گروه سیاسی: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسما گزارش‌های پیش‌تر منتشر شده مبنی بر اینکه ایران غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته IR-4 را در نطنز آغاز کرده است، تأیید کرد. خبرگزاری رویترز بامداد چهارشنبه در گزارشی نوشت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی به اعضای خود خبر داد ایران غنی‌سازی اورانیوم را در سایت هسته‌ای خود در نطنز با سانتریفیوژهای پیشرفته نوع دوم IR-4 آغاز کرده است.  به گزارش «وطن‌امروز»، این خبرگزاری که معمولا زودتر به گزارش‌های داخلی آژانس به اعضای این سازمان - که غالبا محرمانه است - دست پیدا می‌کند با اشاره به این موضوع که آژانس این گزارش را دوشنبه به کشورهای عضو ارائه داده است، نوشت: «روز 15 مارس 2021 (25 اسفند) آژانس تایید کرد ایران گازدهی به آبشار 174 عددی از سانتریفیوژهای IR-4 را که پیش از این در سایت غنی‌سازی اورانیوم نصب کرده بود با گاز هگزا فلوراید اورانیوم آغاز کرده است».

رویترز در این گزارش مدعی شد ایران سال گذشته ۳ آبشار از مدل‌های پیشرفته متفاوت سانتریفیوژهای خود را از سایت رو زمینی در نطنز به سایت غنی‌سازی زیرزمینی منتقل کرده بود. این خبرگزاری همچنین نوشت: ایران پیش از این غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای IR-2m را آغاز کرده بود و این در حالی است که توافق هسته‌ای برجام تنها به ایران اجازه می‌داد از سانتریفیوژهای نسل اولی IR-1 برای غنی‌سازی استفاده کند. طبق این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند روز پیش نیز در گزارشی به اعضای این نهاد بین‌المللی نوشته بود: «روز ۷ مارس (17 اسفند) آژانس اتمی تأیید کرد ایران تزریق UF6 به سومین آبشار شامل ۱۷۴ دستگاه سانتریفیوژ IR-2m را آغاز کرده است». در ادامه این گزارش آمده است: «چهارمین آبشار سانتریفیوژ نصب شده اما هنوز UF6 طبیعی به آن تزریق نشده است؛ نصب پنجمین آبشار سانتریفیوژهای IR-2m در جریان است و نصب ششمین آبشار سانتریفیوژهای IR-2m هنوز آغاز نشده است».

فعل و انفعالات هسته‌ای ایران در فضایی رخ می‌دهد که پس از روی کار آمدن جو بایدن شرایط تازه‌ای بر آن حکفرما شده و آمریکا و 3 کشور اروپایی در برجام را وارد تقابل آشکار و اهرم‌سازی‌های جدید برای فشار بر کشورمان جهت گسترده‌تر شدن توافق هسته‌ای کرده است. در مقابل تهران هم پس از فرصت‌سوزی‌های دیپلماتیک دولت و وزارت امور خارجه تصمیم گرفت به مسیر یکطرفه تعهدات در برجام پایان داده و با مصوبه هسته‌ای مجلس- قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها- به توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان شتاب بخشد و دیگر محدودیتی را در این باره نمی‌پذیرد. در آخرین مورد از این اقدامات، ایران نظارت‌های فراتر از پادمان را با توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی عملی کرد که منجر به سفر سراسیمه مدیر کل آژانس به ایران و تفاهم موقت ۳ ماهه درباره برخی نظارت‌های آژانس شد. 

 

* مأموریت دیپلماتیک گروسی

رافائل گروسی که فروردین 1400 یک نشست رسمی و فنی را با ایران ترتیب داده است، این روزها مصاحبه‌های متعددی می‌کند که نگاهی به مواضع مدیر کل آژانس در این گفت‌وگوها نشان از این مطلب دارد که گویی این نهاد به جای اقدامات حرفه‌ای مربوط به آژانس، نقش بازوی دیپلماتیک آمریکا و زمان خریدن برای دولت این کشور را ایفا می‌کند. 

در همین رابطه گروسی در نشست مشترک ۳ کمیته پارلمان اروپا که به صورت مجازی در آن شرکت کرد، گفت بدون بازرسی‌ها دستیابی به توافق حداقلی و معتبر با ایران غیرممکن است. وی در این باره گفت: کار آژانس بسیار ضروری است. بدون آژانس و بدون حضور بازرسان در محل، یک توافق قابل اعتماد غیرممکن است. 

