گروه سیاسی: شکست تاریخی و هتک حیثیت؛ شاید این دو واژه را بتوان مختصرترین توصیف از وضعیت آمریکا پس از جلسه رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل پیرامون قطعنامه ضدایرانی این کشور با نیت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران دانست. 

به گزارش «وطن امروز»، سرانجام پس از قریب به 3 ماه پیگیری‌های دولت آمریکا برای ممانعت از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران، جلسه رای‌گیری آنلاین اعضای شورای امنیت سازمان ملل برگزار شد و تنها کشوری که به درخواست آمریکا جواب مثبت داد جمهوری دومینیکن بود. این جلسه که قرار بود هفته گذشته برگزار شود با عدم استقبال دیگر کشورها از پیش‌نویس قبلی دولت آمریکا چند روزی به تعویق افتاد تا آمریکا با تعدیل متن پیش‌نویس خود، تلاش آخر را برای کسب 9 رای موافق انجام دهد اما نهایتا پیش‌نویس جدید این قطعنامه با 2 رای موافق(آمریکا و دومینیکن)، 2 رای مخالف (روسیه و چین) و 11 رای ممتنع (بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، استونی، اندونزی، ویتنام، آفریقای جنوبی، تونس، نیجر و سنت وینسنت) رد شد تا آمریکا بی‌سابقه‌ترین شکست خود در شورای امنیت سازمان ملل را تجربه کند؛ امری که به عصبانیت مایک پمپئو منتهی شد تا وزیر خارجه آمریکا با اشاره به رد شدن قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با انتشار بیانیه‌ای از غیرقابل توجیه بودن قصور شورای امنیت بگوید. رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی دولت آمریکا هم در گفت‌وگویی با شبکه خبری فاکس‌نیوز گفت: ما امروز باختیم اما هنوز تمام نشده است. پمپئو از اردیبهشت‌ماه با تعریف پروژه‌ای راهبردی با نیت ممانعت از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران که 27 مهر پایان می‌پذیرد، تلاش داشت در قالب مجموعه رایزنی‌هایی، اجماع جهانی در زمینه تمدید این تحریم به وجود آورد. در همین زمینه برخی تحلیل‌ها علت برکناری برایان هوک از ریاست میز اقدام علیه ایران را نیز ناکام ماندن وی در همراه کردن سایر دولت‌ها با آمریکا عنوان کردند. 

مجید تخت‌روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل با اشاره به اینکه نتیجه رأ‌ی‌گیری در شورای امنیت درباره تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، بار دیگر انزوای آمریکا را عیان کرد، گفت: آمریکا باید از این افتضاح درس بیاموزد. عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز در صفحه توئیترش نوشت: در تاریخ ۷۵ ساله سازمان ملل سابقه نداشته که آمریکا تا این حد منزوی باشد. به رغم همه سفرها، فشارها و دوره‌گردی‌ها، آمریکا توانست فقط یک کشور کوچک را با خود همراه کند. 

 

* علیه یک‌جانبه‌گرایی

پس از شکست تاریخی آمریکا در جریان رای‌گیری شورای امنیت سازمان ملل، واکنش‌های اعضای این شورا نیز حامل پیام‌ ایستادگی در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا بود. در این میان، هر چند کشورهای اروپایی با رای ممتنع خود تلاش کردند در عین شریک نکردن خود در شکست آمریکا هزینه‌ای هم برای صیانت از تعهدات برجامی خود نپردازند، با این حال روسیه و چین به عنوان 2 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل که رای مخالف به این قطعنامه داده بودند، این اقدام خود را به‌مثابه گامی در برابر یک‌جانبه‌گرایی‌های آمریکا توصیف کردند. 

نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اقدام آمریکا را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توصیف کرد و گفت: رویه تأیید مورد به مورد انتقال سلاح به داخل ایران یا خارج از این کشور در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نه ارتباطی به حق ایران برای توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای داشته و نه مشروط به هیچ شرط دیگری بوده است. این رویه از آغاز موقت بوده و دقیقاً برای یک دوره ۵ ساله معرفی شده و هرگز قرار نبوده تمدید شود. «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در نهادهای بین‌المللی مستقر در وین، در یک رشته توئیت، با اشاره به انزوای تاریخی آمریکا در جلسه‌ای که برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ترتیب داده بود، نوشت: واشنگتن از قبل نتیجه را می‌دانست و باز هم برای به رای‌گذاشتن پیش‌نویس اصرار کرد. یک رویکرد ایدئولوژیک‌محور، می‌تواند تا این حد کشوری را در شرایط نامطلوب قرار دهد. وی در پاسخ به حمایت ۳۸۷ عضو (عمدتا دموکرات) مجلس نمایندگان آمریکا از قطعنامه ضدایرانی، نوشت: اگر چه آمریکا کشوری تاثیرگذار است اما فراموش نکنید که تنها دولت جهان نیست. اگر بعضی‌ها دنبال کسب بعضی چیزها هستند، باید وضعیت را به طور عینی ارزیابی کنند. 

