* طراحی کارگروه نظارت بر مصارف ارز 4200 تومانی

با توجه به اصرار دولت و درخواست‌های مکرر برای تخصیص ارز به کالاهای اساسی، کمیسیون تلفیق با تخصیص ۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تخصیص ارز به کالاهای اساسی در بودجه ۱۴۰۰ موافقت کرد.  یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های مجلس برای بودجه سال 1400، تدوین یک سازوکار برای نظارت بر نحوه تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بود. در حالی که تا پیش از این گزارش‌های رسمی متعددی از انحراف قابل توجه ذخایر ارز دولتی کشور در طول 3 سال گذشته منتشر شده، دولت باز هم بر تداوم این سیاست (البته تا 6 ماه دیگر) اصرار داشت. از همین رو نمایندگان به شرط نظارت بر مصارف ارز دولتی و اجرای دقیق، با ادامه این سیاست موافقت کردند. از همین رو مجلس در جریان بررسی بودجه توسط نمایندگان با طراحی کمیته‌ای متشکل از برخی دولتمردان، نظارت بر مصارف ارز 4200 تومانی را محقق و دولت را مکلف به ارائه گزارش ماهانه به مجلس کرده است. 

بر اساس این مصوبه، در مواردی که دولت نسبت به تخصیص ارز ترجیحی مبادرت می‌کند کارگروهی مرکب از رئیس کل بانک مرکزی (دبیر کارگروه)، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط، موظفند سیاست‌گذاری و فرآیند تخصیص، توزیع و موارد مصرف ارز ترجیحی را به گونه‌ای اجرا و نظارت کنند که کالاها و خدمات مشمول به هنگام، به اندازه و با قیمت متناسب با نرخ ترجیحی ارز به مصرف‌کننده نهایی برسد. مقامات فوق در اجرای این بند جز به صورت تضامنی مسؤولیت دارند. طبق این مصوبه، همچنین بانک مرکزی موظف است با همکاری دستگاه‌های یادشده، به صورت ماهانه گزارش اجرای این بند، از جمله تصریح بر موارد مصرف و دریافت‌کنندگان ارز ترجیحی، میزان ارز پرداختی، میزان کالاهای وارداتی با ارز ترجیحی و قیمت آنها را تهیه و به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات و کمیسیون‌های ذی‌ربط مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

 

* مالیات پلکانی حقوق

یکی دیگر از اقدامات مثبت مجلس یازدهم در جریان بررسی بودجه، تدوین پلکان مالیاتی برای حقوق‌بگیران بود. طبق مصوبه نمایندگان، سقف معافیت مالیاتی ماهانه حقوق کارکنان 4 میلیون تومان در نظر گرفته شد، همچنین مالیات ماهانه حقوق‌های بین 4 تا 8 میلیون 10 درصد، مالیات ماهانه حقوق‌های بین 8 تا 12 میلیون 15 درصد، 12 تا 18 میلیون تومان 20 درصد، حقوق‌های بین 18 تا 24 میلیون تومان 25 درصد، حقوق‌های بین 24 تا 32 میلیون تومان 30 درصد و حقوق‌های بالای 32 میلیون تومان در ماه مشمول مالیات 35 درصدی می‌شوند. این تصمیم مجلس باعث تحقق هر چه بیشتر عدالت مالیاتی شده به طوری که حقوق‌های بالاتر مشمول نرخ مالیاتی بیشتری شده و بار مالیاتی بیشتر بر دوش حقوق‌های بالاتر خواهد بود. مجلس همچنین حداکثر حقوق دریافتی کارمندان دولت در سال آینده را از 21 برابر به 15 برابر حداقل حقوق دریافتی کاهش داد و بدین ترتیب شکاف میان حداقل و حداکثر حقوق را 30 درصد کاهش داد. 

 

* اینفلوئنسرها و فعالان عرصه هنر هم مالیات می‌دهند

بر اساس مصوبه دیگر نمایندگان، درآمدهای کاربران دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. طبق مصوبه نمایندگان، سازمان امور مالیاتی مکلف است ظرف ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این بند، دستورالعمل اجرایی مربوط به اخذ مالیات از درآمدهای کاربران حرفه‌ای رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات را تهیه و به تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی برساند. سازمان امور مالیاتی مکلف است لیست مودیان مالیاتی و خوداظهاری تهیه شده توسط آنها را تدوین و در سایت سازمان در منظر عموم قرار دهد. همچنین بر اساس مصوبه دیگر نمایندگان، معافیت مالیاتی فعالیت‌های مربوط به انتشارات کمک‌درسی و فعالیت‌های هنری از قبیل بازیگری موضوع بند «ل» ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم، صرفا تا سقف ۲ میلیارد ریال در سال قابل اعمال است و بعد از آن حسب مورد به نرخ ماده 105 یا ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات می‌شود. 

