دوشنبه هفته پیش بود که وزیر نفت در مراسم بهره‌برداری از طرح‌های ملی انتقال، توزیع و ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی باز هم ادعاهای پیشین خود درباره پروژه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس  را تکرار کرد. بیژن زنگنه در این اظهارات، طرح ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس  را مربوط به دوره دوم مسؤولیت خود در وزارت نفت دولت اصلاحات خواند. وی همچنین با حمله به مجموعه مدیریتی پیشین وزارت نفت، مدیریت آنها در پروژه ستاره خلیج‌فارس را «اغتشاش مدیریتی» خواند و گفت: «یکی از طرح‌هایی که فکر می‌کردم باید به ‌عنوان اغتشاش مدیریت درس داد، نیروگاه شهید رجایی بود اما پس از دیدن پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، دیدم نیروگاه شهید رجایی در مقابل آن هیچ است. باید این پروژه را موضوع تدریس قرار داد. اگر می‌خواهید اغتشاش مدیریتی را در یک طرح پیدا کنید، من بدتر از طرح ستاره خلیج‌فارس در عمر کاری‌ام ندیده‌ام، البته ساخت این پروژه ابتدا با روش خوبی آغاز شد اما وقتی جلوتر رفت به جایی رسید که فقط باید در دانشگاه‌ها تدریس کرد؛ این افتخار ندارد».

در پی این اظهارات وزیر نفت، «وطن امروز» در شماره فردای آن روز با استناد به اعداد و ارقام منتشرشده از سوی وزارت نفت تحت مدیریت زنگنه، سیاسی بودن ادعاهای وی را برای چندمین بار آشکار کرد. پس از انتشار این گزارش، روابط عمومی وزارت نفت، جوابیه‌ای منتشر کرد که بخش اصلی آن به شرح زیر است:

برای تبیین این واقعیت که احداث این پالایشگاه در دولت هشتم طراحی شد، شایان ذکر است که هر پالایشگاهی برای احداث مقدمتا نیازمند تدوین یک برنامه جامع توجیه فنی- اقتصادی است، در همین برنامه باید تمام رئوس و الزامات از جمله لایسنس‌های پالایشگاه دیده شود، در عمل هم بعد از سال 81 بویژه با قطعی شدن برداشت گاز از فازهای نخست میدان پارس‌جنوبی، طراحی یک پالایشگاه با خوراک میعانات گازی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و برنامه جامع و ارزیابی‌های فنی-‌اقتصادی و محیط‌زیستی آن در سال‌های 82 و 83 انجام شد، در نهایت و به استناد همان برنامه توجیهی و با پذیرش آن از سوی نظام برنامه‌ریزی کشور، دولت وقت در زمستان سال 83 موضوع ساخت این پالایشگاه را در خلال قانون بودجه سال 1384 به مجلس محترم شورای اسلامی پیشنهاد کرد که پیشنهاد مذکور در تاریخ 25 اسفند 83 تصویب شد. جهت یادآوری متذکر می‌شویم بخش پالایشگاه این پروژه همچون سایر پروژه‌ها در ۳ قسمت E-P-C به ترتیب مهندسی- خرید- نصب و راه‌اندازی قابل تجزیه و تحلیل است. در بخش E  (مهندسی) همان‌طور که ذکر شد مطالعات پایه و اخذ لایسنس‌های آن در دولت هشتم انجام شده بود و بخش Detail Design طراحی تفضیلی در دولت بعد انجام شد، با این حال آنچه در سال 92 محرز گردید این بود که حتی در این بخش که قسمت عمده آن در دولت هشتم اجرا شده بود نیز با وجود گذشت 8 سال هنوز کار به صورت کامل به انجام نرسیده بود و مجددا با صرف هزینه و زمان، بخش مهندسی پروژه پایان یافت. آنگونه که اعداد و ارقام مورد تایید خود آقایان وجود دارد، در پایان سال 91 در ۳ فاز اصلی پروژه، در بخش پالایشگاه 53/51 درصد، در احداث خط لوله 7/99 درصد و در احداث حوضچه آبگیر 3/93 درصد پیشرفت وجود داشته است، شاید نخستین سوال جدی که جا دارد آقایان مدعی پالایشگاه‌سازی به آن پاسخ بدهند این است که چرا وقتی عملیات احداث خود پالایشگاه با توقف و رکود مواجه بوده است، اصرار داشتند ده‌ها کیلومتر خط لوله پروژه را اتمام و زیر آفتاب سوزان جنوب به صورت بلااستفاده رها کنند؟ آیا نیت و مقصودی غیر از این بوده است که با اتمام بخش نسبتا ساده کار یعنی لوله‌گذاری، درصد پیشرفتی در یک بخش از پروژه «خلق» نمایند و آن را به عنوان پیشرفت پروژه جعل کنند؟ در خود بخش پالایشگاه هم آمارهای مورد استناد آقایان حکایت از این دارد که 51 درصد پیشرفت شامل 87 درصد پیشرفت در طراحی و مهندسی، 55 درصد در خرید و 31 درصد در اجرا و نصب بوده است. درباره بخش مهندسی و طراحی که در سطور فوق توضیح داده شد اما در بخش خرید هم بررسی‌های بیشتر در سال 92 نشان داد درصد اعلامی شامل مواردی بوده که سفارش خرید «ظاهرا» صادر شده اما با دلایلی واهی همچون بدقولی فروشنده و... کالا و تجهیزی واصل نشده است و در نهایت بخش قابل توجهی از کالاهای این بخش در دوره جدید از سال 92 به بعد مجددا سفارش‌گذاری شد. در بخش اجرا و نصب هم که 31 درصد پیشرفت داشته است، این میزان صرفا شامل ساختمان‌های اداری پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و عملیات خاکبرداری پروژه بوده و هیچ‌یک از موارد حساس مثل بویلرها و سیستم‌های فرآیندی تا پیش از سال 92 نصب نشده بود و دقیقا 69 درصد از بخش اجرا و نصب که بخش حساس و پرهزینه این پروژه بوده بعد از سال 92 انجام شد.

