گروه اقتصادی: قریب به 60 روز است قیمت دلار مرز 20 هزار تومان را رد کرده است و هر روز بر قیمت آن افزوده می‌شود. به نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی هیچ برنامه‌ای برای کنترل این اوضاع ندارند و صرفا به طرح موضوعاتی به صورت شفاهی اکتفا می‌کنند. شاید باید پس از این به دلار 20 هزار تومانی عادت کنیم. 

به گزارش «وطن امروز»، نوسان قیمت ارز تبدیل به واقعیتی اقتصادی در دولت تدبیر و امید شده اما این نوسان در دوره عبدالناصر همتی با شدت بیشتری ادامه یافته است. از هشتم تیرماه سال جاری قیمت هر دلار آمریکا وارد کانال 20 هزار تومان شد، روند رشد قیمت ارز به حدی شدید بود که 29 همین ماه قیمت دلار به 25400 تومان و یورو به 29000 تومان رسید؛ ارقامی تاریخی که برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر اتفاق افتاده بود. مسؤولان بانک مرکزی در این مقطع حساس در چندین نوبت وعده تعدیل بازار ارز را دادند و رئیس کل بانک مرکزی به صراحت اعلام کرد که قیمت‌های فعلی بازار واقعی نیست. 

بانک مرکزی دلیل اصلی افزایش قیمت ارز را بازنگشتن ارزهای صادراتی سال‌های 97 و 98 اعلام کرده است. طبق ادعای بانک مرکزی، قریب به 27 میلیارد دلار ارزهای صادراتی که 25 میلیارد آن مربوط به سال 97 بوده به کشور بازنگشته است. آخرین مهلت بازگشت ارز صادراتی انتهای تیرماه بود، با این وجود باز هم قیمت ارز کاهش نیافت. اینطور که پیداست قریب به 5/2 میلیارد دلار از ارزهای صادراتی در این بازه زمانی به کشور بازگشته است اما نتوانسته تاثیری روی قیمت‌‎ها بگذارد. با این وجود بانک مرکزی در چندین مداخله قیمت ارز را بین 23 تا 24 هزار تومان نگه داشت. نکته قابل توجه در بازار ارز نوسانات بسیار گسترده آن است؛ نوساناتی که هر گونه سرمایه‌گذاری بلند‌مدت را مختل کرده است. در 5 و 19 تیرماه سال جاری قیمت هر دلار آمریکا بین 1000 تا 1200 تومان نوسان داشت؛ اتفاقی که نشان می‌دهد مدیریتی بر بازار ارز نیست. شاید مهلک‌تر از افزایش قیمت ارز در اقتصاد، نوسانات عمیق آن باشد. از سوی دیگر همزمان با افزایش قیمت ارز در بازار آزاد و صرافی‌های بانکی، قیمت ارز نیمایی نیز در حال رکوردزنی است و در آخرین قیمت‌ها، دلار نیمایی نیز وارد کانال 21 هزار تومان شده است. افزایش قیمت ارز نیمایی در هفته‌های اخیر با انتقاد فعالان بازار همراه شده است. ورود گروه کالایی بالای 22 در سامانه نیما طبق اذعان فعالان اقتصادی یکی از دلایل نوسانات قیمتی دلار نیمایی در روزهای گذشته بوده است؛ بازاری‌ها معتقدند افزایش گروه‌های کالایی و‌ ورود آنها به سامانه نیما باعث کاهش فروش ارز و تجمیع تقاضا شده است. موضوع دیگر افزایش قیمت درهم در سامانه نیما است. نرخ ارز درهم کف سامانه نیما از ماه‌های گذشته از 4800 تومان به بالای 5300 تومان رسیده است؛ ملاک نرخ دلار هم نرخ درهم و نوسانات قیمتی آن است. دیروز قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد 24300 و هر یورو 29000 تومان بود که نسبت به روز قبل از آن به ترتیب دلار 500 و یورو 700 تومان افزایش قیمت داشت. 

 

***

نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی در تشریح علل افزایش قیمت ارز به «وطن امروز» گفت: برخی دلایل مربوط به افزایش نرخ ارز و برخی دیگر از دلایل مربوط به تثبیت قیمت ارز است که معمولا با هم متفاوت هستند. علت افزایش چند روز اخیر نرخ ارز، بیرون آمدن پول از بازار سرمایه است. مستحضرید که در 2 هفته گذشته بازار سرمایه بشدت کاهشی بوده است. اگرچه دولت در چند مرحله حقوقی‌ها را موظف به خرید در بازار سرمایه کرد تا بتواند سرعت ریزش را کم کند اما مجددا در روزهای اخیر با ریزش بازار سرمایه کاملا مشهود است که پول از این بازار به سمت بازار ارز حرکت می‌کند. 

