنیم، سود می‌کنیم. متأسفانه نه قرارداد خوب می‌بندند و نه به تعهدات خود پایبند هستند. فکر می‌کنند مربی و بازیکن خارجی هم مانند ایرانی‌ها رفتار می‌کنند. واعظی‌آشتیانی با بیان اینکه کوته‌بینی در برخی مدیران وجود دارد، خاطرنشان کرد: یک مدیر می‌گفت شکایت مربی یا بازیکن خارجی، 6 سال طول می‌کشد و ما فرصت کافی داریم. می‌بینیم مربیانی چون شفر به ایران می‌آیند؛ آن زمان می‌توانستیم کار را با 2 میلیارد تومان تمام کنیم اما حالا باید 20 میلیارد تومان پرداخت کنیم. وی در پاسخ به این پرسش که آیا نهادهای نظارتی با این موضوع برخورد می‌کنند یا خیر، عنوان کرد: شنیدم دیوان محاسبات کشور، حساب کتاب‌های استقلال و پرسپولیس را رصد می‌کند. اگر برخوردی هم با مدیر متخلفی که بیت‌المال را هدر داده، شده باشد، این موضوع رسانه‌ای نشده تا افکار عمومی بداند مدیر متخلفی که پول بیت‌المال یا مجموعه مورد نظرش را هدر داده، بازخواست می‌شود. مدیرعامل پیشین باشگاه استقلال با اشاره به رفتار برخی مدیران پیشین باشگاه‌ها اظهار داشت: بعضی مدیران با مشتی کاغذ زیر بغل، از این شبکه به شبکه دیگر می‌روند تا گزارش مالی بدهند، در حالی که آنها باید در نهادهای نظارتی پاسخگو باشند. متأسفانه بیت‌المال تضعیف می‌شود و نهادهای نظارتی یا در قبال این رفتار سکوت می‌کنند، یا نتیجه ورود خود را اعلام نمی‌کنند. واعظی‌آشتیانی با بیان اینکه مرجع قضایی به عنوان مدعی‌العموم می‌تواند به موضوع ورود کند، تصریح کرد: وزارت ورزش علاقه‌ای ندارد وارد موضوعات شود. دستگاه قضایی اما برای استیفای بیت‌المال می‌تواند اتفاقات را بررسی کند. باید مشخص شود چه عواملی باعث شده پول مربیان خارجی به این رقم (20 میلیارد تومان) برسد. اگر یک مدیر بابت حیف و میل و سوءمدیریت در هر عرصه محاکمه شود، مدیران توجه بیشتری به تصمیمات می‌کنند و تأثیر مثبتی روی آنها خواهد داشت.