او یک هنرمند متفکر مبارز بود که مبارزه را نیز به یک هنر و تفکر بدل کرد. «أنیس النقاش» دوشنبه 4 اسفند 1399(22 فوریه 2021) در حالی در دمشق چشم از جهان فرو بست که سال‌های عمر پربارش را به همان اندازه لبنان و سوریه، در ایران سپری کرده بود. 

با این حال همواره به خاطر آرمان فلسطین نفس می‌کشید و تا روز آخر یک ضدصهیونیست باقی ماند. خودش می‌گفت:«اگر چه خودم لبنانی هستم اما همواره به مساله فلسطین پرداختم».

نقاش جزو منتقدان همیشگی کشورهای عربی سازشکار با رژیم صهیونیستی و یکی از نخستین متفکرانی بود که نظریه «فروپاشی اسرائیل از درون» را مطرح کرد.  این انقلابی لبنانی سرشناس، جزو سابقون و قادمون انقلاب اسلامی حتی پیش از به ثمر رسیدن آن در ایران محسوب می‌شود؛ مردی که استعداد و توانی شگرف در عرصه‌های مختلف داشت اما تمام روزهای عمر خود را در راه مبارزه با صهیونیسم، چه در قالب رژیم منحوس اسرائیل و چه دیگر اشکالش در جهان سلطه مصروف ساخت. 

او که متولد ۱۹۵۱ بیروت بود، در همان کودکی وقتی هنوز شاگرد مدرسه «المقاصد الاسلامیه» به حساب می‌آمد، در تظاهراتی ضدفرانسوی برای حمایت از «جمیله بوحیرد» (معروف به بوپاشا) زن انقلابی سرشناس الجزایری شرکت کرد. 

سال ۱۹۶۴ به طور مخفیانه به جنبش آزادی‌بخش فلسطین موسوم به«فتح» پیوست و گروه «خلیه المقاصد» را تأسیس کرد. 5 سال بعد در اعتراض به سکوت دولت لبنان و کشورهای عربی درباره حمله نیروهای کماندوی رژیم صهیونیستی به فرودگاه بیروت، دست به اعتصاب غذا زد، تا جایی که کارش به بیمارستان کشید. دوران دانشجویی نقاش با جنگ ۱۹۷۳ (جنگ رمضان) کشورهای عربی علیه رژیم صهیونیستی مصادف شد که او جزو نخستین گروه‌هایی بود که به سمت شهرک‌های صهیونیست‌نشین راکت پرتاب کردند. با آغاز جنگ داخلی لبنان در 1975 او هوشمندانه در کنار امام موسی صدر ایستاد و در نامه‌ای به رهبران فتح درباره فجایع این جنگ هشدار داد. او یک طرح راهبردی واحد برای مبارزه همه مسلمانان عالم با امپریالیسم جهانی ارائه داد و در همین رابطه ۲ بار با امام موسی صدر دیدار کرد.  نخستین‌بار نام نقاش در میان مبارزان بزرگ ضد‌اسرائیلی در ماجرای گروگانگیری وزرای اوپک در سال ۱۳۵۴ به میان آمد. این عملیات در واکنش به دومین «توافقنامه جداسازی نیروها» میان مصر و «رژیم صهیونیستی» موسوم به «قرارداد سینای ۲» انجام شد که بر اساس آن، مصر به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای عربی، امتیازات ویژه‌ای را در ازای بازپس‌گیری بخشی از صحرای سینا از صهیونیست‌ها، به اسرائیل داده بود.

گروگانگیران وزیران حاضر در نشست اوپک که تحت رهبری فردی به نام «ایلیچ رامیرز سانچز» (با اصالت ونزوئلایی) معروف به «کارلوس» بودند، در بیانیه‌ای ۸ ماده‌ای که تمام آرمان‌های اعراب را در آن ایام در خود داشت، خواستار شعار «سه نه» شدند: نه «معاهده»، نه «مذاکره» و نه «شناسایی رژیم صهیونیستی» (مصوب اجلاس سران عرب در خارطوم /۱۹۶۷). همچنین خواهان تقبیح هر عملی شدند که به اشغال هر قسمتی از سرزمین فلسطین مشروعیت ببخشد. نقاش نقش پررنگی در جذب و آموزش جوانان لبنانی برای مبارزه با اشغالگری رژیم صهیونیستی داشت، هر چند دایره جذب او صرفا نیروهای اسلام‌گرا و شیعه را شامل نمی‌شد و به گفته خودش در اردوگاه‌های جنوب لبنان گروه‌های زیادی از مارکسیست‌ها، مائوئیست‌ها، ملی‌گرایان و حتی اخوانی‌ها را آموزش داد. با این حال در بزرگ‌ترین رویش مقاومت اسلامی نقشی مهم ایفا کرد. 

او در رابطه با آشنایی با نوجوان مومنی که سال 1975 نزدش آمد، گفته است: «از من پرسید آیا شما می‌توانید به من آموزش بدهید بدون اینکه عضو فتح باشم؟ گفتم چرا که نه! من به شما آموزش می‌دهم و به هر کسی که می‌خواهد با اسرائیل مبارزه کند هم آموزش می‌دهم. در این پادگان من با شهید عماد مغنیه آشنا شدم. آن زمان ملاحظه کردم که این بچه ۱۶ ساله خیلی جدی است. بعضی‌ها فقط می‌خواستند تیراندازی یاد بگیرند اما شهید عماد مغنیه مرتب از من سوال می‌کرد و در کاغذ یادداشت می‌کرد و من فهمیدم که این جوان آینده مهمی دارد».

از همان دوران بود که دوستی انیس و عماد سر گرفت. نقاش در کمپی در جنوب لبنان به عماد مغنیه نوجوان که به فرمانده درخشان مقاومت در دهه‌های آتی تبدیل شد، آموزش نظامی و چریکی داد. ارتباط استاد و شاگرد به مثابه ۲ همرزم تا روز شهادت فرمانده ارشد حزب‌الله در دمشق به دست تروریست‌های اسرائیلی ادامه یافت.  انیس بعدها در مصاحبه‌ای گفته بود: «اگر کسی به من می‌گفت همه جان و وجودم را برای یک ساعت از عمر او بدهم، این کار را برای کسی جز عماد نمی‌کردم».

۳ سال بعد این دو سلاح به دست گرفته و با تاسیس یک گروه مبارز در جنوب لبنان مقابل ماشین جنگی اسرائیل ایستادند. نخستین کارزار مشترک این دو در«کفرشوما» و «بنت جبیل» بود. از همان جا نقاش ایده تشکیل مقاومت اسلامی لبنان یا حزب‌الله را مطرح کرد و آن مبارزانی که در این ۲ جبهه به شهادت نرسیده بودند، بعدها کادر فرماندهی جبهه مقاومت لبنان را تشکیل دادند. 

با این وجود مبارزات انیس نقاش صرفا در بخش نظامی محدود نشد و او مقاله‌های بسیاری در دفاع از جبهه مقاومت نوشت و به عنوان تحلیلگر سیاسی در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی منطقه‌ای و جهانی حضور یافت و در همین راستا در سال ۲۰۰۹ «اندیشکده پژوهش‌های استراتژیک امان» را راه‌اندازی کرد.