گروه سیاسی: روحانی در ادامه رونمایی از دستاوردهای دولت در اظهاری عجیب، خبر از محقق شدن وعده مشهور انتخاباتی‌اش در سال92 داد و گفت: از روز اول ما با مردم عهد بستیم هم سانتریفیوژ می‌چرخد و هم چرخ اقتصاد می‌چرخد، این را عمل کردیم و تا امروز هم همین بوده است. به گزارش «وطن‌امروز»، در روزهایی که حامیان شناخته شده رئیس‌جمهور نیز سعی می‌کنند با برائت از عملکرد دولتمردان وجهه و اعتبار سیاسی خود را حفظ کنند، مقامات دولتی در بیان موفقیت‌های دولت از همدیگر سبقت می‌گیرند. روزی وضعیت موجود را نشان کارآمدی و کارکشتگی مدیران دولتی می‌خوانند و روز دیگر حتی از این دفاع حداقلی نیز فراتر می‌روند و حرف از تحقق عهد دولت با ملت می‌زنند. چند ماه پیش بود که علی ربیعی، سخنگوی دولت ادعا کرده بود: «اگر این دولت نبود، شمایی که مدعی هستید، وضع 100 برابر خراب‌تر می‌شد». پس از آن نیز اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در اظهاراتی شبیه موضع سخنگوی دولت گفته بود: «اگر گروهی جز دولت ما سرکار بود، در مقابل جنگ اقتصادی، کل ایران را از دست می‎داد». با این حال به نظر می‌رسد گام نهایی را روز گذشته روحانی برداشت و از تحقق وعده مشهور انتخاباتی‌اش در مناظرات سال 92 خبر داد؛ اظهاراتی که فارغ از نسبت‌شان با واقعیت تنها می‌تواند به یک نقطه منتهی شود که آن هم چیزی جز عصبانیت جامعه نیست؛ جامعه‌ای که عملا بیشترین فشار اقتصادی را تجربه می‌کند و همزمان با آن هفته‌ای یک بار از زبان یکی از مسؤولان دولتی پیرامون تحقق اهداف و وعده‌های دولتمردان سخنانی جدید می‌شنود. 

