مهدی گرگانی: مارتین گریفیتس، دیپلمات انگلیسی از فوریه سال 2018 مسؤولیت نمایندگی ویژه سازمان ملل در امور یمن را برعهده گرفت. در حالی که از گریفیتس به عنوان یک دیپلمات کارکشته انتظار می‌رفت به جنگ در یمن پایان دهد اما با گذشت ۳ سال از آغاز فعالیت وی نه تنها شاهد هیچ طرح و ابتکار صلحی نیستیم، بلکه به نظر می‌رسد عملکرد وی بحران یمن را پیچیده‌تر کرده است. 

1- مارتین گریفیتس تاکنون چندین طرح صلح برای توقف درگیری‌ها در یمن ارائه کرده است و به کشورهای مختلف از جمله عربستان، امارات، اردن، ایران و دیگر کشورهایی که می‌توانند در زمینه توقف جنگ در یمن موثر باشند، سفر کرده است. گریفیتس دسامبر 2018 مذاکرات یمنی-یمنی را در سوئد پیش برد و در نهایت موفق به حصول توافق برای برقراری آتش‌بس استان الحدیده نیز شد اما هنوز جوهر امضای این توافق خشک نشده بود که منابع یمنی از بمباران شدید الحدیده از سوی جنگنده‌های ائتلاف سعودی خبر دادند. ائتلاف سعودی تاکنون هزاران بار آتش‌بس الحدیده را نقض کرده است و نماینده ویژه سازمان ملل نیز در قبال آن همواره سکوت اختیار کرده است. بسیاری از ناظران، انصارالله یمن را پیروز مذاکرات سوئد می‌دانند، بنابراین سکوت گریفیتس در قبال حملات ائتلاف علیه الحدیده را می‌توان در راستای جبران مافات ناکامی این توافق برای سعودی خواند. 

2- جمهوری اسلامی ایران از آغاز جنگ یمن یک طرح صلح 4 ماده‌ای پیشنهاد کرد که از سوی فرستادگان سازمان ملل نادیده گرفته شد. با این حال پس از پیشروی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در چند جبهه از جمله در جوف و مأرب و روی کار آمدن جو بایدن و توقف ظاهری حمایت‌های آمریکا از ائتلاف سعودی در جنگ یمن، مارتین گریفیتس بالاخره به ایران سفر کرد تا در زمینه برقراری صلح در یمن با مقامات ایرانی از جمله محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دیدار و رایزنی کند. 

طرح صلح 4 ماده‌ای ایران که به سازمان ملل ارائه شد شامل آتش‌بس و توقف جنگ و ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه و گفت‌وگو‌های یمنی‌-یمنی و تشکیل دولت فراگیر است. به نظر می‌رسد گریفیتس که دستانش خالی مانده است، در سفر خود به تهران که بهمن‌ماه 99 انجام شد به دنبال بررسی اجرای این طرح است که یک راهکار خوب برای حل بحران یمن است که تا پیش از این از سوی وی مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته بود. 

3- برخلاف ائتلاف سعودی و حامیان غربی-عبری- عربی آن، عملکرد مارتین گریفیتس همواره از سوی انصارالله یمن مورد انتقاد شدید قرار داشته است. یمنی‌ها بارها فرستاده ویژه سازمان ملل را به جانبداری و حمایت از سعودی و امارات متهم کرده‌اند. 

احزاب یمنی سپتامبر 2020/ شهریورماه امسال، با انتشار بیانیه‌ای، گریفیتس را به جانبداری و حمایت از ائتلاف سعودی متهم کردند. 

در این بیانیه آمده است: فرستاده سازمان ملل به یمن با عدم درخواستش از ائتلاف سعودی برای آزاد کردن کشتی‌های توقیف شده، همچنان به جانبداری از این ائتلاف ادامه می‌دهد. در این بیانیه همچنین از مقامات شورای انقلاب یمن و شورای عالی سیاسی خواسته شده بود تعامل با سازمان ملل را تعلیق کنند. 

«محمد عبدالسلام» سخنگوی انصارالله هم اخیرا با اشاره به اینکه گریفتیس، سفیر انگلیس در لباس سازمان ملل است، گفت: وقتی گریفیتس، اقدامات هموطنان ما را که از خود دفاع می‌کنند، خصمانه توصیف می‌کند؛ او را نماینده کشورش (انگلیس) در لباس سازمان ملل متحد می‌سازد. طعنه انصارالله یمن به انگلیسی بودن عملکرد گریفیتس زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم دولت‌های اروپایی بویژه لندن از جمله فروشندگان اصلی سلاح به ائتلاف سعودی هستند. هر قدر جنگ یمن طولانی‌تر و فرسایشی‌تر شود به همان نسبت میزان فروش سلاح از کشورهای غربی به ریاض و ابوظبی افزایش و تداوم خواهد یافت. با وجود چنین شائبه‌هایی باید به رزمندگان انصارالله حق داد از عملکرد گریفیتس ناراضی باشند و هیچ اعتمادی به وی نداشته باشند؛ کسی که ماموریت میانجیگرانه خود را به ماموریت جانبدارانه بدل کرده است. 

