عباس اسماعیل‌گل: با شیوع ویروس کرونا در کشور از اسفندماه سال گذشته، به منظور جلوگیری از شیوع این ویروس، بسیاری از مساجد کشور به طور کامل بسته شد اما در همان ایام برخی متولیان مساجد از همان روزهای اول شیوع کرونا، نه ‌‌تنها در‌های مساجد را نبستند، بلکه با ارائه انواع خدمات جهادگرانه به جنگ تمام‌عیار با ویروس کرونا رفتند.  

تا اینکه طی یکی دو ماه قبل با بهتر شدن اوضاع کرونایی در کشور، در‌های مساجد هم باز شد و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی نمازگزاران به اقامه نماز مشغول شدند اما در این حین هم از امور جهادی غافل نشدند و همواره با فعالیت‌هایی چون راه‌اندازی کارگاه ماسک، توزیع اقلام بهداشتی میان نیازمندان و ضدعفونی کردن معابر، به امور جهادی خود در مسجد ادامه می‌دادند تا اینکه پای طرح ملی «کمک مومنانه» به میان آمد. 

از آنجا که با آغاز شیوع ویروس کرونا در کشور، چرخ اقتصاد کشور به سختی می‌چرخد و بالطبع گذران زندگی بسیاری از اقشار ضعیف جامعه سخت‌تر از گذشته شده است، باید برای کمک‌های مردمی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه فکری اساسی می‌شد تا آنکه ماه رمضان امسال رهبر معظم انقلاب با بیانات‌شان آغازگر کمپین مردمی بزرگ «کمک مومنانه» شدند. 

همچنین مقام معظم رهبری در همان ایام به مشکلات و سخت شدن شرایط زندگی برای برخی افراد جامعه به‌ علت تبعات ناشی از کرونا اشاره کردند و فرمو‌دند: «افرادی که توانایی و تمکن مالی دارند، فعالیت‌های وسیعی را به ‌منظور کمک به نیازمندان آغاز کنند، بویژه که در آستانه ماه مبارک رمضان که ماه انفاق و ایثار است، قرار داریم».

ایشان تأکید کردند: «خوب است که در ماه مبارک رمضان یک رزمایش گسترده برای مواسات، همدلی و کمک مؤمنانه به نیازمندان و فقرا در جامعه شکل بگیرد و برای اثبات ارادت‌مان به امام زمان(عج)، صحنه‌ها و جلوه‌هایی از جامعه مهدوی را که جامعه‌ای همراه با قسط، عدل، عزت، علم، برادری و همیاری است، به ‌وجود آوریم».

همین بیانات رهبر معظم انقلاب بسیاری را پای کار آورد که شاهد حضور بی‌ادعای گروه‌های جهادی و بسیجیان و هیأت‌های مذهبی در کنار خیران بودیم و از سوی دیگر مشارکت اقشار مختلف مردم در رزمایش مومنانه، جلوه دیگری از همدلی و همراهی ایرانیان را به رخ جهانیان کشید. در مجموع، این حرکت ملی «کمک مومنانه» در تمام روزهای ماه مبارک رمضان به شکل گسترده‌ای از سوی اقشار مختلف مردم انجام شد و مشارکت مردم در کنار مسؤولان در این حرکت بزرگ جهادی وصف‌ناپذیر بود. 

شاید برخی‌ها تصور می‌کردند با پایان ماه رمضان «کمک مومنانه» هم از رونق می‌افتد اما نه تنها اینطور نشد بلکه حرکت قطار رزمایش ملی همدلی شدت بیشتری به خود گرفت و در ادامه در عید غدیر خم هم این پویش ملی ادامه یافت. 

اما این روزها که هفته جهانی مسجد با دهه نخست ماه محرم مصادف شده است، مساجد کشور حال و هوای متفاوتی پیدا کرده‌اند، زیرا با آغاز ماه محرم، مرکز رسیدگی به امور مساجد با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد، با توجه به تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، برگزاری عزاداری در مساجد به دلیل مسقف بودن ممنوع است و عملا مساجد در ماه محرم مراسم عزاداری نخواهند داشت اما این مسأله دلیل نمی‌شود که فعالیت جهادی مساجد در دوران کرونا متوقف شود و مسجدی‌ها این روزها علاوه بر فعالیت‌های جهادی در مبارزه با کرونا، به فعالیت «کمک مومنانه» خود هم ادامه می‌دهند و فرهنگ جهادی مسجدی‌ها را که این روزها با شور و شعور حسینی در هم آمیخته شده است، به رخ همگان می‌کشانند. 

 

* کمک مؤمنانه

به همین بهانه با حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی، دبیر شورای اقامه نماز و رئیس سابق کانون‌های فرهنگی- هنری مساجد کشور به گفت‌وگو نشستیم. 