تحقق عهد دولت با ملت

رئیس‌جمهور روز گذشته در جلسه هیات‌ دولت با اشاره به طرح‌های افتتاح شده از سوی دولت گفت: این طرح‌ها به عموم مردم مربوط می‌شود و تاکید می‌کنم هر آنچه دولت یازدهم و دوازدهم بر آن تاکید می‌کند، از مسائل سیاسی تا مسائل اقتصادی  به نفع رفاه، زندگی مردم و توسعه تولید است و یک نگاهش احقاق حقوق مردم است که حقوق مردم از دست نرود. وی ادامه داد: تجارت با دنیا حق مردم است، اینکه اقتصاد ما برون‌گرا باشد، دستور مقام معظم رهبری است. اقتصاد مقاومتی یعنی در درون کار و تولید کنیم و بعد محصول را به بیرون صادر کنیم. روحانی تصریح کرد: دولت یازدهم و دوازدهم برای ایجاد برجام و برای حفظ برجام تلاش کرد. دولت یازدهم این توافق مهم را به وجود آورد و دولت دوازدهم این توافق را حفظ کرد. حال باید یک جایی صحبت کنیم که چه اقدامات مهمی توسط دولت و با هدایت مقام معظم رهبری صورت گرفته تا این کار بزرگ انجام شود. رئیس‌جمهور اظهار داشت: اگر ما یک ساعت در برداشتن تحریم تعلل کنیم، امروز و فردا کنیم، حقوق مردم را پایمال کرده‌ایم. مهم‌تر اینکه این مساله حق همه مردم است که تحریم‌ها برداشته شود و مردم آزاد شوند. همه باید تلاش کنیم، البته وظیفه دولت است که این کار را انجام دهد. وی با اشاره به تغییر دولت در آمریکا افزود: لحن دولت آمریکا یک مقدار تغییر کرده و بایدن به برخی مسائل اعتراف کرده و در برخی مسائل اقدام عملی هم کرده و نامه غلطی را که دولت قبل به سازمان ملل فرستاده بود پس گرفته است اما در زمینه تحریم که مساله اصلی ما است، هنوز ندیدیم یک قدم جدی از طرف دولت آمریکا برداشته شود. روحانی تاکید کرد: به نظر من برداشتن تحریم و اجرای کامل برجام هم خیلی آسان است و هم خیلی سخت. اگر اراده جدی در همه طرف‌های برجام بویژه ایران و آمریکا باشد، این کار انجام می‌شود و در همین هفته می‌شود کار را تمام کرد. وی گفت: صهیونیست‌ها ترامپ را اغفال کردند و در یک مسیر غلط بردند، حال اگر دولت فعلی آمریکا قبول دارد که دولت قبلی‌شان اشتباه کرده، هم باید واضح‌تر و صریح‌تر بگوید و هم باید عمل و جبران کند، با صدا، شعار و سخنرانی کار پیش نمی‌رود. آمریکایی‌ها شعار می‌دهند می‌خواهیم به برجام بازگردیم اما این کافی نیست، باید در این کار عمل باشد. رئیس‌جمهور تاکید کرد: برجام یکی از مهم‌ترین کارهای تاریخ سیاسی ایران است. در برجام کار بزرگی انجام دادیم، امروز انرژی اتمی ما دارد تولید می‌کند و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید خلاف قانون است، قبلا هم تولید می‌کرد اما قطعنامه‌های سازمان ملل بالای سر ما بود و این کار ما را نامشروع می‌دانستند. وی گفت: آنهایی که می‌گفتند صنعت هسته‌ای از بین رفت، دیدند وقتی اراده کنیم در عرض یک هفته در همه تولیدات‌مان چه کاری انجام می‌دهیم. اینکه از روز اول ما با مردم عهد بستیم هم سانتریفیوژ می‌چرخد و هم چرخ اقتصاد می‌چرخد، این را عمل کردیم و تا امروز هم همین بوده است. روحانی گفت: امروز هم اقتصاد ما بهتر می‌چرخد، هم سانتریفیوژها. شما می‌بینید هر هفته ده‌ها هزار میلیارد تومان در سراسر کشور طرح و پروژه افتتاح می‌شود، فقط دوشنبه ۷۸ هزار میلیارد تومان افتتاح داشتیم، آن هم در شرایط جنگ اقتصادی. می‌بینیم که اقتصاد ما بهتر می‌چرخد و از آن طرف هم سانتریفیوژها بهتر می‌چرخند، پس می‌شود هم در صنعت هسته‌ای که برای ما مهم است رشد بیشتر داشته باشیم و هم این صنعت را مشروع کنیم، البته این ادعایی بود که داشتند و این مسائل را برداشتیم. روحانی با اشاره به فعالیت‌های دولت در حوزه اقتصاد گفت: اگر جنگ اقتصادی نبود، همه می‌دیدند کشور چه می‌شد. وی ادامه داد: یک زمانی «‌آی‌آر ۱» می‌چرخید و امروز ‌ای‌آر 2، ‌ای‌آر 4، ‌ای‌آر 6، ‌ای‌آر 8 و حالا هم ‌ای‌آر 9 می‌چرخد، بنابراین هم در صنعت هسته‌ای که برای ما مهم است باید رشد بیشتری داشته باشیم و هم این صنعت را مشروع کنیم. البته آنها در سازمان ملل این ادعا را داشتند که ما این مسائل را برداشتیم و تولید را بی‌هزینه کردیم و باز هم ادامه می‌دهیم. 

چرخ سانتریفیوژها چگونه چرخید؟

دوگانه چرخ اقتصاد و چرخ سانتریفیوژ نخستین‌بار در مناظرات انتخاباتی سال92 مطرح شد؛ جایی که روحانی سعی کرد با در مقابل هم قرار دادن این دو، فضا را به سمت ایده مطلوبش یعنی برجسته کردن مذاکرات خارجی و توافق با آمریکا پیش ببرد و بگوید: خوب است که سانتریفیوژها بچرخند اما مهم است که چرخ کشور هم بچرخد و چرخ صنعت هم بچرخد. 

