اعضای اتاقهای بازرگانی ایران ـ چین و ایران ـ عراق: پشت پرده کارتهای بازرگانی اجارهای، کسب رأی در انتخابات اتاق است
گروه اقتصادی: پس از اشاره رئیسکل بانک مرکزی به سوءاستفاده برخی افراد از کارتهای بازرگانی و نقش این کارتها در بازنگشتن ارز، بحثها درباره نقش اتاق بازرگانی در سوءاستفاده از این کارتها بالا گرفت. هر چند روسای اتاق ایران سعی در دفاع از عملکرد اتاقهای بازرگانی داشتند، با این حال برخی اعضای این اتاق، پشت پرده صدور کارتهای بازرگانی را افشا کردند. اخیرا هم خبر دستگیری شبکه مجرمانهای که با سوءاستفاده از افراد کمبضاعت اقدام به صادرات کرده و ارز صادراتی خود را به چرخه اقتصاد بازنمیگرداندند، منتشر شد. بالا گرفتن مساله سوءاستفاده از کارتهای بازرگانی در نهایت موجب ورود کمیسیون اصل 90 مجلس به این پرونده شد.
***
به گزارش «وطن امروز» اواخر مهرماه سال جاری بود که رئیس کل بانک مرکزی در نودونهمین نشست دولت با بخش خصوصی از ارجاع اسامی 250 صادرکننده به قوه قضائیه به دلیل بازنگرداندن ارز حاصل از صادرات خبر داد و گفت: این افراد با حدود 7 میلیارد دلار بدهی حتی یک دلار ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنگرداندهاند و از تولیدکنندگان نیز محسوب نمیشوند. عبدالناصر همتی همچنین گفت: بر اساس آخرین اعلام وزارت اطلاعات ۷۰ نفر از ۲۵۰ صادرکنندهای که به قوه قضائیه ارجاع داده شدهاند، کارتنخواب، روستایی و از افراد ضعیف جامعه هستند.
اظهارات همتی درباره «تاجران کارتنخواب» اشاره واضح به سوءاستفاده برخی افراد از کارتهای بازرگانی بود؛ کارتهایی که متولی صدور آن اتاق بازرگانی است. بر اساس قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی میتواند اقدام به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا کند. صدور آن هم به این طریق است که متقاضی باید طبق فرمهای چاپ شده از طرف اتاق بازرگانی، اطلاعات مربوط به تجارت خود را ارائه کند و از طرف ۲ نفر از اعضای اتاق معرفی شود. مشخص بود یکی از مهمترین مخاطبان اظهارات همتی درباره اقدام برخی افراد در دریافت کارت بازرگانی به اسم کارتنخوابها و تجارت با این کارتها با هدف فرار مالیاتی و همچنین بازنگرداندن ارز، مسؤولان اتاق بازرگانی هستند. از همین رو رئیس اتاق بازرگانی ایران در نامهای به همتی خواستار ارسال فهرست مشخصات 250 صادرکننده متخلف به این اتاق شد. غلامحسین شافعی در این نامه نوشت: به منظور شفافسازی و بررسی چگونگی امر در اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور و همچنین سازمانهای صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور در صدور کارت بازرگانی و اعلام واقعیتهای به دست آمده به مراجع مربوط، تقاضا دارد دستور فرمایید مشخصات کامل 250 صادرکننده خاصه 70 صادرکننده به گفته جنابعالی کارتنخواب را با ذکر شماره کارت بازرگانی، میزان صادرات و تاریخ صادرات آنها هر چه سریعتر در اختیار اتاق ایران قرار دهند. یک روز پس از نامه شافعی به همتی، خبر دستگیری اعضای شبکه مجرمانهای در استان خراسان رضوی که با استفاده از کارتهای بازرگانی 70 نفر از افراد کمبضاعت اقدام به صادرات کرده بودند، منتشر شد. مطابق خبرها تمام اعضای این شبکه مجرمانه شامل ١٩ نفر دستگیر شدند و به زندان انتقال یافتند. این شبکه مجرمانه که کارتهای بازرگانی 70 نفر را در اختیار داشتند، جزو لیست 250 نفرهای هستند که بانک مرکزی از آنها شکایت کرده است. این 70 نفر دارای یک میلیارد و 400 میلیون یورو تعهد ارزی هستند.
* کارتهای بازرگانی اجارهای، ابزار اجاره رأی در انتخابات اتاقهای بازرگانی
در همین حال رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با تایید سوءاستفاده از کارتهای بازرگانی و تاکید بر اینکه این تخلفات و اتفاقات قابل پیشبینی بود، گفت: اینکه رئیسکل بانک مرکزی اعلام میکند تخلفی در حوزه صادرات رخ داده و افرادی با استفاده از کارتهای بازرگانی اجارهای اقدام به صادرات کرده و ارزی هم بازنگرداندهاند، درست است اما من این اتفاق را از ۲ سال پیش گوشزد کرده بودم. مجیدرضا حریری اظهار داشت: بنده وزیر اقتصاد و وزیر صمت وقت را در جریان صدور و تمدید کارت بازرگانی برای افرادی که واجد شرایط نیستند قرار دادم اما چون دولت به دنبال اتاق مطیع و سر به زیر بود، آن زمان منافع را در عدم پیگیری میدید و به نوعی شریک متخلفان بود، پس در نتیجه امروز نمیتواند مدعی باشد. وی تصریح کرد: اسفند سال ۹۷ در جریان انتخابات اتاق بازرگانی شاهد صدور کارتهایی بودیم که برای افراد بدون صلاحیت صادر میشد تا به رأیی برای آقایان تبدیل شود. در واقع آن کارتهای اجارهای زمانی مصرفشان برای رأیهای اجارهای بود که بعد از آن شرایط باطل نشد و مصرف تجاری پیدا کرده است.
