گروه سیاسی: پس از اینکه نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام از تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ برابر با ۵ اسفندماه، عصر دوشنبه تحویل «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد، «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقداماتی را که از 5 اسفند در راستای اجرای قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها متوقف می‌شود، تشریح کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، وی این اقدامات را شامل این موارد برشمرد: مفاد پروتکل الحاقی، کد 1/3 اصلاحی ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان (برای اظهار زودهنگام تاسیسات هسته‌ای به آژانس)، استفاده از فناوری‌های مدرن و حضور درازمدت آژانس در ایران، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با کیک زرد، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با غنی‌سازی، دسترسی‌ها پیرو مفاد برجام، نظارت و راستی‌آزمایی اجرای اقدامات داوطلبانه و اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با ساخت قطعات سانتریفیوژ. 

 

* کد اصلاحی 1/3 چیست و به چه کار غرب می‌آید؟

کد اصلاحی 1/3 یک بند اضافه شده به توافق پادمان است. توافق پادمان سال 1975 میلادی تصویب شد و بر اساس ‌بندی از این توافق، هر فعالیت هسته‌ای در هر مقیاسی، 6 ماه قبل از تزریق مواد به دستگاه‌های سانتریفیوژ، باید به اطلاع آژانس برسد. اما بر اساس کد اصلاحی 1/3 هر کشوری از زمانی که تصمیم به ساخت یک برنامه هسته‌ای می‌گیرد موظف می‌شود آژانس را مطلع کند.  به عنوان مثال، زمانی که یک کشور عضو پادمان تصمیم می‌گیرد یک پروژه هسته‌ای را به مرحله اجرا بگذارد، احتمال دارد ساخت این پروژه چندین سال به طول انجامد، با این حال بر اساس توافق پادمان این کشور موظف است 180 روز قبل از آغاز فرآیند غنی‌سازی اورانیوم، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در جریان قرار دهد ولی در صورت پذیرش کد اصلاحی 1/3 از بدو طرح‌ریزی برنامه هسته‌ای باید آژانس و به تبع آن سایر کشورها مطلع شوند.  در واقع کد اصلاحی 1/3 ابزاری در اختیار کشورهای دارای فناوری هسته‌ای است که بتوانند با آگاهی از ابعاد برنامه هسته‌ای دیگر کشورها و در شرایطی که هنوز فرآیند اجرای یک برنامه هسته‌ای جدید در کشورهای عضو ان‌پی‌تی آغاز نشده، با استفاده از ظرفیت‌های نظارتی آژانس در ایجاد این برنامه هسته‌ای مانع‌تراشی کنند. البته تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دولت اصلاحات در راستای آنچه اعتمادسازی خوانده می‌شد در دوران فعالیت خود علاوه بر امضای پروتکل الحاقی، کد اصلاحی 1/3 را نیز پذیرفت. هر چند پس از فک پلمب تاسیسات هسته‌ای در سال 84 و با مطرح شدن تهدید ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، ایران اعلام کرد در صورت ارجاع پرونده، پروتکل الحاقی و کد اصلاحی 1/3 را که به صورت داوطلبانه اجرا کرده بود، متوقف می‌کند. 

پس از توقف پروتکل الحاقی و کد اصلاحی 1/3، آژانس درباره اجرای این معاهدات نیز رویکرد مطالبه‌گرانه را ادامه داد. آمانو، مدیر کل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های خود درباره پرونده هسته‌ای ایران همواره قید می‌کرد: «بر اساس توافقنامه پادمان‌ها و قطعنامه‌های مربوط شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم است مفاد کد اصلاحی 1/3 از بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان را اجرایی کند».

