گروه بین‌الملل: حدود 6 ماه از مکلف شدن سعد حریری برای تشکیل دولت در لبنان می‌گذرد و در این مدت با وجود همه مشکلات جاری در لبنان، این کشور در وضعیت بی‌دولتی به سر می‌برد. در این بین رویه متحدان خارجی حریری نسبت به تشکیل دولت در لبنان به عنوان یکی از عوامل اصلی تعلل وی در تشکیل کابینه مطرح شده است تا جایی که روزنامه النشره لبنان در گزارشی به نقل از منابع عالی‌رتبه عربی نوشته است این مقامات گفته‌اند از حریری حمایت نمی‌کنند ولی مخالف وی نیز نیستند، البته همزمان گزینه دیگری را نیز نمی‌خواهند معرفی کنند. 

 

* شکست نقشه فرانسوی‌ها در لبنان

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از پایگاه خبری النشره، در چند روز گذشته مهم‌ترین طرحی که برای حل بحران تشکیل دولت در لبنان مطرح شده، ابتکار جدید فرانسه بوده است. طبق اطلاعاتی که به بیرون درز کرده، ابتکار جدید فرانسه مبتنی بر سفر احتمالی «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی لبنان به پاریس و برگزاری نشستی میان وی و سعد حریری، نخست‌وزیر مکلف لبنان در فرانسه بود. فرانسوی‌ها امیدوار بودند برگزاری یک دیدار دوجانبه میان باسیل و حریری بتواند کلید راه‌حل بحران سیاسی لبنان باشد اما این نشست برگزار نشد. همین منابع اعلام کردند البته باسیل تمایل زیادی به حل این چالش‌ها و تشکیل سریع دولت داشت اما حریری با اصرار بر مواضع قبلی خود اعلام کرد قبل از تشکیل دولت هیچ نشستی برگزار نمی‌کند. بعد از ناامیدی از برگزاری این نشست، فرانسوی‌ها اقدام به جست‌وجوی راه‌‌حل‌های دیگر در صحنه سیاسی لبنان کردند که از جمله این گزینه‌ها برگزاری یک نشست چندجانبه میان طرف‌های مختلف، تحت فشار قرار دادن نیروهای سیاسی لبنان، اقداماتی همچون تهدید به تشدید تحریم‌ها و برداشتن حمایت‌های بین‌المللی از این کشور است. در این میان هر چند فرانسه حساب زیادی روی تحرکات عربی برای حل بحران تشکیل دولت لبنان باز نکرده بود اما برخی طرف‌ها معتقدند ورود مصر به خط بحران لبنان می‌تواند یکی از عوامل شکست ابتکار جدید فرانسه در این کشور باشد، چرا که فرانسوی‌ها معتقدند فرصت دیگری را در لبنان از دست داده‌اند، بویژه که برخی طرف‌ها درباره جایگزین کردن فرد دیگری برای به عهده گرفتن ماموریت تشکیل دولت به جای سعد حریری صحبت می‌کنند. اما پاریس هنوز به دنبال پیروزی در لبنان است و معتقد است لبنان سرپل اصلی اهداف فرانسه در منطقه به شمار می‌رود. در حال حاضر آخرین گزینه فرانسوی‌ها برای حل بحران سیاسی لبنان سلاح تحریم است که طی روزهای گذشته شدت گرفته است. به طور کلی در حال حاضر فرانسوی‌ها شرایط مطلوبی در لبنان ندارند و احساس می‌کنند در این کشور ناتوان شده‌اند. به نظر می‌رسد طرف‌های داخلی لبنان نیز به این نتیجه رسیده‌اند که کلید راه‌حل بحران سیاسی این کشور دست پاریس نیست و مشکلات باید در داخل حل شود. منابع لبنانی معتقدند عامل اصلی بحران تشکیل دولت در لبنان تعلل حریری است که منتظر نظر خارجی‌ها مانده است. در این بین عربستان سعودی از جمله مهم‌ترین چالش‌های نخست‌وزیر مکلف لبنان است که هنوز چراغ سبز برای تشکیل دولت را به وی نشان نداده است. 

