گروه سیاسی: دولت بایدن در حال نمایش تصویر کامل‌تری از خود برای دولت روحانی و حامیان آن است که ماه‌ها با خوشبینی نظاره‌گر وقایع سیاسی در جریان انتخابات این کشور و در انتظار تغییرات مثبت پس از دوره گذار دونالد ترامپ بودند. با گذشت یک ماه از استقرار جو بایدن در بال غربی کاخ سفید، دولت جدید دموکرات آمریکا در مواجهه با ایران- برخلاف نگاه غیرواقع‌بینانه‌ای که در محافل سیاسی و حتی آکادمیک در داخل کشور ترویج می‌شود- بیش از آنکه شبیه به دولت اوباما رفتار کند و به دیپلماسی بازگشته باشد، رفتار ترامپی را در پیش گرفته است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، دولت دوازدهم به ریاست حسن‌ روحانی که با امید فراوان به تحولات داخل آمریکا، پاسخ درخوری به خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای نداد و ترجیح داد سیاست «صبر راهبردی» پیشه کند، با دست رد بایدن و متحدانش بر سینه برجام و شرط‌گذاری برای ایران در بازگشت به محدودیت‌های برجامی مواجه شده است. اتخاذ سیاست صبر راهبردی از سوی دولت البته هزینه‌های گزافی برای کشور به دنبال داشت. صبر راهبردی روحانی و ظریف که در دستگاه محاسباتی طرف مقابل و متخاصم ایران، انفعال تهران ترجمه می‌شد، طرف بدعهد غربی در کنار رژیم صهیونیستی را به انجام حمله خرابکارانه به تاسیسات نطنز و کلید زدن پروژه ترور دانشمند هسته‌ای و دفاعی کشورمان، شهید محسن فخری‌زاده مصمم کرد، با جمع‌بندی اینکه ایران با توجه به نزدیکی به انتخابات آمریکا به این حملات پاسخی نخواهد داد که همین اتفاق هم در عمل افتاد. با این اوصاف، دولت بایدن در قبال ایران یک سیاست سه‌وجهی در پیش گرفته است: 1- استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک برای اجماع‌سازی علیه ایران 2- به‌کار‌گیری ظرفیت نهادهای بین‌المللی 3- سیاست سختگیرانه شامل برخی تهاجم‌های نظامی. 

به‌کار‌گیری ظرفیت نهادهای بین‌المللی

پس از سفر رافائل گروسی به ایران و توافق موقت آژانس با ایران متعاقب توقف داوطلبانه اجرای پروتکل الحاقی و در شرایطی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است هفته آینده برای گفت‌وگو درباره افزایش فعالیت‌های هسته‌ای ایران تشکیل جلسه دهد، بلومبرگ فاش کرد دولت این کشور از کشورهای دیگر خواسته از قطعنامه‌ای که از ایران بابت تشدید فعالیت‌های هسته‌ای این کشور انتقاد می‌کند حمایت به عمل آورد. آمریکا در نامه خود به اعضای شورای حکام پیش از جلسه آتی اعلام کرده به دنبال قطعنامه‌ای برای بیان «نگرانی فزاینده شورای حکام در ارتباط با همکاری ایران با آژانس» است. آمریکا در این نامه گفته همه اعضای شورای حکام باید از ایران بخواهند نقض‌های توافق را به عقب بازگرداند و در همکاری با آژانس، توضیح دهد که چطور ذرات اورانیوم در سایت‌های قدیمی و به ادعای واشنگتن اعلام نشده ایران یافت شده است. 

