گروه سیاسی: چالش جدید آمریکا علیه ایران در شورای امنیت با اظهارنظر رئیس دوره‌ای این شورا وارد مرحله جدیدی شد. به گزارش «وطن امروز»، در نشست شامگاه چهارشنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد که با موضوع خاورمیانه و مساله فلسطین برگزار شد، روسیه و چین از رئیس شورای امنیت خواستند درباره نشست‌های دوجانبه‌ای که با اعضای شورای امنیت داشته است درباره نامه آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه اطلاع‌رسانی کند. دیان دیجانی، سفیر اندونزی در سازمان ملل که رئیس شورای امنیت در این ماه است در پاسخ به این سوال از جانب روسیه و چین اعلام کرد «در جایگاهی نیست که بخواهد اقدام بیشتری درباره درخواست آمریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران انجام دهد، چراکه میان ۱۵ عضو شورای امنیت اجماع وجود ندارد». 

اظهارنظر رئیس شورا پس از آن مطرح می‌شود که آمریکا هفته گذشته درخواست خود را برای راه‌اندازی مکانیسم ماشه به رئیس شورای امنیت ارائه داد. آمریکا معتقد است بر اساس بندهای 10 و 11 قطعنامه 2231 این کشور عضو مشارکت‌کننده در برجام به حساب می‌آید و بنابراین «حق» راه‌اندازی مکانیسم ماشه علیه ایران را دارد. اگر درخواست آمریکا برای راه‌اندازی مکانیسم ماشه در صحن شورای امنیت مطرح شود فارغ از موضع سایر کشورها، پس از 30 روز تحریم‌ها علیه ایران بازمی‌گردد. در این بین برخی کارشناسان اعلام کردند در صورتی که رئیس شورای امنیت طرح آمریکا را به اعضای شورای امنیت ارائه ندهد فرآیند مکانیسم ماشه آغاز نشده و بنابراین تحریم‌ها علیه ایران بازنمی‌گردد. 

پیش از این خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی آورده بود: بعد از آنکه مایک پمپئو نامه رسمی آمریکا برای آغاز روند بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را تحویل «دیان دجانی» رئیس دوره‌ای شورای امنیت داد، دجانی رایزنی‌ با ۱۴ عضو دیگر شورای امنیت درباره اقدام آمریکا را آغاز کرد. دیپلمات‌ها به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته‌اند نتیجه این رایزنی‌ها این بود که اکثریت اعضای شورای امنیت به دجانی گفتند آمریکا از حق قانونی برای بازگرداندن تحریم‌ها برخوردار نیست و از نظر آنها دوره ۳۰ روزه بازگشت این تحریم‌ها آغاز نشده و اقدام آمریکا از هیچ اثری برخوردار نخواهد بود. دیپلمات‌ها گفتند با توجه به این شرایط نیازی نیست رئیس شورای امنیت طی ۳۰ روز آینده قطعنامه «ادامه لغو تحریم‌ها علیه ایران» را که آمریکا آماده وتوی آن است به رأی بگذارد. در جلسه اخیر شورای امنیت، رئیس دوره‌ای شورای امنیت نیز صراحتا اعلام کرد اقدام بیشتری را درباره درخواست آمریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران انجام نمی‌دهد. اظهارنظر جدید رئیس شورای امنیت با واکنش نماینده ایالات متحده در سازمان ملل مواجه شد. 

«کلی کرفت» در واکنش به اظهارات دیان دیجانی مدعی شد: بگذارید در این باره کاملا شفاف باشم. دولت ترامپ از ایستادن در جایگاهی که همنشینان محدودی داشته باشد هراسی ندارد. من تنها از این متاسفم که دیگر اعضای شورای امنیت راه خود را گم کرده‌اند و حال می‌بینند همنشین تروریست‌ها شده‌اند. 

وزیر خارجه آمریکا نیز به ‌رغم اظهارات رئیس دوره‌ای شورای امنیت، در صفحه توئیترش ادعاهایی را درباره بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران مطرح کرد. 

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در صفحه توئیترش با اشاره به بخشی از سخنرانی‌اش در شورای امنیت و پیش از اقدام برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها علیه ایران، نوشت: «تحریم‌های سازمان ملل که قصد داریم دوباره علیه ایران اعمال کنیم، علاوه بر تداوم تحریم تسلیحاتی موجب پاسخگو کردن [ایران] برای دیگر اشکال عملکرد بدخواهانه‌اش می‌شود که بانیان توافق هسته‌ای به گونه‌ای نامعقول آن را کم‌اهمیت جلوه دادند».