طرح این دوگانه البته بیش از هر چیز ایجاد یک فشار داخلی برای پذیرش محدودیت‌های هسته‌ای به شمار می‌آمد. در نهایت با انعقاد توافق هسته‌ای (برجام) در سال94 روند رو به رشد توانمندی‌های هسته‌ای در قالب تعهدات ایران بشدت محدود شد. البته گذر زمان زیادی نیاز نبود تا اندوخته‌های محدود اقتصادی در مقابل حجم تعهدات ایران به چشم همگان بیاید؛ مساله‌ای که در نهایت باعث شد رئیس وقت بانک مرکزی، آورده‌های برجام برای ایران را «تقریبا هیچ» بخواند. با تمام این اوصاف خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت 97 عملا حکایت از پایان مسیری داشت که دولت روحانی در حد فاصل سال‌های 92 تا 97 برای آن برنامه‌ریزی کرده بود. اما اتخاذ مواضعی همانند سخنان روز گذشته رئیس‌جمهور پیرامون چرخش سانتریفیوژها جایی تعجب‌آور می‌شود که اساسا این اتفاق را می‌توان برون‌دادی از سیاست‌هایی دانست که پس از انفعال حداکثری دولت در مواجهه با تحریم‌های خارجی از سمت مجلس یازدهم کلید ‌زده شد. پاییز امسال بود که نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی با تصویب طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» برنامه خود را معطوف به آن کردند که در برابر فشار حداکثری و عدم اجرای تعهدات برجامی حتی از سوی کشورهای اروپایی ابتکار عمل را به دست بگیرند. این طرح البته به رغم تصویب نیز چندان مورد اقبال دولتمردان قرار نگرفت، تا جایی که شخص رئیس‌جمهور چه با کنایه و چه حتی صریحا سعی کرد مخالفت خود را با این قانون اعلام کند. نیمه آذرماه بود که او در آیین بهره‌برداری از طرح‌های ملی وزارت نیرو با لحنی کنایه‌آمیز به نمایندگان مجلس گفت: برادران عزیز و همه آنهایی که در کشور و در مجلس و قوه ‌قضائیه و نیروهای مسلح مشغول خدمت هستید همه دست به دست هم بدهیم و در پی ایجاد امید و ثبات باشیم و برای حل این مساله عجله نکنیم و هول نشویم، دولت اگر موفقیتی به دست آورد، کاملا تقدیم شما می‌کند و اصلا غصه این را نخورید که این دولت مسائل را تمام ‌کند. یک هفته پس از این سخنان بود که او در نشست خبری خود با خبرنگاران این بار با صراحت، مخالفت خود را با قانون مصوب مجلس که عملا باعث پیشروی مجدد ایران در زمینه هسته‌ای و پر شدن دست کشورمان در برابر سناریوهای احتمالی دولت جدید آمریکا می‌شود اعلام کرد و گفت: دولت این قانون را مفید نمی‌داند و قبل از اینکه به تصویب نهایی برسد، من نظرم را صریحا اعلام کردم، البته این نظر شخص من نیست و در دولت اتفاق آرا وجود دارد و دولت به اتفاق آرا این قانون را برای کشور مفید نمی‌داند. در چنین شرایطی و در حالی که عملا گذشته دولت و نوع مواجهه‌اش با صنعت هسته‌ای نشان از یک عقبگرد در دوره روحانی دارد، ادعایی که روز گذشته از سمت رئیس‌جمهور طرح شد، بیش از همیشه مورد سوال قرار دارد. به عبارت دیگر در حالی که آغاز روند رو به جلوی فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان در سایه قانون مصوب مجلس، البته با مخالفت‌های مقامات دولتی همراه بود، رئیس‌جمهور سعی می‌کند از آن نیز به عنوان بخشی از وعده تحقق یافته انتخاباتی خود در سال 92 یاد کند!! 

تکرار داستان برجام در سناریوی FATF

روحانی روز گذشته گریزی نیز به FATF زد و سعی کرد مسیر طی شده در برجام را این بار در موردی دیگر طی کند. رئیس‌جمهور در دفاع از پذیرش FATF گفت: یک گروه ویژه‌ای است که اقداماتی درباره مسائل مالی و تراکنش‌ها انجام می‌دهد و همه کشورها در آن هستند. اگر بد است، چطور در آن حضور دارند؟ روحانی در ادامه با بیان اینکه وقتی قانونی را وضع و اجرا می‌کنیم، تمام مشکلات عالم بشریت را حل نمی‌کند، ادامه داد: اگر این لوایح اجرا نشد، به مردم توضیح بدهیم چقدر هزینه دارد و چه کسی آن را می‌پردازد. از مجلس سابق تشکر می‌کنم که با ما همراهی و با رای خوب این لوایح را تصویب کرد. 

این اظهارات در شرایطی است که مقامات دولتی در تجربه برجام نشان دادند می‌توانند سرنوشت تمام مسائل کشور و حتی آب آشامیدنی مردم را هم به انعقاد یک توافق خارجی پیوند بزنند، تا جایی که عملا پس از خروج آمریکا از این توافق، دولت در یک شرایط ناشی از فقدان هرگونه «استراتژی» و «عمل اجرایی» قرار گرفت. با این حال طرح مساله FATF و ترسیم شرایطی مطلوب‌تر پس از پذیرش آن چندان نمی‌تواند نسخه قابل اعتمادی به نظر آید؛ آنچنان که حتی پیش از این وزیر امور خارجه نیز به نبود تضمینی برای بهبود اوضاع اقتصادی در صورت پذیرش FATF اعتراف کرده و مهرماه سال97 در صحن علنی گفته بود: «نه بنده و نه آقای رئیس‌جمهور نمی‌توانیم تضمین بدهیم با پیوستن به این کنوانسیون مشکلات حل خواهد شد»!