بلومبرگ گزارش داد دیپلمات‌های آمریکا روز پنجشنبه سندی را توزیع کردند که در آن گلایه‌های واشنگتن درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران فهرست شده و از ایران می‌خواهد با بازرس‌های آژانس اتمی کاملا همکاری کند. این قطعنامه پیشنهادی از «یافته‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بشدت ابراز نگرانی می‌کند» و «نگرانی‌های عمیق شورای حکام درباره همکاری ایران را ابراز می‌کند». یک مقام وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر در این باره خودداری کرده است. ۲ مقام اروپایی دریافت چنین سندی را تأیید کرده و گفتند در حال بررسی محتوای آن هستند.  در این سند که بلومبرگ ادعا کرده به رویت این رسانه رسیده، تأکید شده است که «رئیس‌جمهور بایدن این را روشن کرده که چنانکه ایران به اجرای کامل تعهداتش برگردد، آمریکا آماده انجام اقدام مشابه است». آمریکا در این سند همچنین ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم کرده است: «دنیا از دیرباز آگاه بوده که ایران در گذشته به دنبال دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای بوده است». در بخش دیگری از این سند آمده است: «ما این را هم می‌دانیم که ایران مجموعه گسترده‌ای از سوابق مربوط به برنامه تسلیحات هسته‌ای گذشته خودش را حفظ کرده است. ایران باید اکنون به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند تا ما بتوانیم اطمینان داشته باشیم که میراث فعالیت‌های تسلیحات هسته‌ای ایران شامل مواد هسته‌ای اعلام‌نشده نمی‌شود».

بلومبرگ در خاتمه نوشته طرح چنین ادعایی مبنی بر ارائه اطلاعات ناکامل از سوی ایران ممکن است تبعاتی جدی مانند ارجاع مجدد پرونده برنامه هسته‌ای ایران به شورای امنیت در بر داشته باشد.  در همین حال، خبرگزاری «رویترز» از دستیابی به نامه‌ای خبر داد که ایران در آن تهدید کرده در صورتی که اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از موضع ضدایرانی واشنگتن در جلسه آتی این نهاد که قرار است با تمرکز بر موضوع ایران از روز دوشنبه آغاز به کار کند، حمایت کنند، به توافق اخیر درباره بازرسی‌ها با آژانس پایان می‌دهد. 

این خبرگزاری در این باره ادعا کرد: ایران تهدید کرده به توافق با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل که در سفر اخیر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران به دست آمد، در صورتی که شورای حکام آژانس از تلاش تحت هدایت آمریکا برای انتقاد از ایران حمایت کند، پایان خواهد داد. طبق این گزارش، ایران در این نامه که برای کشورهای دیگر فرستاده، گفته چنین اقدامی را مخرب می‌داند و آن را پایانی بر تفاهم مشترک ۲۱ فوریه (سوم اسفند) تلقی می‌کند. به نوشته رویترز، ایران در این نامه افزوده حمایت از تلاش ضدایرانی واشنگتن همچنین دشواری‌های بیشتری در ارتباط با برجام ایجاد خواهد کرد. بر اساس این گزارش، ایران همچنین در نامه مورد اشاره رویترز گفته که فرانسه، بریتانیا، آلمان و آمریکا برنامه‌های خود را برای تصویب قطعنامه در جلسه شورای حکام فاش کرده‌اند. 

ظرفیت‌های دیپلماتیک علیه ایران

از سوی دیگر، به موازات استفاده از نهادهای بین‌المللی، دولت بایدن در حال طراحی نشستی با ایران و اعضای 1+5 برای گفت‌وگو درباره موضوعات غیربرجامی است. پس از اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا در نشست امنیتی مونیخ مبنی بر تعامل با کشورهای 1+5 درباره موضوع هسته‌ای ایران، برخی مقامات این کشور از تلاش برای برگزاری این نشست و فراهم آوردن مقدمات برای گرفتن امتیازات جدید از ایران سخن گفته‌اند. این در حالی است که آمریکا اردیبهشت‌ 97 به صورت رسمی از برجام خارج شده و دیگر عضوی از برجام به حساب نمی‌آید اما در تلاش است چراغ خاموش و در قالب جلسات 1+5، موضوع هسته‌ای ایران را پیش بکشد. 