گروسی درباره تصمیم آمریکا درباره برجام هم گفت: آنها به من می‌گویند که می‌خواهند برگردند. وقتی با وزیر خارجه حرف می‌زنم این چیزی است که به من می‌گوید اما قطعا همان‌طور که قبلا گفتم مسائلی هست که باید شفاف شود، بنابراین [بازگشت آمریکا به توافق ایران] غیرممکن نیست اما سخت است. وی در ادامه در ارتباط با توافق به دست آمده موقت با تهران، افزود: ما توانستیم یک حضور حداقلی را حفظ کنیم. یک پنجره برای دیپلماسی هم باز شد. امیدوارم در این دوره مشارکت‌کنندگان بتوانند دست‌کم حرکتی را به سمت برجام داشته باشند، البته آژانس در آن مشارکت خواهد کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه هم در پاسخ به پرسش «مانوئل تردیوس» خبرنگار سرویس اسپانیایی یورونیوز درباره چرایی لزوم دستیابی به توافق جدید گفته بود: «اینطور نیست که بگویید یک‌شبه به توافق سال ۲۰۱۵ برمی‌گردیم. از آن زمان تاکنون اتفاق‌های بسیاری روی داده است». وی افزود: «ما دیدیم که ایران موادی ساخته و محصولاتی از این مواد (اورانیوم غنی‌شده) تولید شده است. اگر این مواد فروخته شود، اگر همین مواد از ایران خارج شود، چه کسی آن را کنترل خواهد کرد؟ اصولا این وظیفه ما است». گروسی در این گفت‌وگو همچنین گفت: «گروهی از پژوهش‌ها و فعالیت‌ها [طبق برجام] ممنوع بود و ایران این ممنوعیت را نقض کرد. باید ببینیم با این وضعیت چه کار باید کرد و ما چطور می‌توانیم آن را کنترل کنیم».

 

* لفاظی تازه فرانسه و انگلیس

وزیر خارجه فرانسه در ادامه مواضع خصمانه کشورش علیه ایران مدعی شد بازگشت به برجام مقدمه‌ای برای انجام گفت‌وگوهای گسترده‌تر با ایران بر سر وضعیت منطقه و برنامه موشکی خواهد بود. ژان ایو لودریان با مداخله در امور داخلی ایران مدعی شد مشکلات تاکتیکی و وضعیت داخلی ایران مانع احیای این توافق هسته‌ای است. اظهاراتی که بی‌پاسخ نماند و دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه در پیامی توئیتری به اظهارات اخیر وزیر خارجه فرانسه واکنش نشان داد. علی شمخانی در توئیتر نوشت: تا زمانی که آمریکا اقدام موثری در رفع تحریم‌های ظالمانه نکند، اتفاقی رخ نخواهد داد. بن‌بست موجود، تاکتیکی و داخلی نیست، بلکه به «راهبرد مزورانه غرب» مربوط است.  در همین حال نخست‌وزیر انگلیس هم در سخنرانی در پارلمان این کشور و در سیاستی همسو با دولت آمریکا به لفاظی علیه ایران پرداخت. به نوشته وبگاه آمریکانیوزنتورک، بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس درباره ایران مدعی شد: «بشدت نگران نفوذ ایران در منطقه، بویژه رفتارهای مخرب این کشور هستیم. ما بویژه نگران خطر تولید سلاح اتمی توسط ایران هستیم». به گزارش این منبع خبری، جانسون در پارلمان این کشور همچنین گفت زرادخانه کلاهک‌های هسته‌ای انگلیس را 40 درصد افزایش می‌دهد. در حال حاضر انگلیس ۱۹۵ کلاهک اتمی در اختیار دارد. لندن در حالی قصد دارد زرادخانه اتمی خود را گسترش دهد که این کشور در بررسی دفاعی راهبردی سال ۲۰۱۵ خود به کاهش مجموع ذخایر تسلیحات هسته‌ای خود تا ۱۸۰ کلاهک متعهد شده بود. 

 

* رایزنی سالیوان با تروئیکای اروپا درباره ایران

از سوی دیگر «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا سه‌شنبه تلفنی با «امانوئل بونه» مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه، «جان هکر» مشاور سیاست خارجی و امنیتی صدر اعظم آلمان و «استیفن لوگرو» مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر انگلیس گفت‌وگو کرد. سالیوان در این گفت‌وگوها بر اهمیت ائتلاف ۲ سوی اقیانوس در مقابله با چالش‌های امنیتی جهانی تاکید کرد و گفت که دولت بایدن به تعهدات برای همکاری نزدیک با متحدان اروپایی پایبند است. سالیوان همچنین به مرور محور دیداری که 18 مارس (امروز 27 اسفند) به همراه «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا با مقام‌های چینی خواهد داشت، پرداخت. ۴ مشاور امنیتی در این گفت‌وگوی تلفنی درباره اولویت‌های دیگر نظیر افغانستان، ایران، لیبی، اوکراین و روسیه نیز رایزنی کردند.