اسدالله رمضان‌زاده: حدود یک سال پیش بود که «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس صراحتا از ایران خواست «توافق مدنظر ترامپ» را با «برجام» جایگزین کند تا تنش‌های موجود پایان یابد! البته پس از این اظهارنظر آشکار، بارها مسؤولان حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان تاکید کردند «تروئیکای اروپایی» با رویکرد «کاخ سفید» مخالف بوده و این مخالفت را بارها در نشست کمیسیون مشترک ابراز کرده‌اند!

جانسون نیز پس از آن ترجیح داد دیگر سخنی از «انهدام برجام» به میان نیاورد تا بلکه دل بزک‌کنندگان «دیپلماسی چندجانبه‌گرایانه اروپا» چند صباحی خوش باشد!

مواضع اخیر «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس درباره برجام، آن هم در حساس‌ترین بزنگاه زمانی ممکن (در آستانه لغو تحریم تسلیحاتی ایران در مهرماه) بار دیگر نشان داد «لندن» به عنوان «شاه‌مهره واشنگتن» در کمیسیون مشترک برجام اساسا اهمیتی برای برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد قائل نیست. حتی لندن بر خلاف پاریس و برلین ابایی ندارد بازی مستقیم خود در زمین کاخ سفید را مقابل دیده جهانیان علنی کند! اخیرا «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان از موافقت 3 کشور اروپایی برای رد «فعالسازی مکانیسم ماشه از سوی آمریکا» خبر داد اما ساعتی پس از ادعای ماس، وزیر خارجه انگلیس مواضع متفاوتی را در توئیتر خود منعکس کرد: «ایران نباید سلاح هسته‌ای بسازد. ایران باید به تعهدات هسته‌ای خود پایبند بماند و برجام را حفظ کند. این نتیجه جلسه تروئیکای اروپایی و دیدار من با هایکو ماس و لودریان بود. ما به پاسخگو کردن ایران متعهد هستیم».

این دومین‌بار است که ماس مواضعی را درباره «ایران» و «برجام» به نمایندگی از دولت متبوع خود یا تروئیکای اروپایی اعلام می‌کند و سخنانش بلافاصله توسط دیگران رد می‌شود! وزیر خارجه آلمان همان کسی بود که حدود 2 سال قبل برای نخستین‌بار، خبر راه‌اندازی «سازوکار مالی ویژه اروپا برای حفظ برجام» را اعلام کرد اما دقایقی بعد «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان اعلام کرد: «تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر خروج این کشور از توافق هسته‌ای با ایران تاثیری بر روابط فراآتلانتیک نخواهد داشت. تصمیم دونالد ترامپ در زمینه خروج از توافق هسته‌ای با ایران دلیل نمی‌شود که روابط اروپا با آمریکا زیر سوال برود».

مرکل در مواضع بعدی خود نیز تاکید کرد اتحادیه اروپایی نباید به دلیل مناسبات امنیتی مستقیم و پیچیده خود، بر سر موضوعاتی مانند برجام وارد تقابل و منازعه با واشنگتن شود.

اکنون نوبت وزیر خارجه انگلیس است که سخنان هایکو ماس را زیر سوال ببرد! چنانکه در پیام توئیتری وزیر خارجه انگلیس مشخص است، لندن نه ‌تنها کمترین نیت و قصدی برای محاکمه واشنگتن بابت خروج یک‌جانبه از توافق هسته‌ای ندارد، بلکه «حفظ تعهدات یک‌جانبه ایران در برجام» با اتکا بر «فشار و تهدید» را در دستور کار دستگاه سیاست خارجی خود قرار داده است. به عبارت بهتر، هیچ‌گاه قرار نبوده و نخواهد بود دولت ترامپ جهت خروج از توافق برجام، مورد شماتت مهره بازی خود در اروپا و نظام بین‌الملل (دولت انگلیس) قرار گیرد.

تاکنون بارها تاکید شده است تروئیکای اروپایی از زمان آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ و حتی زمانی که وی هنوز از برجام خارج نشده بود، درباره «پیشبرد استراتژی تحمیل تعهدات جدید بر ایران» با کاخ سفید به توافق رسیده بودند.

پس از خروج رسمی آمریکا از برجام، بازیگران اروپایی همزمان با «صدور بیانیه‌های صوری» در محکوم کردن خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای، مشغول رایزنی با وزارتخانه‌های خزانه‌داری و امور خارجه آمریکا بر سر چگونگی تکمیل پروسه فشار حداکثری کاخ سفید علیه کشورمان بودند. 

اینجا سوالی مطرح است که پاسخ آن برای اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران نیز مشخص نیست! اینکه چرا وزارت امور خارجه ما اصرار دارد تروئیکای اروپایی بویژه دولت انگلیس را متعهد به برجام و مخالف واقعی آمریکا (در قبال توافق هسته‌ای) نشان دهد؟! براستی «بوریس جانسون» و «دومینیک راب» باید چگونه و با چه زبانی بگویند «حفظ منافع دولت آمریکا» را مقدم بر هر پدیده دیگر، حتی توافق هسته‌ای با ایران می‌دانند؟! براستی دولت انگلیس باید چه اقدام دیگری انجام دهد تا مسؤولان دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما باور کنند این کشور برجام را «جنازه‌ای بیش» نمی‌داند و اکنون نیز مشغول کاسبی کردن با «جسد مومیایی‌ شده توافق هسته‌ای» با ایران است؟! این بسی ساده‌انگاری است که ما از «جنازه برجام» برای «زنده نگاه داشتن دیپلماسی اروپایی» استفاده کنیم، زیرا پس از خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، قرار بود «دیپلماسی اروپایی» به «برجام» تنفس مصنوعی دهد! در هر حال، مدت‌هاست پدیده‌ها، وقایع و رفتارها، جایگاه و ماهیت واقعی خود را در حوزه دیپلماسی کشورمان از دست داده و تبدیل به گزاره‌هایی غیرواقعی شده‌اند! بدیهی است در چنین شرایطی «نسبت پدیده‌ها» نیز مانند «اصل پدیده‌ها» تغییر پیدا کرده و خدشه‌دار می‌شود.