 

* متحدان خارجی حریری به دنبال بی‌دولتی

منابع مطلع در لبنان به روزنامه البناء گفتند بحران دولت [و تشکیل کابینه جدید] پیچیده است و گره اصلی مشکل نیز خارجی است. این روزنامه لبنانی به نقل از منابع خود نوشت: گره اصلی، مخالفت عربستان سعودی با نخست‌وزیری سعد حریری است، لذا حریری مردد است در صورتی که تشکیل دولت جدید را اعلام کند، با انفجار چند بحران روبه‌رو و شخص او مسؤول آن اعلام شود. به نوشته البناء، به همین دلیل نخست‌وزیر مکلف (سعد حریری) ترجیح می‌دهد شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای مهیاتر شود و او اکنون به نتیجه مذاکرات آمریکایی- غربی با ایران درباره پرونده هسته‌ای چشم دوخته است. در همین باره «غسان عطاءالله» از وزرای اسبق لبنانی به روزنامه البناء گفت سعد حریری منتظر اشاراتی از خارج از کشور است که این اشارات مرتبط با برخی مشکلات خاص و تغییراتی در منطقه است تا کابینه پیشنهادی را معرفی کند، آن هم در حالی که لبنان روز‌به‌روز بیشتر فرومی‌پاشد. علاوه بر این روزنامه النشره نیز در گزارشی با اشاره به این وضعیت نوشت هر کسی که سخن فرستادگان و دیپلمات‌های عربی را در راهروهای کاخ ریاست‌جمهوری بشنود، باور نمی‌کند کشورهای عربی خواهان نخست‌وزیری سعد حریری هستند. بدین صورت که سفیر یکی از کشورهای مهم در منطقه به طور صریح و آشکار به یک مقام رسمی لبنانی گفته است کشورش حریری را تأیید نمی‌کند اما فعلا جایگزینی برای وی مد نظر ندارد. به عقیده النشره، این سخن، خلاصه موضع کشورهای عربی در قبال سعد حریری است، نکته این است که حزب‌الله و جنبش امل بیش از دوستان حریری، با او همراه هستند. یک منبع وابسته به این ۲ گروه شیعی به النشره گفته است: «ما با واقعیت کار داریم، حریری نخست‌وزیر مکلف به تشکیل کابینه است و ما شرایط دشوار او را درک می‌کنیم. هر چند خود او به شکل واضح در تشکیل دولت مانع‌تراشی می‌کند. یک فرد برای تشکیل دولت نیاز به تضمین‌های داخلی و رضایت منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. حریری به دنبال تشکیل دولتی است که بتواند تسهیلات مالی کافی برای حل بحران اقتصادی دریافت کند اما ما در شرایط عادی نیستیم، اگر در شرایط عادی بودیم، دولت از روز اول تشکیل می‌شد». نکته قابل توجه اینکه مقامات عربی که به ظاهر همپیمان سعد حریری هستند، در دیدار با مسؤولان لبنانی از آنها می‌خواهند رأی و نظر حزب‌الله و جنبش امل را درباره جایگزینی فردی دیگر جویا شوند اما سیدحسن نصرالله و نبیه بری به طور واضح حامی سعد حریری هستند. به نوشته النشره، منابع عالی‌رتبه عربی گفته‌اند از حریری حمایت نمی‌کنند و مخالف وی نیز نیستند اما همزمان گزینه دیگری را نیز نمی‌خواهند معرفی کنند. طبق این گزارش، تشکیل دولت در لبنان تا زمانی که توافق منطقه‌ای، بین‌المللی و عربی شکل نگیرد، نهایی نخواهد شد. 

لبنان از تابستان گذشته که بندر بیروت شاهد انفجاری بزرگ و ویرانگر بود، بی‌دولت و از طریق دولت پیشبرد امور «حسان دیاب» اداره می‌شود. دولت دیاب پس از این انفجار و افزایش فشارها، استعفا کرد و احزاب پارلمان لبنان هنوز برای تشکیل دولت جدید به توافق نرسیده‌اند. بعد از حادثه بندر بیروت، سرانجام سعد حریری، رئیس حزب «تیار المستقبل» و نخست‌وزیر پیشین لبنان، بیست‌و‌دوم اکتبر ۲۰۲۰ (یکم آبان ماه ۱۳۹۹) به عنوان مأمور تشکیل دولت جدید لبنان انتخاب شد، با این حال او تا به امروز موفق نشده است کابینه خود را نهایی و نام خود را به عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور تثبیت کند.