چین هم در بیانیه‌ای ضمن تأکید بر پایبندی به برجام به آمریکا یادآوری کرد زورگویی شکست خواهد خورد. در این بیانیه آمده است: امروز شورای امنیت سازمان ملل متحد، پیش‌نویس قطعنامه آمریکا علیه ایران را رد کرد. این نتیجه بار دیگر نشان می‌دهد که یک‌جانبه‌گرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست می‌خورد. هر تلاشی برای بالاتر قرار دادن منافع شخصی نسبت به منافع مشترک جامعه بین‌المللی به بن‌بست خواهد خورد. 

اما نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان 3 عضو اروپایی شورای امنیت که از طرف‌های برجام نیز به شمار می‌روند، بعد از رای ممتنع خود به این قطعنامه آمریکایی، ضمن ادامه دادن تهدیدها نسبت به ایران، علت اصلی رای ممتنع خود را آگاهی از رای نیاوردن آن دانستند. در بیانیه نمایندگی انگلیس در این زمینه آمده است: پادشاهی متحده انگلیس به این قطعنامه رأی ممتنع داد، زیرا مشخص بود که از حمایت شورا برخوردار نیست و مبنایی برای رسیدن به اجماع فراهم نمی‌آورد. فرانسه با بیان اینکه «این قطعنامه قادر به جلب حمایت اعضای شورا نیست» رای ممتنع خود را به این مسأله نسبت داد آلمان نیز ضمن اعلام نگرانی نسبت به رفتارهای منطقه‌ای ایران، علت رای ممتنع خود را ناتوانی این قطعنامه در جلب حمایت شورای امنیت دانست. 

 

* سرافکندگی واشنگتن

شکست طرح آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در رسانه‌های جهانی نیز با واکنش‌هایی مواجه شد. روزنامه انگلیسی‌ گاردین در گزارشی به رأی‌گیری در شورای امنیت درباره قطعنامه بازبینی شده واشنگتن علیه ایران اشاره کرد و نوشت که ایالات متحده متحمل شکست تحقیرآمیزی در سازمان ملل شد، زیرا طرح پیشنهادی این کشور برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران در رأی‌گیری شورای امنیت، تنها حمایت جمهوری دومینیکن را جلب کرد. این روزنامه انگلیسی ادامه داد که حمایت تنها یک عضو شورای امنیت نمایانگر انزوای واشنگتن در تلاش این کشور برای اقدامات شدید‌تر علیه ایران بود. گاردین در ادامه افزود که آمریکا به امید جلب حمایت بیشتر، لفاظی‌های ضدایرانی را از پیش‌نویس اولیه قطعنامه خود حذف کرد اما اصرار این کشور بر تمدید نامحدود تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، جلب حمایت از این قطعنامه را غیرممکن کرد. طبق این گزارش، استونی و تونس در مقابل فشار ۱۱ ساعته آمریکا برای حمایت از پیش‌نویس بازبینی شده این کشور مقاومت کردند که این نمایانگر از بین رفتن نفوذ آمریکا در سازمان ملل است. 

شبکه خبری الجزیره نیز در گزارشی با همین موضوع با اشاره به اینکه شکست قطعنامه آمریکا در شورای امنیت تعجب‌آور نبود، کسب تنها یک رای موافق را شکستی حقارت‌بار برای آمریکا دانست. واشنگتن‌پست در بازتاب خبر شکست آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل نوشت: واشنگتن سرافکنده، یک شکست را در شورای امنیت سازمان ملل متحمل شد. «کارول موره لو» مقاله‌نویس این نشریه آمریکایی در این باره نوشت: آمریکای خجالت‌زده، شکستی را در شورای امنیت سازمان ملل متحمل شد. واشنگتن‌پست نوشت: آمریکا برای آنکه رای بیاورد قطعنامه پیشنهادی خود را اصلاح کرده بود اما همین قطعنامه اصلاح‌شده هم رای نیاورد. رای‌گیری به صورت مجازی انجام شد؛ اکنون با این نتیجه رای‌گیری، تحریم تسلیحاتی ایران از ۱۸ اکتبر(۲۷ مهر) برداشته می‌شود.