محسن زنگنه با اشاره به علل تثبیت قیمت ارز بیان کرد: یکی از دلایل تثبیت قیمت ارز، چسبندگی زیاد قیمت سایر کالاها به قیمت ارز است. به این معنی که با بالا رفتن قیمت ارز، حقوق نیروی کار، نرخ خدمات و از همه مهم‌تر نرخ کالاهای تولیدی کارخانه افزایش می‌یابد، زیرا کارخانه‌های تولیدی مواد اولیه‌شان را روزانه و بر اساس قیمت جدید ارز خریداری می‌کنند و پس از متوقف شدن روند صعودی قیمت ارز، قیمت کالاهای تولیدی دیگر پایین نمی‌آید و نرخ ارز تثبیت می‌شود. در تثبیت اخیر قیمت ارز، بازار سرمایه هم موثر بود، زیرا این بازار رشد زیادی را در مدت اخیر تجربه کرد و بین قیمت واقعی سهام و قیمت معامله آن تفاوت زیادی وجود داشت و یکی از عواملی که می‌توانست این 2 قیمت را به هم برساند افزایش نرخ ارز بود. 

وی افزود: متاسفانه در کشور ما قیمت دلار بشدت سایر شاخص‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی از دلایل آن جنبه روانی و تورم انتظاری است که افزایش قیمت ارز ایجاد می‌کند. یکی دیگر از دلایل آن این است که اکثر کالاها، خدمات و محصولات کشاورزی و دامداری ما به واردات وابسته است. به طور مثال ما هنوز در خوراک دام بشدت به واردات وابسته‌ایم و با افزایش قیمت ارز، قیمت این خوراک نیز افزایش می‌یاید. از آن طرف هم چون دولت نمی‌تواند قیمت شیر یا گوشت را اضافه کند، تولید کاهش می‌یابد، زیرا تولید‌کننده‌ها مجبورند خوراک دام را با قیمت بالا بخرند اما همچنان باید محصولات‌شان را با قیمت قبل عرضه کنند و دیگر سودی عایدشان نمی‌شود. 

زنگنه ادامه داد: با توجه به واردات کالاهای غیر‌ضروری تقاضای ارز در کشور بالاست و در یک سال چیزی بین 40 تا 50 میلیارد دلار تقاضای ارزی داریم. به همین جهت بالا رفتن قیمت دلار تبعات زیادی دارد. به‌رغم اینکه خیلی از اقتصاد‌دانان معتقدند بالا رفتن قیمت دلار باعث افزایش سطح تولید می‌شود اما بنده معتقدم بالا رفتن قیمت دلار با توجه به کاهش شدید سطح درآمدی مردم، عملا تولید را کاهش می‌دهد. وقتی تورم زیاد می‌شود، قدرت خرید مردم کم و همین امر موجب کاهش سطح تولید می‌شود. 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه همچنین گفت: راهکار اصلی کنترل افزایش قیمت ارز عمل کردن به اقتصاد مقاومتی است. یک نقدینگی در کشور وجود دارد که ما باید فکری به حال آن کنیم. طبیعی است این نقدینگی سرگردان هم تورم ایجاد می‌کند هم بازارهای مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حال ما برای کنترل این نقدینگی چه باید کنیم؟ نکته اول این است که فرآیندهایی را که باعث شتاب گرفتن تولید نقدینگی می‌شود کنترل یا حذف کنیم. یک نمونه از این فرآیندها نظام بانکداری ما است که می‌شود با یک نظارت عالی جلوی این روند را گرفت. همچنین باید از ورود منابع بانک‌ها به سفته‌بازی و مواردی از این دست که باعث افزایش نقدینگی بدون افزایش تولید می‌شود، جلوگیری کرد. 

زنگنه تصریح کرد: نکته دوم هم مولد‌سازی دارایی‌های دولت است که موجب جمع شدن نقدینگی از دست مردم می‌شود. دولت در سال‌های گذشته بشدت بزرگ شده است. طبق برآوردهای 2 سال گذشته دارایی‌های دولت 7 هزار هزار میلیارد تومان بوده است. اگر ما بتوانیم ذیل اصل 44 برای این دارایی‌ها برنامه‌ریزی کنیم، می‌توان بخشی از مشکل افزایش نقدینگی را حل کرد. دولت هر جا ورود صحیحی مثل صندوق‌های ETF داشته است، مردم استقبال کرده‌اند. 

نماینده مجلس در پایان اظهار داشت: نکته سوم هم کسری بودجه دولت است که دولت برای تأمین این کسری، پایه پولی را افزایش می‌دهد. برای حل این مشکل ساختار بودجه باید اصلاح شود. مسائل کشور راه‌حل دارد اما این اصلاح باید از طریق تغییر نگرش و نگاه مدیریتی به وجود آید.