* این روزها هفته جهانی مسجد را سپری می‌کنیم، از اهمیت بزرگداشت این ایام بفرمایید.

ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که در قرآن‌کریم آمده است مسجد به عنوان نخستین پایگاه برای هدایت و رشد بشریت طراحی شده است که با این تفاسیر، مساجد بهترین پناهگاه برای مردم هستند؛ اقشار مختلف می‌توانند از طریق آموزه‌های دینی مسجد به مسائل معنوی فردی، اجتماعی خود بپردازند و نقش اجتماعی خود در جامعه اسلامی را بخوبی ایفا کنند. 

این موضوع تنها یکی از مسائل مهم مربوط به کارکرد مساجد است و به اعتقاد بنده تمام روزهای سال، روز بزرگداشت مسجد محسوب می‌شود و اینکه در تقویم یک هفته با عنوان بزرگداشت مساجد آمده است، آن هم صرفا برای برپایی جلسات مختلف جهت برنامه‌ریزی‌های یک‌ساله در حوزه مسجد. 

 

* این روزها به خاطر شرایط کرونایی و منع عزاداری در فضاهای مسقف، شاهد عدم برپایی مراسم‌های عزاداری دهه نخست محرم در مساجد هستیم که مسلما برای اهالی مسجد در ماه محرم خوشایند نیست.

بله، متاسفانه چند ماهی است که به خاطر شیوع ویروس کرونا، برپایی نماز جماعت در مساجد کشور امکانپذیر نیست و بتازگی هم طبق پروتکل‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا، برپایی مراسم‌های عزاداری در مساجد ممنوع شده است اما همه این موارد به این معنا نیست که مساجد به طور کامل تعطیل هستند، زیرا مساجد تنها به لحاظ ظاهری با محدودیت‌های رفت و آمدی مواجه شده‌اند اما تفکر مسجدی هیچگاه تعطیل نخواهد شد و این تفکر که بر پایه وحدت و همدلی استوار شده است، از صدر اسلام بوده و تا فرج امام زمان(عج) هم ادامه خواهد داشت. 

 

* پس با این اوصاف باید گفت «کمک مومنانه» هم یکی از موارد مرتبط با «تفکر مسجدی» محسوب می‌شود؟

دقیقا همین‌طور است، زیرا یکی از آثار تفکر اسلامی در همین «کمک مومنانه» تجلی می‌یابد. در روزگاری که به خاطر شرایط کرونایی کشور، بسیاری از اقشار ضعیف جامعه به لحاظ اقتصادی ضعیف‌تر شده‌اند، نیازمندان واقعی و آبرو‌دار جامعه روزهای بسیار سختی را سپری می‌کنند و اینجاست که جوانان مسجدی بر‌اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، در کنار ریش‌سفیدان نقش خود را بخوبی ایفا می‌کنند و همراه با خیران محله زندگی خود، رونق خاصی به پویش «کمک مومنانه» بخشیده‌اند. 

در واقع باید گفت با این روندی که درباره پویش «کمک مومنانه» اهالی مسجد شاهد آن هستیم، بسیار امیدوارم که در محله‌های مختلف، هیچ نیازمندی در محرم و صفر از دریافت «کمک مومنانه» جا نماند. 

 

* طی 3-2 روز اخیر ماه محرم شاهد ثبت تصاویر زیبایی از فعالیت‌های مداحان و امام‌جماعت‌های مساجد در پویش «هرکوچه، یک حسینیه» بوده‌ایم، به نظر شما گسترش این فعالیت‌ها تا چه اندازه می‌تواند خلأ بسته شدن مساجد را پر کند؟

این فعالیت‌ها و پویش‌هایی که اشاره کردید، واقعا جای قدردانی از عوامل اجرایی آن دارد و مسلما به اتفاق‌های زیبایی در جامعه منتهی می‌شود ولی به واقع هیچ کدام جای مسجد را نمی‌گیرند اما باید پذیرفت که در این شرایط خاص کرونایی کشور، همین فعالیت‌ها هم غنیمت است. 

 

* البته اینگونه فعالیت‌ها و پویش‌ها ثمرات فرهنگی بالایی هم دارد. 

این ایام بهترین فرصت است تا سنت‌های اصیل عزاداری چون روضه‌های خانگی و چهارپایه‌خوانی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی احیا شود که الحمدالله همین اتفاق هم در حال رخ دادن است. 

 

* و سخن پایانی؟ 

یکی از فعالیت‌هایی که امامان جماعت مساجد این روزها می‌توانند انجام دهند، به منبر رفتن در کوچه‌ها و محله‌های اطراف مسجد است تا با این اقدام، هم به تقویت ارتباط خود با اهالی محل کمک ‌کنند و هم در این شور حسینی دهه اول محرم در محله‌ها نقش فعالی ایفا ‌کنند.