نظر خوانندگان محترم را به این واقعیت جلب می‌کنیم که کل طرح در ۳ فاز پالایشگاه، خط لوله خوراک و آبگیر با صرف هزینه 2.177 میلیارد یورو در مجموع تنها 46/58 درصد پیشرفت تا پایان سال 91 داشته است، ضمنا در سال‌های بعد مشخص شد بخشی از اعداد همین ترکیب نیز قبلا و از سوی متولیان امر دست بالا گرفته شده بوده اما به هر روی به دلیل ضرورت باز شدن کلاف سردرگم این پروژه ملی، کار به سرعت اصلاح شد.

تأیید انتقادها در جوابیه وزارت نفت

آنچه در جوابیه روابط عمومی وزارت نفت به «وطن امروز» آمده است، بیش از آنکه جوابیه به گزارش «وطن امروز» باشد، تایید گزاره‌های گزارش مزبور و در واقع جوابیه‌ای خطاب به خود وزیر نفت بوده است. آمارهایی که روابط عمومی وزارت نفت از پیشرفت پروژه اعلام کرده، اعترافی به غلط بودن ادعاهای وزیر نفت مبنی بر پیشرفت اندک پروژه مذکور بوده است. با این حال در این جوابیه تلاش شده پیشرفت پروژه مذکور در دولت قبل کم‌اهمیت جلوه داده شود و حتی تلاشی برای «خلق پیشرفت پروژه» قلمداد شده است. وزارت نفت به گونه‌ای استدلال کرده که گویا انتظار داشته پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس  به جای شروع از مراحل اولیه و... باید برای خوشامد جناب زنگنه در آغاز به کار از بخش فرآیندی پالایشگاه شروع می‌شده و در پایان به آماده‌سازی سایت و اجرای خط لوله می‌رسیده است! جالب‌تر آنجاست که همان بخش پالایشگاه که وزارت نفت به عنوان بخش اصلی پروژه قلمداد کرده، به اذعان خود تا پایان سال 91 پیشرفت بالای 50 درصد داشته است. با این حال وزیر نفت باز هم به تخریب دستاوردهای دوره گذشته مدیریت وزارت نفت پرداخته و سعی داشته پروژه عظیم و افتخارآمیز ستاره خلیج‌فارس  را مصادره به مطلوب کند.