حریری تاکید کرد: آن زمان اعلام کرده بودم که سالهای آینده با مفاسد اقتصادی ناشی از این کارتها مواجه خواهیم شد اما توجهی به آن نشد و حالا به دنبال مقصر میگردیم. به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، مشکل امروز حوزه صادرات تکرار مسائل وارداتی ۲ سال گذشته است که عدهای با کارت اجارهای برای فرار از مالیات واردات انجام دادند. در نتیجه اینها معلول سیاستگذاری اشتباهی است که باید اصلاح شود. به عنوان نمونه شناسایی نشدن تراکنشهای مالی یا شفاف نبودن موضوع مبادله مالی افراد از سیاستهای اشتباهی است که منجر به بروز چنین تخلفاتی میشود.
* دلاری 100 تومان بدهید، برایتان صادرات کنیم!
عضو هیاترئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم در واکنش به سوءاستفاده از کارتهای بازرگانی گفت: متاسفانه در سالهای اخیر، پاشنه آشیل اتاقهای بازرگانی این است که موقع انتخابات اتاق که میشود هیأترئیسه اتاقها برای اینکه بتوانند جایگاه خود را تحکیم بخشند، یکسری کارتهای قدیمی را بدون ضابطه و بدون داشتن معیار و بدون داشتن مدارک لازم تمدید میکنند و از این کار استفاده تبلیغاتی برای انتخابات اتاق بازرگانی میکنند.
سیدحمید حسینی یادآور شد: ما دیدیم در انتخابات اخیر اتاق بازرگانی نیز این تخلفات در زمینه صدور کارتهای بازرگانی یکبار مصرف در برخی از اتاقهای استانی وجود داشت. جالبتر آنکه این انتخابات یکی از پرمسالهترین انتخابات اتاق بود، به گونهای که بعد از اینکه اعتراضها به نبود اسناد و مدارک معتبر برای کارتهای بازرگانی صادر شده زیاد شد، دیدیم که کل سامانه اتاق ایران از بین رفت؛ گفته شد که این سامانه هک و دچار مشکل شده و دیتابیس اتاق بازرگانی ایران که شامل همه اطلاعات و سابقه اعضا و شرکتها و دارندگان کارتهای بازرگانی بود، از بین رفت؛ حتی گفته شد که هیچ بکآپی هم نداشتند! در نتیجه با از بین رفتن اطلاعات این سامانه، امکان رسیدگی و پیگیری تخلفات نیز دیگر وجود نداشت. همان موقع برای عدهای مشخص بود که در این جریان تخلفاتی صورت گرفته و بعدا به اقتصاد کشور آسیب خواهد زد؛ پیشبینیای که متاسفانه درست از آب درآمده و نمونه آن ۷۰ کارت بازرگانی به نام کارتنخوابهایی است که یک دلار هم امکان بازگشت ارز ندارند.
وی افزود: الان مشخص شده که صاحبان بخشی از این ۲۵۰ کارت بازرگانی، کارتنخواب بودهاند اما بقیه چه کسانی هستند؟ در فضای مجازی دیده میشد که میگفتند دلاری ۱۰۰ تومان بدهید برایتان صادرات انجام بدهیم؛ خب! این معنایش چیست؟
***
[پرونده کارتهای بازرگانی در کمیسیون اصل 90]
پس از بالا گرفتن انتقادها از وضعیت نامناسب صدور کارتهای بازرگانی و تبدیل این کارتها به ابزار سوءاستفاده، نماینده مجلس از باز شدن این پرونده در کمیسیون اصل 90 خبر داد. الهام آزاد، عضو هیأترئیسه کمیسیون اصل ۹۰ در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با ایبنا درباره پشتپرده کارتهای بازرگانی یکبار مصرف یا اجارهای گفت: گزارش ثبت کارت بازرگانی برای کارتنخوابها بسیار جای تعجب دارد. در این باره سوال پیش میآید که این امکان از چه طریقی به وجود آمده و چگونه ممکن است بدون احراز صلاحیت، کارت بازرگانی صادر شود؟ وی در ادامه تاکید کرد: بر اساس عدم احراز صلاحیت و چنین اهمالکاریهایی ۲۷ میلیارد دلار ارز (به گفته دولت؛ که البته دولت به قوه قضائیه ۷ میلیارد دلار گزارش کرده) به کشور بازنگشته و این بسیار نگرانکننده خواهد بود. این نماینده مجلس در این باره اظهار داشت: کارتنخواب بودن این افراد یا افرادی که فعالیت تجاری ندارند ولی از کارت بازرگانی برخوردار هستند به قدری تعجببرانگیز است که بررسی پشتپرده آن حتما باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا در صورت صحت، با توجه به اینکه دریافت کارت بازرگانی در یک پروسه طولانی به نتیجه میرسد، بدون شک افرادی که این کار را به پیش بردهاند از توان خاصی بهرهمند هستند. عضو هیأترئیسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در ادامه بیان کرد: کمیسیون اصل ۹۰ در هفته اخیر نسبت به مساله کارتهای بازرگانی ورود پیدا کرده است. با توجه به اینکه در وضعیت اقتصادی سختی به سر میبریم، بدون شک شفافسازی در این زمینه کمک بزرگی میکند، زیرا برگشت ارزهای صادراتی در این شرایط اقتصادی یاریدهنده است، بنابراین همانطور که اشاره کردم باید همه قسمتهای این مساله مشخص و روشن شود.