4- ائتلاف سعودی بارها غیرنظامیان یمنی را هدف حملات خود قرار داده و از سوی نهادهای حقوق بشری مورد انتقاد قرار گرفته است اما گریفیتس عمدتا این حملات را محکوم نکرده و همواره در برابر آن دچار انفعال و سکوت بوده است. اما در برابر پیشروی‌های ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، اوضاع بسیار فرق می‌کند. در چنین شرایطی گریفیتس نه تنها فعال و پرسروصداست، بلکه حملات ارتش یمن علیه ائتلاف سعودی یا مزدوران این ائتلاف در یمن را همواره محکوم کرده است(!)

به عنوان مثال، اخیرا با پیشروی نیروهای انصارالله در استان مأرب، مارتین گریفیتس اقدامات دفاعی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن برای آزادسازی کشورشان را خصمانه(!) خواند و از آن ابراز نگرانی کرد. در ۵ سال گذشته استان مأرب از اصلی‌‌ترین پایگاه‌های ائتلاف سعودی در مرکز یمن بوده و رژیم سعودی برای تثبیت مواضع در این استان سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده و نیروهای تحت فرمان خود را به انواع تجهیزات مدرن نظامی مجهز کرده است. به نظر می‌رسد تحرکات مارتین گریفیتس و محکومیت پیشروی نیروهای صنعا، بخشی از پازل ریاض برای جلوگیری از شکست سنگین ائتلاف در مأرب باشد. 

جانبداری ناجوانمردانه نماینده سازمان ملل از ائتلاف متجاوز سعودی آنقدر صریح و مبرهن است که یک مجری شبکه «اللؤلؤ» به آن واکنش نشان داد و گفت: مارتین گریفیتس می‌گوید عملیات حوثی‌ها در مأرب صلح را در یمن تهدید می‌کند! کدام صلح؟ عجیب است. سخن او مرا یاد سخنان «استفان دی‌میستورا» فرستاده سازمان ملل به سوریه می‌اندازد که در ظاهر از فرآیند دیپلماتیک حرف می‌زد و در پشت پرده برای تشکیل نهاد‌های به اصطلاح مدنی(مخالف) در سوریه تلاش می‌کرد!

5- در استان مأرب، ائتلاف سعودی و مزدورانش در آستانه یک شکست تاریخی قرار دارند. نیروهای انصارالله طی روزهای گذشته در غرب و شرق مأرب پیشروی‌های زیادی داشته و با تسلط بر چندین روستا و پایگاه راهبردی کوفل اکنون به 7 کیلومتری دروازه‌های شهر مأرب رسیده‌اند. همزمان بسیاری از مردم مأرب در حال پیوستن به ارتش و کمیته‌های مردمی یمن هستند و بسیاری از سران قبایل و شیوخ در جنوب یمن نیز با اعزام فرزندان‌شان به صف مزدوران سعودی برای جنگ در مأرب مخالفت کرده‌اند. در چنین شرایطی که ائتلاف سعودی در بدترین شرایط خود قرار گرفته است، حالا دولت جو بایدن خواستار توقف جنگ در یمن شده است(!) اما همزمان بر لزوم دفاع از سعودی در برابر حملات نیروهای یمنی نیز تاکید می‌کند!

واشنگتن به این نتیجه رسیده است که ائتلاف سعودی هرگز در جنگ میدانی در یمن پیروز نخواهد شد، بنابراین تلاش می‌کند زمین بازی را از جنگ میدانی به نبرد سیاسی و دیپلماتیک بکشاند تا از این طریق اهداف سعودی را در یمن محقق کند و به نظر می‌رسد ادعای جو بایدن در زمینه توقف جنگ یمن، فریبکاری‌ای بیش نیست. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا نیز در نخستین تماس تلفنی خود با وزیر خارجه سعودی ضمن تاکید بر حل‌و‌فصل سیاسی بحران یمن، تاکید کرد عربستان «یک شریک امنیتی مهم» برای آمریکاست و گفت: «ما در حالی‌ که حوثی‌ها (انصارالله) به عربستان سعودی حمله می‌کنند، کنار نخواهیم نشست!».