گروه بین‌الملل: یک روز بعد از اعلام توافق آتش‌بس در قره‌باغ، مقامات جمهوری آذربایجان مدعی شدند نیروهای نظامی ارمنستان، شهر گنجه را برای دومین‌بار در دور جدید درگیری‌ها بمباران کرده‌اند. این در حالی است که روز شنبه دقایقی بعد از برقراری آتش‌بس، اخباری از حمله نیروهای جمهوری آذربایجان به قره‌باغ کوهستانی مطرح شد. در همین حال وزرای خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با سرگئی لاوروف بر پایبندی کشورشان به آتش‌بس تاکید کردند. 

 

* بمباران مجدد گنجه از سوی ارمنستان

کمتر از یک روز بعد از اجرای توافق آتش‌بس میان ۲ طرف درگیر در منطقه مورد مناقشه «قره‌باغ کوهستانی»، جمهوری آذر‌بایجان از حمله نیرو‌های ارمنی به شهر «گنجه» خبر داد. به گزارش «وطن امروز»، مقامات جمهوری آذر‌بایجان مدعی شده‌اند نیروهای ارمنی، شهر گنجه دومین شهر بزرگ این کشور را گلوله‌باران کرده‌‌اند که در پی این حمله ۷ نفر کشته و ۳۳ نفر نیز زخمی شده‌اند. حکمت حاجی‌یف، دستیار رئیس‌جمهور آذر‌بایجان با انتشار پیامی در توئیتر در این باره نوشت: «تاکنون بیش از ۷ غیر‌نظامی کشته و ۳۳ نفر نیز از جمله چندین کودک زخمی ‌شده‌اند. ۳ خانه نیز ویران شده است». این در حالی است که شنبه و دقایقی بعد از برقراری آتش‌بس حملات پراکنده‌ای از سوی جمهوری آذربایجان به قره‌باغ کوهستانی صورت گرفت. «شوشان استپانیان» سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان در صفحه شخصی خود با متهم کردن جمهوری آذربایجان به نقض آتش‌بس نوشت: «یگان نظامی (جمهوری‌) آذربایجان با نادیده گرفتن آتش‌بس که برای اهداف انسان‌دوستانه عملی شده است، ساعت ۱۲:۰۵ به سمت منطقه‌ای به نام «کاراخامبیلی» حمله کرد». بامداد شنبه بود که وزیر خارجه روسیه با اعلام خبر توافق ایروان و باکو برای توقف درگیری‌ها در منطقه قره‌باغ، گفت این آتش‌بس از ظهر روز دهم اکتبر (روز شنبه) آغاز خواهد شد. در بیانیه توافق برای آتش‌بس آمده است: «این آتش‌بس بر مبنای اهداف بشردوستانه از جمله تبادل اسرای جنگی، جمع‌آوری اجساد کشته‌شدگان در مناطق درگیری و کمک به غیرنظامیان آسیب‌دیده در این درگیری‌ها با میانجیگری و براساس اصول کمیته جهانی صلیب سرخ انجام شده است». نکته جالب توجه اینکه در همان دقایق ابتدایی برقراری آتش‌بس، این توافق از سوی ۲ طرف نقض شد و آژیر هشدار در منطقه قره‌باغ کوهستانی به مدت ۲ دقیقه به صدا درآمد. هر چند مقامات ۲ طرف یکدیگر را به نقض آتش‌بس متهم کردند اما ساعاتی بعد آرامش نسبی بر منطقه حکمفرما شد. 

 

* مقامات ۲ کشور: به آتش‌بس پایبند خواهیم بود

با وجود تبادل آتش پراکنده در منطقه قره‌باغ، بعد از توافق بر سر آتش‌بس، وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در جریان مکالمه تلفنی با وزیر خارجه روسیه، بر متعهد ماندن خود به توافقات مسکو و رعایت دقیق اصول آتش‌بس تأکید کردند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد «سرگئی لاوروف» رئیس دستگاه دیپلماسی این کشور، یک روز بعد از مذاکرات صلح در مسکو، بار دیگر با «جیحون بایراموف» و «زهراب مناتساکانانیان» وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان مکالمه تلفنی داشت. وزارت خارجه روسیه یادآور شد، در جریان مذاکرات، ۲ مقام دیپلماتیک بلندپایه باکو و ایروان، بر متعهد ماندن کشورهای متبوع خود به رعایت توافقات صورت‌گرفته روز جمعه در مسکو درباره برقراری آتش‌بس و لزوم رعایت دقیق آن در خط تماس درگیری‌‌ها در منطقه قره‌باغ کوهستانی تأکید کردند. جزئیات بیشتری از محتوای مذاکرات وزرای خارجه روسیه، ارمنستان و آذربایجان فاش نشده است. 

 

* آتش‌بس شکننده

روز جمعه 9 اکتبر (18 مهر‌ماه)، در نتیجه رایزنی‌های سه‌جانبه‌‌ای که به ابتکار طرف روس در مسکو انجام شد، آذربایجان و ارمنستان درباره برقراری آتش‌بس از ساعت 12 به وقت محلی در روز شنبه 10 اکتبر (19 مهر) به‌ منظور دستیابی به اهداف انسان‌دوستانه برای تبادل زندانیان و اجساد کشته‌شدگان ۲ طرف درگیری توافق کردند. این دور از درگیری‌ها از منظر تحلیلگران و کارشناسان حوزه قفقاز بسیار جدی و خطرناک برآورد شده بود. در همین حال اخبار تایید نشده مبنی بر حضور برخی نیروهای نظامی بین‌المللی در مناقشه قره‌باغ به نفع طرفین و همچنین کشیده شدن رقابت‌ قدرت‌های فرامنطقه‌ای به این عرصه برای تسویه‌حساب بین قدرت‌ها و برپایی جنگ نیابتی علیه یکدیگر، امکان حصول آتش‌بس نهایی در این منطقه را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. جنگ مجدد جمهوری آذربایجان و ارمنستان در منطقه مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی از 27 سپتامبر (5 مهر) آغاز شد. این منطقه تابستان 2014، آوریل سال 2016 و همین‌طور جولای گذشته شاهد درگیری بین ۲ طرف بود. 

***