در نظر مقامات آمریکایی شرط‌های کلید زدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها برآورده شده و اساسا رئیس دوره‌ای شورای امنیت یا سایر اعضا در جایگاهی نیستند که بتوانند ارائه طرح از سوی یک کشور عضو دائم شورای امنیت را محدود کنند. در نظر مقامات آمریکایی تاکنون 7 روز از فرصت 30 روزه بازگشت تحریم‌ها گذشته و ۳ هفته دیگر تمام تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران باز می‌گردد. 

 

* واکنش روسیه، چین و فرانسه

روسیه همچنان تاکید دارد آمریکا نمی‌تواند تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند. استدلال اصلی روس‌ها این است که خروج آمریکا از برجام به معنای آن است که این کشور دیگر کشور مشارکت‌کننده در برجام به حساب نمی‌آید بنابراین حقی برای فعال کردن مکانیسم ماشه ندارد. مقامات روس از جمله لاوروف، وزیر خارجه در اظهارنظرهای گوناگون تاکید کردند این طرح آمریکا با شکست مواجه می‌شود. 

در جلسه شامگاه چهارشنبه شورای امنیت نیز واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل با اشاره به تلاش اخیر آمریکا برای به‌کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها (اسنپ بک) علیه ایران گفت: تقریبا تمام اعضای شورای امنیت بلافاصله با نوشتن نامه‌هایی به رئیس شورای امنیت واکنش نشان دادند. تا جایی که می‌توان قضاوت کرد اکثریت تاثیرگذاری در این نامه‌ها به وضوح اعلام کردند که نامه آمریکا نمی‌تواند ابلاغیه‌ای منطبق با پاراگراف 11 قطعنامه 2231 شورای امنیت در نظر گرفته شود و روند آغاز مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها را نیز به جریان نمی‌اندازد، چراکه آمریکا مشارکتش در برجام را متوقف کرده است. آمریکا تنها عضو شورای امنیت است که ادعایی خلاف این دارد. 

نبنزیا سپس از رئیس جلسه درخواست کرد توضیحاتی را درباره مذاکرات دوجانبه‌ای که پس از دریافت نامه آمریکا با اعضای شورای امنیت داشت و همچنین دیدگاه خودش درباره این ادعای آمریکا و چگونگی پیشبرد این وضع ارائه کند. 

او در بخشی دیگر از اظهاراتش به بیان موضع کشورش در این باره پرداخت و گفت: موضع ما درباره این موضوع بسیار مشخص است و در موقعیت‌های بسیاری به طور مداوم بیان شده است. آخرین بار آن در مکاتباتی بود که پس از ادعای آمریکا مبنی بر فعال کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها انجام شد و ما آن را به چالش کشیدیم. این مکاتبات به عنوان سندی در شورای امنیت سازمان ملل ارائه شد. آن را تکرار نخواهم کرد. مذاکرات امروز نشان داد موضع شورای امنیت درباره این مساله چیست. آنها ضرورت اولویت حفظ برجام را تایید کردند. 

نماینده دائم چین در سازمان ملل نیز در پی جلسه اخیر شورای امنیت در صفحه توئیترش نوشت: اکثریت تاثیرگذاری از اعضای شورای امنیت تصریح کردند درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها [علیه ایران] غیرقانونی، نامعتبر و بی‌تاثیر است. 

هیأت چین در سازمان ملل افزود: آنها آمادگی‌شان برای نگه داشتن و محافظت از برجام(توافق هسته‌ای) و قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام کردند. 

اظهارات کشورهای عضو شورای امنیت پس از جلسه اخیر این شورا تنها به آمریکا، چین و روسیه محدود نشد و فرانسه نیز به تلاش آمریکا واکنش نشان داد. در همین راستا، انا گیوگن، معاون نماینده فرانسه در سازمان ملل با اشاره به اینکه ۱۳ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت با بازگشت تحریم‌ها علیه ایران موافق نبوده‌اند، گفت: ما باور داریم در زمینه این درخواست نمی‌توان اقدامات بیشتری را اتخاذ کرد.