هفته گذشته بود که وزیر راه‌و‌شهرسازی از دستور رئیس‌جمهور برای عرضه فولاد خارج از بورس خبر داد. دستور روحانی به عرضه این اقلام در خارج از بازار شفاف بورس اما با واکنش کارشناسان و فعالان این صنعت مواجه شد. 

چهارشنبه هفته گذشته بود که وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به افزایش شدید قیمت فولاد طی هفته‌های گذشته، از دستور روحانی برای عرضه فولاد و قیر در خارج از بورس خبر داد. محمد اسلامی گفت: امروز رئیس‌جمهور دستور داد فولاد و مصالح ساختمانی خارج از بورس عرضه شود؛ در این راستا دستورات لازم به وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار داده شده است. دستور روحانی برای عرضه فولاد و قیر در خارج از بورس کالا در حالی بود که معاون امور صنایع وزارت صنعت اعلام کرد: حالا که دستاوردهای سامانه بهین‌‌یاب را برای ساماندهی بازار فولاد در اختیار داریم، طرح موضوع خروج فولاد از بورس کالا، محل تعجب است و این در حالی است که برخی شرکت‌های فولادی از جمله فولاد مبارکه، با عرضه کم محصولات‌شان در بورس، بخش زیادی از محصول‌شان را به اسم کشف قیمت و رقابتی شدن قیمت‌ها در خارج از بورس با مدل‌های خاص عرضه می‌کنند. البته این نخستین‌بار نیست که دستور رئیس‌جمهور برای خروج فولاد از بورس به وزارت صنعت داده می‌شود. اوایل مردادماه و در زمان سرپرستی مدرس‌خیابانی در وزارت صنعت نیز روحانی چنین دستوری را به وی هم داده بود که مدرس خیابانی زیر بار اجرای آن نرفت، زیرا معتقد بود این اتفاق، بازار فولاد را به هم خواهد ریخت. 

 

* فولاد نباید از بورس خارج شود

خروج فولاد از بورس کالا در حالی از سوی وزیر راه‌وشهرسازی مطرح شده که مهدی صادقی‌نیارکی، معاون امور صنایع وزارت صنعت عنوان داشت: معاونت امور صنایع وزارت صنعت با بررسی آمارهای میزان خرید بنگاه‌ها و میزان تولید آنها که در سامانه بهین‌یاب به ثبت رسیده است، سهمیه واحدها را بررسی کرده و حتی فراتر از آن به بررسی 63 واحد صنعتی که 70 درصد خرید فولاد مبارکه را داشته‌اند، پرداخته است. وی افزود: در این رابطه ما به دستاوردهای خوبی رسیده‌ایم و حالا که این دستاوردها را برای ساماندهی بازار فولاد داریم، اینکه مطرح می‌شود فولاد از بورس خارج شود، برای ما محل تعجب است، چرا که فولاد به بورس رفت تا شرکت‌های تولیدکننده فولاد از مزایای آن استفاده کنند، البته کالایی هم که در بورس کالا عرضه می‌شود، قیمت‌گذاری نمی‌شود و به قیمت‌های جهانی فروخته می‌شود. وی تصریح کرد: نمی‌شود با عرضه کم به بورس رفت، با یک تقاضای خیلی زیاد مواجه شد و کالا را در آنجا به قیمت جهانی فروخت و به اصطلاح کشف قیمت کرد. در عین حال خارج از بورس، تولیدکننده به هر قیمتی که خواست کالایش را بفروشد. ما در حال ساماندهی این موضوع هستیم.

به گفته صادقی‌نیارکی، حدود 3 ماه است که مسؤولیت عرضه و تقاضای ورق فولادی به معاونت امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است و با توجه به اینکه باید میزان عرضه و تقاضا با هم دیده شوند، نمی‌شود که از مجموعه فولادسازان فقط یک شرکت محصول خود را آن هم با حجم پایین در بورس عرضه کند و برای تقاضای بالا در بورس کشف قیمت شده و باقی محصولات تحت عنوان مچینگ خارج از این چارچوب فروخته شوند. خبر دستور رئیس‌جمهور برای خروج فولاد از بورس کالا در حالی از سوی اسلامی مطرح شده که علاوه بر برخی کارشناسان اقتصادی، برخی فعالان صنعت فولاد نیز با آن مخالفند. در همین راستا بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این باره معتقد است: طرح خروج فولاد از بورس کالا از پایه مشکل دارد، چرا که معاملات در بورس کاملا شفاف در حال انجام است و خروج محصولات از بورس خلاف سیاست‌های کلی اقتصاد است. به گفته وى، در بازار غیررسمى و غیرشفاف، امکان مدیریت مبادلات و قیمت هیچ کالایى وجود ندارد، از این رو خروج فولاد از بورس، امکان‌پذیر نیست. همچنین سیدرضا شهرستانی، عضو هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز در این باره می‌گوید: خروج فولاد از بورس کالا از محالات است و در صورت وقوع، فاجعه به بار می‌آورد و بازار فولاد را بشدت دچار التهاب و رانت خواهد کرد. 

محمد آزاد، رئیس سابق اتحادیه فروشندگان آهن نیز درباره دستور رئیس‌جمهور برای خروج فولاد از بورس کالا می‌گوید: این اتفاق به مصلحت بازار فولاد و اقتصاد نیست و بهتر آن است که به جای حذف فولاد از معاملات بورس کالا، نهادهاى متولى نظارت دقیق‌ترى بر میزان عرضه‌ها داشته باشند.