 

* دولت قانون مجلس درباره پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند

رئیس‌جمهور در جلسه روز گذشته هیات دولت درباره تحولات مربوط به خروج از پروتکل الحاقی اظهار کرد: قانونی که مجلس شورای اسلامی راجع به مساله هسته‌ای تصویب کرده فارغ از اینکه نظر دولت چیست که دولت نظرش را به صراحت همان موقع اعلام کرد ولی چون امروز به صورت قانون است دولت قانون را در چارچوب آیین‌نامه‌ای که مصوب کرده است، اجرا خواهد کرد.  روحانی افزود: یکی از مواد این قانون بند 6 این قانون است که می‌گوید از پنجم - البته پنجم اسفند را من می‌گویم و در مجموع می‌گوید از زمانی که چند روز بعدش لازم‌الاجرا می‌شود - این بند محصولش این است که از 5 اسفند ما از پروتکل الحاقی که داوطلبانه قبول کرده بودیم خارج می‌شویم و بین ما و آژانس آنچه اجرا می‌شود بر اساس پادمان خواهد بود.  

رئیس دولت با بیان اینکه پروتکل الحاقی یک مرحله فراتر از پادمان است، گفت: پروتکل الحاقی -خودمان هم می‌گوییم الحاقی- به آنچه قبلا بوده الحاق شده است، پادمان اجرا خواهد شد یعنی مقررات پادمان و «سیف گارد» (Safe guard) اجرا می‌شود، بازرسان آژانس هستند و آنها هم می‌توانند نظارت کنند و مشکلی در این جهت نداریم.  رئیس‌جمهور همچنین درباره نسخه جدیدی از برجام تصریح کرد: برجام به همان شکل 2015، به شکل 23 تیر سال1394 را ما تغییر نمی‌دهیم، راجع به این بر تعهد خودمان هم پابرجا ایستاده‌ایم. اروپا بداند اگر ما می‌خواستیم مساله موشک و منطقه را نه اینکه اضافه کنیم بلکه به عنوان بحث برای آینده قبول کنیم، ترامپ همان اول برگشته بود. این پیغام رسمی بود، خودتان هم می‌دانید که پیام‌آورنده هم خودتان بودید، بنابراین در برجام چیزی اضافه نخواهد شد، آنچه مورد نظر شماست نه راجع به منطقه است، نه راجع به سلاح و دفاع ایران، همین برجامی که هست؛ یا می‌پذیرید یا قبول نمی‌کنید. 

 

* آبروی آمریکا از پنجم اسفند بیشتر می‌رود

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره مصوبه مجلس برای لغو تحریم‌ها گفت: همان‌طور که رئیس‌جمهور گفتند دولت نظراتش را قبل از مصوبه به مجلس با شفافیت و صراحت اعلام کرد اما الان مصوبه مجلس قانون است.  وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: اتفاقی که ‌می‌افتد این است که با درخواستی که آقای گروسی انجام دادند با ایشان مشورت خواهیم کرد و این اتفاق صورت خواهد گرفت. سازمان انرژی اتمی به آژانس رسما اعلام کرده که از تاریخ ۲۳ فوریه اقدامات داوطلبانه ما در اجرای پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد اما نظارت آژانس ادامه پیدا خواهد کرد. درباره کیفیت هم سازمان [انرژی اتمی] آمادگی دارد با آژانس گفت‌و‌گو کند و به نتیجه برسد. ظریف درباره اتفاقات پس از عدم اجرایی کردن پروتکل الحاقی تصریح کرد: اتفاقاتی که می‌افتد از چند جهت برای آمریکا مهم است؛ یکی اینکه الان یک ماه است که دولت آقای بایدن سیاست فشار حداکثری دولت آقای ترامپ یعنی سیاست بی‌قانونی، قلدری و زورگویی را ادامه می‌دهد.  اگر اینها معتقدند که آن سیاست شکست خورده و معتقدند که این سیاست آبروی آمریکا را برده، ادامه آن سیاست هم کمکی به آنها نمی‌کند و همان شکست و بی‌آبرویی را برای آنها دارد. رئیس دستگاه سیاست خارجی خاطرنشان کرد: ما اقدامات جبرانی انجام می‌دهیم و اگر آنها خیال می‌کنند یک سیاست شکست‌خورده برای‌شان اهرم ایجاد می‌کند باید بدانند که در مقابل در ایران هم تحولات روی زمین اتفاق می‌افتد. من معتقد نیستم بعد از ۵ اسفند زمینه غیرقابل بازگشت است اما آبروی آمریکا کماکان بیشتر می‌رود. 

***