ایران؛ محور گفت‌وگوی ملک‌سلمان و جو بایدن

پادشاه عربستان و رئیس‌جمهور آمریکا در تماسی تلفنی در رابطه با ایران رایزنی کردند. به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان (واس)، سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه سعودی با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تلفنی گفت‌وگو کرد. 

در این گفت‌وگو در رابطه با مهم‌ترین تحولات و مسائل منطقه از جمله فعالیت‌های ایران بحث و رایزنی شد. همچنین ۲ طرف در این تماس در رابطه با آنچه رفتارهای ثبات‌زدای ایران در منطقه و حمایت از تروریست‌ها نامیدند، رایزنی کردند. در این راستا پادشاه عربستان از آمریکا به خاطر دفاع از کشورش در مقابل چنین تهدیدهایی تقدیر و تشکر کرد و بایدن نیز تاکید کرد آمریکا اجازه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را نخواهد داد. 

سیاست سخت

 وزارت دفاع آمریکا بامداد جمعه اعلام کرد ارتش این کشور به دستور «جو بایدن» مواضع متعلق به گروه‌های مقاومت را در شرق سوریه بمباران کرده است. البته پیش از تأیید این خبر توسط پنتاگون، ابتدا خبرگزاری رویترز به نقل از ۲ مقام مطلع مدعی شد آمریکا به مواضعی که گفته می‌شود متعلق به نیروهای همپیمان با ایران در سوریه بوده‌اند حمله کرده است. این مقام‌ها که خواسته‌اند نام‌شان فاش نشود، گفته‌اند مجوز این حمله را «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا صادر کرده است. یک مقام آمریکایی گفت این حمله در واکنش به حملات اخیر به مواضع آمریکا در عراق صورت گرفته است. اذعان وزارت دفاع آمریکا مبنی بر دستور مستقیم بایدن برای حمله نظامی به مقر نیروهای مقاومت در سوریه بیانگر آن است که کاخ سفید همچنان از گزینه نظامی علیه نیروهای مقاومت استفاده می‌کند. حمله به نیروهای نظامی مقاومت و اذعان بر صدور فرمان حمله از سوی رئیس‌جمهور آمریکا، سیاستی بود که از زمان ترامپ مرسوم شد و بایدن نشان داده است به ادامه این رفتار ترامپ علاقه‌مند است.

اعتراف به آمریکا آمریکاست

گفتنی است عبور دولت بایدن از دیپلماسی در قبال ایران و تمایل به سیاست فشار حداکثری ترامپ در شرایطی رخ می‌دهد که محمدجواد ظریف هفته گذشته در گفت‌وگو با شبکه پرس‌تی‌وی با تأکید بر اینکه هیچ تغییری در سیاست‌های ایالات متحده آمریکا ایجاد نشده است، گفت: «هیچ چیز تغییر نکرده است؛ بایدن مدعی شد سیاست «فشار حداکثری» ترامپ، «شکست حداکثری» بوده است، بلینکن نیز اخیرا تأکید کرد آن سیاست شکست خورده است اما عملا آنها همان سیاست را در پیش گرفته‌اند. حقیقت این است که آمریکا به تحریم اعتیاد پیدا کرده است... به فشار و قلدری اعتیاد پیدا کرده است». وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه هیچ تغییری در سیاست آمریکا در قبال ایران ایجاد نشده است، گفت: «رئیس‌جمهور بایدن همچنان سیاست ترامپ را دنبال می‌کند و به ایران اجازه خرید غذا و دارو نداد، به صندوق بین‌المللی پول اجازه نداد به ایران برای خرید داروی «کووید-19» پول بدهد، به کره‌ای‌ها (سئول) اجازه نداد پولی را که ما در آنجا داشتیم بدهند. آمریکایی‌ها پول‌های ما را در کشورهای دیگر مسدود کرده‌اند... این سیاست باید تغییر کند».