میکائیل دیانی: دیدار مجازی رهبر انقلاب با شورای مدیران وزارت آموزش‌و‌پرورش در آستانه سال تحصیلی جدید و نکته‌هایی که در این دیدار از سوی مقام معظم رهبری بیان شد را، می‌توان جزو مطالبات دارای اولویت همیشگی ایشان دانست. اما از میان تمام صحبت‌های دیروز 5 مساله را می‌توان به صورت مصداقی مورد بررسی و تحلیل قرار داد؛ «نگاه غیرمادی به نظام آموزش‌و‌پرورش»، «عدالت آموزشی»، «اهمیت مدارس سمپاد»، «پرورش در مهدکودک‌ها» و «عدم اجرای سند 2030 در آموزش‌و‌پرورش». 

1- برخلاف تصوری که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم وجود داشت و به واسطه حضور تجار در دولت، همه چیز را اقتصادی می‌دید و با همین پیش‌فرض به سمت خصوصی کردن نظام آموزش‌و‌پرورش کشور پیش می‌رفت اما رهبر انقلاب مخالفت صریح‌شان را با این نگاه بیان کردند. در این چند سال بخش زیادی از مدارس دولتی با تلاش جریان اقتصادی لیبرال و تحت طرح‌های حمایتی به بخش خصوصی واگذار می‌شد؛ اتفاقی که به یک فرآیند بدل شده بود و تا حدودی با ابلاغ بخشنامه تعارض منافع محدود شد اما حالا رهبر انقلاب دوباره صریحا بیان کردند آموزش‌و‌پرورش یک دستگاه زیربنایی است و هزینه کردن در آموزش‌و‌پرورش باید همچون سرمایه‌گذاری در مسائل زیربنایی در نظر گرفته شود. 

2- مساله مدارس خصوصی و شکافی که از فاصله این مدارس با مدارس دولتی به وجود آمده است، چند سال است رسانه‌های کشور مطرح است. رهبر انقلاب برخلاف نگاه لیبرالی که در همه این سال‌ها باعث شکاف بین طبقات اجتماعی شده و با راه‌اندازی مدارس خصوصی، حسرت عموم خانواده‌های ایرانی به دلیل عدم تمکن مالی برای ثبت‌نام فرزندان‌شان در این مدارس به وجود آمده است، بر تقویت مدارس دولتی تاکید کردند. در حقیقت رهبر انقلاب عدالت آموزشی را نه در از بین بردن مدارس خصوصی بلکه در ارتقای سطح کیفی مدارس دولتی برای مقابله با بی‌عدالتی آموزشی دانستند. رهبر انقلاب می‌فرمایند: «باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی به‌گونه‌ای شود که دانش‌آموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آنها در کنکور کمتر است و خانواده‌ها نیز تصور کنند فرزندان‌شان را به یک جای بی‌پناه می‌فرستند». این صحبت اما آنجایی مهم‌تر می‌شود که در همه سال‌های توسعه مدارس خصوصی و بی‌کیفیتی مدارس دولتی تولیت بخش زیادی از مدارس خصوصی را مدیران دولتی در حوزه آموزش‌و‌پرورش بر عهده داشتند؛ مدیرانی که وظیفه‌شان اتفاقا ارتقای کیفی مدارس دولتی بود که این مسیر غلط منجر به تهیه و تدوین بخشنامه تعارض منافع در نظام آموزش‌و‌پرورش شد. 

3- سیاست‌های مهمل لیبرالی - اقتصادی از سوی سیاست‌گذاران در سال‌های گذشته هزینه‏کرد در نظام آموزش‌و‌پرورش را از بین بردن ثروت می‌دانست و تصور سرمایه‌گذاری دراز‌مدت در نظام انسانی کشور را یک درصد نیز در راهبردهای خود نمی‌دید. این نگاه از چند سال قبل زمزمه‌های تعطیلی مدارس استعدادهای درخشان (سمپاد) را با بهانه «اشتباه بودن جداسازی دانش‌آموزان تیزهوش از باقی دانش‌آموزان» کلید زد. این تعطیلی باعث اعتراضات گسترده دانش‌آموزان و اولیا شد تا آنجا که مدیران بنیاد ملی نخبگان اعلام کردند «به خاطر مطالبه اجتماعی‌ای که وجود دارد، نمی‌توان یکباره مدارس سمپاد را تعطیل یا تبدیل کرد». صحبت‌های دیروز رهبر انقلاب حالا نشان می‌دهد تاکید ایشان پرورش استعدادهای درخشان یا همان سمپاد است. جالب آنجاست که به گفته الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان: «هزینه متوسط یک دانش‌آموز در مدرسه سمپاد برای وزارت آموزش‌و‌پرورش به مراتب کمتر از هزینه تحصیل یک دانش‌آموز در مدرسه عادی است». حالا اما تقویت دانش‌آموزان دیگر در مدارس عادی نیز اولویت دارد که باید طرح‌های سمپاد برای آنها نیز گسترده شود. 

4- دعوای همیشگی بهزیستی و آموزش‌و‌پرورش نیز به صحبت دیروز رهبر انقلاب کشیده شد: «اداره و نظارت بر مهدکودک‌ها» مساله‌ای است که سال‌هاست مورد بحث و بررسی بوده است. بهزیستی بیش از آنکه نگاه پرورشی داشته باشد، منطق خدماتی دارد و حالا مهدهای کودک تنها با منطق درآمدی اداره می‌شوند. این در حالی است که بخش زیادی از شکل‌گیری شخصیت و ذهنیت کودکان در سن زیر 7 سال و در مهدهای کودک رقم می‌خورد. هر سال گزارش‌های متعددی از کلاس‌های غیراخلاقی مانند رقص در مهدهای کودک رسانه‌ای می‌شود و این نشان می‌دهد تمرکز و نظارت بر آموزش‌ و‌ پرورش کودکان در مهدها وجود ندارد و صحبت‌های رهبر انقلاب مبنی بر اینکه «بر اساس گزارش‌های رسیده وضعیت مهدکودک‌ها به‌هیچ‌وجه خوب نیست و نباید به مهدکودک‌ها نگاه مراکز خدماتی داشت، بلکه مراکز مهم آموزشی- پرورشی هستند»، نشان می‌دهد کفه نظارتی و آموزش ‌و ‌پرورشی وزارت آموزش‌و‌پرورش در مهدها باید پررنگ شود و شاید زمان آن رسیده باشد درباره اداره مهدکودک‌ها و انتقال آن از بهزیستی به وزارت آموزش‌و‌پرورش تامل بیشتری کرد. 

5- اما نکته آخر را باید درباره تعهدات خارجی دولت دید. موضوع سند 2030 یکی از مناقشه‌برانگیزترین موضوعات کارشناسان آموزش‌و‌‌پرورش با دولت روحانی بوده است؛ تعهداتی که باعث آموزش‌هایی خارج از چارچوب‌های فرهنگی و مذهبی کشور ما می‌شود و اعتراضات گسترده‌ای را در جامعه از سوی والدین کودکان همراه داشته است و باعث شد دولت اعلام کند این سند اجرا نخواهد شد. اما صحبت دیروز رهبرانقلاب نشان می‌دهد همچنان نگرانی از اجرایی شدن سند 2030 در نظام آموزشی از طریق جریان نفوذ وجود دارد.