گروه فرهنگ و هنر: زمان‌شناسی خصلتی است که هر کس به آن آراسته باشد، قطعا در حوزه فعالیت خود از جایگاه بهتر و بااهمیت‌تری نسبت به سایرین برخوردار خواهد شد؛ حالا چه این زمان‌شناسی و آگاهی از شرایط و مقتضیات زمان مربوط به عرصه سیاست و اقتصاد باشد، چه مربوط به فرهنگ و چه در حوزه مسائل دینی یا تولیدات هنری با درونمایه و مضامین دینی. زمان‌شناسی برگ ‌برنده‌ای است که می‌تواند موجب رسیدن بهتر پیام به مخاطب شود و دامنه اثرگذاری پیام را گسترش دهد. 

تولید نماهنگ‌های عاشورایی یا سوگنامه‌هایی همچون «عزیزم حسین» با صدای محمدحسین پویانفر که به بهانه اربعین امسال منتشر شده است، نمونه‌ای از این زمان‌شناسی در حوزه تولید محتوای مرتبط با شعائر دینی و مذهبی است. درست در دوره‌ای که به واسطه شیوع ویروس منحوس کرونا مرزهای منتهی به جاده بهشتی «مشایه» به روی‌مان بسته شده و ما در فراق ظاهری از حرم سیدالشهدا(ع) و گردهمایی اربعین او هستیم، هر آنچه بتواند شعائر حسینی را در این فضا زنده نگه دارد و علم عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) را بالا ببرد، پسندیده و دوست‌داشتنی است. تولید نماهنگ‌های عاشورایی که ما نیز در چند وقت اخیر چندین نمونه از آنها را در صفحه فرهنگ و هنر «وطن امروز» برای شما مخاطبان‌مان معرفی کردیم یا نواهای عاشورایی همچون سوگنامه «عزیزم حسین» که با کمک موسیقی و تصویر و هنر تدوین، قلب ما را راهی حرم سید و سالار شهیدان می‌کند، اتفاقی مبارک و قابل تقدیر است. 

فراق ظاهری از مسیر آسمانی جاده نجف به کربلا برای همه ما عاشقان و دلدادگان علی(ع) و اولاد ایشان، امسال اربعینی متفاوت را پدید آورده است؛ اربعینی که باید بیشتر از گذشته در آن به همدل شدن با راه و منش و تفکر سیدالشهدا(ع) و یارانش اندیشید. در این شرایط دوری و دلتنگی، درک استفاده درست از ظرفیت مداحی در کنار موسیقی به همراه هنر تصویر، مساله‌ای است که می‌تواند بخشی از دلتنگی عاشقان حسینی را در این روزها رفع کند. 

استقبال از تولید نماهنگ‌هایی همچون «چه فراقی» که حاصل همنشینی مداحی با موسیقی و تصویر است و ابراز دلتنگی عاشقان سید و سالار شهیدان از طریق بازنشر این نماهنگ دیدنی در فضای مجازی، خود نشانه‌ای از انتخاب درست سازندگان این نماهنگ و آثار مشابه آن است. 

البته این موضوع نیز می‌تواند آفت‌هایی داشته باشد و بوده است مداحی‌هایی که به واسطه انتخاب نادرست نوا و ملودی استفاده‌شده برای همنشینی در کنار مداحی، خروجی نامطلوبی داشته است اما به طور کلی این حرکت تازه که می‌توان به نوعی آن را همراهی با نسل جوان نیز دانست، اتفاقی است که قطعا در گسترش فرهنگ روضه و عزاداری و بسط شعائر حسینی در جامعه ایرانی موثر خواهد بود. 

استفاده از ظرفیت‌های هنری برای بسط مفاهیم دینی در جامعه صرفا مربوط به همین موارد اخیر یا حوزه مداحی و موسیقی نمی‌شود. تولید محصولات هنری در قالب موشن‌گرافیک‌، سرود و... همه از دسته رخدادهایی است که در چند سال اخیر جدی‌تر از قبل دنبال شده و به نظر می‌رسد یکی از دلایل جدی‌تر شدن آن را باید آگاهی بیشتر بدنه معتقد و مذهبی جامعه از ظرفیت‌های هنر برای انتقال مفاهیم دینی و پیام‌های قیام عاشورا به سایر اقشار جامعه دانست. 

نکته اینجاست که این مساله تابع نیازهای مخاطبان نیز بوده است؛ یعنی شاید تا چند سال قبل مطالبه‌ای در حوزه تولید آثاری با رویکردهای متفاوت و با استفاده از ظرفیت تلفیق هنر با تولیدات دینی از جمله نواهای عاشورایی و مداحی نبود اما با پررنگ‌تر شدن این موضوع در سال‌های اخیر نمی‌شد نسبت به این نیاز تازه بی‌تفاوت بود؛ چرا که اتفاقا گسترش مفاهیم دینی در جامعه منجر به طراوت و شادابی بیشتر جامعه و البته دوری جامعه بویژه نسل جوان از تفکرات پوچ‌گرایانه می‌شود. 

مجموعه «عزیزم حسین» کربلایی محمدحسین پویانفر، نماهنگ «تسبیحات» حاج‌مهدی رسولی، مجموعه نماهنگ تصویری «رستخیز عام» که مبتنی بر قطعات تنظیم شده از مداحی‌های حاج‌محمود کریمی است و همچنین قطعه «کبوتر حرم» با صدای کربلایی حسین طاهری که با همکاری گروه ابناءالزهرا(س) و با شعری از سعید پاشازاده آماده شده است، تنها چند نمونه موفق و پرمخاطب از آثاری است که در چند وقت اخیر با محوریت ماه محرم، ایام فاطمیه و همچنین اربعین سیدالشهدا(ع) تولید و با استقبال چشمگیر مخاطبان روبه‌رو شده است. 

وجه اشتراک همه این آثار نیز استفاده درست و بجا از موسیقی و تصویر و هنر تدوین در کنار نوای مداحان است؛ مسیری که سال‌ها قبل با چهره‌هایی چون حاج‌صادق آهنگران کلید خورد و حالا بسیاری از مادحان اهل‌بیت(ع) پا در آن نهاده‌اند. 

این را البته می‌توان از برکات خفیه بلایی چون کرونا دانست که در شرایط ایجاد‌شده برای جامعه جهانی، عاشقان و دوستداران اهل‌بیت(ع) سعی کردند برای پاسداشت عزای سیدالشهدا(ع) و در شرایطی که حتی حضور در مجالس عزاداری نیز به واسطه شیوع ویروس کرونا با مشکلاتی همراه است، از طریق تولید و انتشار این نماهنگ‌ها و سوگنامه‌ها، کمی درد دلتنگی برای حضور در گردهمایی بزرگ اربعین را التیام دهند. به امید آنکه سال آینده با دفع شر بیماری کرونا، همه ما عشاق‌الحسین(ع) دوش به دوش هم جاده نجف تا کربلا را به عشق زیارت سیدالشهدا(ع) پیاده بپیماییم.