 

* لوکس‌نشین‌ها و لوکس‌سوارها مالیات می‌دهند

از دیگر مصوبات مهم مجلس برای بودجه سال آینده، تعیین مالیات برای صاحبان خانه‌ها و خودروهای لوکس است. طبق مصوبه مجلس، همه مالکان (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از 18 سال و محجور تحت تکفل که در پایان سال 1400 مجموع ارزش آنها بیش از یک میلیارد تومان باشد به شرح زیر مشمول مالیات سالانه خودرو هستند. 

1- بیش از یک میلیارد تا 5/1 میلیارد تومان، یک درصد

2- بیش از 5/1 میلیارد تا مبلغ 3 میلیارد تومان، ۲ درصد

3- بیش از 3 میلیارد تا 5/4 میلیارد تومان، ۳ درصد

4- بیش از 5/4 میلیارد تومان، ۴ درصد

مأخذ محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تا پایان سال 1399 تعیین و اعلام می‌شود. همچنین واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران‌قیمت به شرح بندهای زیر مشمول مالیات بر دارایی (سالانه) می‌شوند:

واحدهای مسکونی (با احتساب عرصه و اعیان) با ارزش روز معادل 10 میلیارد تومان و بیشتر به نرخ‌های زیر:

1- بیش از 10 تا 15 میلیارد تومان معادل یک در هزار

2- بیش از 15 تا 25 میلیارد تومان معادل ۲ در هزار

3- بیش از 25 تا 40 میلیارد تومان معادل ۳ در هزار

4- بیش از 40 تا 60 میلیارد تومان معادل ۴ در هزار

5- بیش از 60 میلیارد تومان معادل ۵ در هزار

گفتنی است در محاسبه مالیات موضوع این بند، هر واحد مسکونی یک مستغل محسوب و جداگانه مشمول مالیات است. همچنین واحدهای مسکونی در حال ساخت و واحدهای مسکونی در سال تملک مشمول این مالیات نخواهند بود.

همچنین در بند الحاقی 12 تبصره 6 ماده واحده بودجه آمده است: معافیت‌های مالیاتی موسسات کنکور دانشگاه‌ها حذف می‌شود.

***

* اخذ مالیات از نهادهای انقلابی برای محرومیت‌زدایی

از دیگر مصوبات مهم نمایندگان مجلس اقدامی بود که در راستای رفع محرومیت مناطق محروم انجام دادند. نمایندگان با پیشنهاد افزایش ۲ میلیون تن مواد اولیه قیر به ۴ میلیون تن در تبصره یک بند الحاقی یک ماده‌واحده موافقت کردند. بر اساس این بند، وزارت نفت مکلف است ماهانه معادل ریالی ۴ میلیون تن مواد اولیه قیر برای آسفالت راه‌های روستایی، معابر شهرها، پایگاه‌ها، پاسگاه‌ها، نوسازی مدارس و دانشگاه فرهنگیان، بیابان‌زدایی و انجام عملیات خاکپوش اختصاص دهد. در ادامه بررسی بودجه، نمایندگان با بند الحاقی ۲، تبصره یک ماده‌واحده لایحه بودجه موافقت کردند که بر اساس آن وزارت نفت مجاز به خرید گاز مایع از کشورهای دیگر یا تهاتر آن با بنزین و گازوئیل از سوی شرکت ملی نفت ایران یا دیگر شرکت‌های تابعه وزارت نفت شد. در بخش درآمدی بند الحاقی ۲، تبصره یک ماده‌واحده لایحه بودجه آمده است: وزارت نفت از طریق شرکت‌های تابعه ذی‌ربط مجاز به خرید گاز مایع از کشورهای دیگر و تهاتر آن با بنزین و گازوئیل از سوی شرکت ملی نفت ایران یا دیگر شرکت‌های تابعه وزارت نفت است و معادل وزنی گاز مایع خریداری یا تهاتر شده، گازوئیل یا بنزین صادر می‌کند که همه عواید حاصل به حساب شرکت تابعه ذی‌ربط آن وزارتخانه واریز می‌شود، همچنین قیمت هر کیلوگرم گازمایع تحویلی به شرکت‌های توزیع‌کننده، برابر دو‌سوم قیمت یک لیتر بنزین سهمیه‌ای تعیین می‌شود. نمایندگان همچنین با رقم یک میلیون و ۹۹۲ هزار و ۷۲۰ میلیارد ریال به عنوان سقف منابع حاصل از درآمدهای نفتی برای سال آینده موافقت کردند. نمایندگان همچنین دولت را مکلف به تسویه بدهی قطعی خود تا سقف ۹۰۰ هزار میلیارد ریال به اشخاص حقیقی و حقوقی و تعهدهای مربوط به طرح‌های عمرانی و دفاعی از محل تحویل نفت‌ خام و میعانات گازی صادراتی کردند. 

 

* مالیات آستان قدس صرف تجهیز مدارس روستایی

بر اساس مصوبه دیروز مجلس، مالیات آستان قدس رضوی، بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) صرف تجهیز مدارس روستایی می‌شود. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه، بندهای الحاقی یک تا 6 تبصره 9 لایحه بودجه سال 98 کل کشور را به تصویب رساندند. بر اساس بند الحاقی یک، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند شرایط لازم را برای عرضه توانمندی‌های فناورانه دانشگاه‌ها و مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در نمایشگاه‌های بین‌المللی و توسعه همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کنند تا امکان کسب درآمد ارزی در سقف درآمد اختصاصی دستگاه‌های مربوط فراهم شود. طبق بند الحاقی 2، در اجرای بند «ث» ماده ۶۳ قانون برنامه ششم توسعه به منظور بازسازی و نوسازی فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی آموزش‌و‌پرورش، دولت مکلف است معادل ریالی بیست‌ درصد (20 درصد) از موجودی و وصولی سال‌جاری حساب ذخیره ارزی را تا سقف سه هزار میلیارد (3.000.000.000.000) ریال به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند. ارز اختصاص‌یافته از این محل با نرخ سامانه نظام یکپارچه مدیریت ارزی (نیما) محاسبه می‌شود. بر اساس بند الحاقی 3 (بند «ج» تبصره «4») بانک‌های عامل مجازند سال 1398 مبلغ چهل هزار میلیارد(40.000.000.000.000) ریال تسهیلات از محل منابع در اختیار برای خرید تجهیزات صرفا تخصصی و به‌روزرسانی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و فناوری اعم از دولتی و غیردولتی و مراکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای دولتی بر اساس فهرست مورد توافق وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط و سازمان برنامه و بودجه کشور و با تصویب هیأت امنای آنها از محل توثیق اموال در اختیار پرداخت کنند. تضمین این تسهیلات پس از تصویب هیأت امنا بر عهده مراکز فوق‌الذکر بوده و پس از تنفس ۲ ساله از محل درآمد اختصاصی آنها و متناسب با میزان دریافتی و مبتنی بر زمانبندی مورد تفاهم با بانک‌ها بازپرداخت می‌شود. تجهیزات تخصصی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی موضوع این بند که فقط حسب مورد بنا به اعلام معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور یا وزارتخانه تخصصی مربوط مشابه داخلی ندارند، از شرکت خارجی تأمین می‌شود.

 آیین‌نامه اجرایی این بند به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارتخانه‌های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیأت‌وزیران خواهد رسید. به موجب بند الحاقی 4، سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است پنجاه‌ درصد (50 درصد) اعتبارات پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه‌های علوم پزشکی مندرج در این قانون را بر اساس شاخص‌های اعضای هیأت علمی و مقالات توزیع کرده و تخصیص دهد. بر اساس بند الحاقی 5، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است ده ‌درصد (10 درصد) بهای بلیت اجراهای صحنه‌ای (کنسرت) در تهران و کلانشهرها را اخذ و به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند. معادل درآمد حاصله از محل ردیف هزینه‌ای مربوط جهت ساماندهی فعالیت‌های فرهنگی و هنری، تعمیر، تجهیز و اداره مجتمع‌های فرهنگی و هنری شهرستان‌ها غیر از مراکز استان، اختصاص می‌یابد. طبق بند الحاقی 6، در راستای تحقق ماده 78 قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) و در جهت اجرای اصل سی‌ام قانون اساسی، آستان قدس رضوی و آن دسته از مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) به استثنای مواردی که اذن صریح ولی فقیه مبنی بر عدم پرداخت مالیات و یا نحوه تسویه آن را دارند، موظفند نسبت به واریز مالیات خود به خزانه [موضوع ردیف‌ 110112] اقدام کنند. معادل درآمد واریزی از محل ردیف‌های هزینه‌ای مربوط، صرف توسعه عدالت آموزشی، نوسازی، مقاوم‌سازی و خرید تجهیزات برای مدارس روستایی و مناطق محروم می‌شود.