کد خبر: 232983تاریخ: 1400/2/12 00:00
شکوه بندگی
حجت‌الاسلام سیدحسین موسوی‌انور*: از آیات قرآن کریم چنین برمی‌آید که شب قدر، شب بسیار ارزشمندی است و به خاطر همین توجه قرآن، لازم است پیرامون موضوع شب قدر بیندیشیم، تا مبادا از فیوضات و برکات آن غافل شویم و همچنین بتوانیم بهره لازم را از این فیض عظیم نصیب خود گردانیم. نخستین نکته در مساله شب قدر موضوع نزول قرآن است که می‌فرماید: إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ. شاید اشاره به این باشد که قرآن دارای قدر و منزلت بزرگی است و برای اینکه شما ارزش آن را بدانید، ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم، چرا که همه مسائل حیات دنیوی و اخروی بشر در قرآن کریم بیان شده است. بنابراین شایسته است قدر و عظمت این لطف و کرم الهی شناخته شود تا به طور شایسته در زندگی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
ثانیا عظمت خود شب قدر است که نزد علمای بزرگوار ثابت است و لیله القدر فقط یک شب نبود؛ یعنی فقط همان شب نزول دفعی قرآن بر پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص) نبوده است، بلکه همان‌طور که ساعات و لحظات و ایام در هر سال خواص و ویژگی‌های خود را دارند، مانند روز جمعه که در طول هر سال همان فضیلت در آن روز وجود دارد و سیدالایام است و سعد است، بعضی از ایام که در قرآن به آن اشاره شده اختصاصی به یک زمان ندارد و هر سال این ایام سعد هم وجود دارد. بنابراین شب قدر در هر سال تحقق پیدا می‌کند اما اینکه لیله‌‌القدر چیست، خود قرآن می‌فرماید: وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَهُ الْقَدْرِ (چه می‌دانی لیله القدر چیست)؛ یعنی درک حقیقت لیله القدر برای نوع بشر به لحاظ عظمت و وسعت غیرممکن است. اما به جهت تقریب ذهنی ما درباره این موضوع، بعد قرآن می‌فرماید: لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ. در واقع این آیه به بُعد ظرفیت زمانی به لحاظ توسعه و عظمت آن می‌پردازد، یعنی اگر انسان بداند یک ماه چه فرصتی برای او هست و در این ظرف زمانی به چه میزان می‌تواند در تعبد به پروردگار عالم تلاش کند و حتی در کسب مقامات و ثواب اخروی و آباد ساختن حیات اخروی خویش موفق شود، باید بداند که در یک شب می‌تواند هزار برابر یک ماه، طی طریق کند که همان اصطلاح عامیانه، ره 100 ساله را یک‌‌شبه رفتن است. روایات اهل‌بیت(ع) هم حاکی از آن است که درک عظمت لیله القدر بسیار سخت حتی شاید غیرممکن است، بنابراین با این تمثیل برای تقریب ذهنی ما، سعی در فهماندن آن ارزش و قدر و منزلت برآمدند. مثلا در روایت هست که روزی پیامبر(ص) برای اصحاب خود فرمودند: در زمان حضرت موسی(ع) شخص مومنی بود که 80 سال لباس رزم بر تن کرد و اسلحه بر دست گرفت و همواره در حال مجاهده در راه خدا بود. اصحاب رسول خدا(ص) غبطه خوردند و گفتند خوشا به حال او که در راه خدا مجاهده (جهاد) کرد. پیامبر(ص) فرمودند: خداوند برای شما شب قدر را قرار داده است که افضل از آن است.
خداوند کریم در قرآن سوره طلاق، آیه ۳ می‌فرماید: قَدْ جَعَلَ‌الله لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرًاً (برای هر چیزی اندازه‌ای تعیین کرده است) و در سوره حج، آیه ۷۴ می‌فرماید: مَا قَدَرُوالله حَقَّ قَدْرِهِ (آنان عظمت خدا را نشناختند). بنا بر روایات معتبر، شب قدر ارزش و اهمیت فراوانی دارد چراکه تقدیر و تدبیر امور خلقت و قضا و قدر همه عالم هستی درآن شب رقم می‌خورد و فرموده‌اند شب قدر شب مخصوص رقم خوردن سرنوشت همه انسانهاست، اموری از جمله حیات و ممات، خیر و شر، طاعت و عصیان، سعادت و شقاوت، حتی رزق و روزی همه انسان‌ها، البته گفته می‌شود این مقدرات بر اساس اعمال گذشته انسان‌ها تعیین می‌شود و اگر انسانی اعمال سوء داشته و به جای تقرب به پروردگار عالم، موجبات غضب خداوند را فراهم آورده باشد، مقدراتی بر اساس همان اعمال تعیین می‌شود و اگر کسی تمام همت خود را برای خدمت به خلق و عمل به دستورات رب‌العالمین و جلب رضای خدا به کار بسته بر اساس همان تقدیر می‌شود.
از همین رو اولیا و اوتاد در طول سال منتظر شب قدر هستند و بسیار مراقبه می‌کنند تا مبادا این ساعات و لحظات را از دست بدهند و علاوه بر اینکه در طول سال به مراقبه و اصلاح خود می‌پردازند، سعی می‌کنند قبل از لیله القدر استغفار و توبه کنند تا هنگام محاسبه اعمال پاک و منزه باشند. از یکی از مراجع معظم تقلید معاصر که به رحمت خدا رفته‌اند نقل شده است ایشان برای اینکه شب قدر را درک کنند و یقین کنند که به این فوز عظیم نایل شده است تمام شب‌های سال را احیا می‌گرفتند و شب زنده‌داری می‌کردند که مبادا این نعمت بزرگ الهی را از دست داده باشند. از جمله مسائل مربوط به لیله القدر این است که این شب مهم در میان شب‌های ماه مبارک رمضان مخفی است و این مخفی بودن نشانه عظمت و ارزشمند بودن آن است.
* نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه
******
پخش مراسم احیای شب‌های قدر
از شبکه‌های سیما
شبکه‌های سیما به مناسبت فرارسیدن شب‌های قدر، مراسم احیا در شهرهای مختلف را پوشش می‌دهند. به گزارش «وطن‌امروز»، شبکه‌های سیما به مناسبت فرارسیدن شب‌های قدر، مراسم احیا در شهرهای مختلف را که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود، پوشش می‌دهند. بنا بر اعلام دبیرخانه شورای معارف سیما، شبکه یک سیما مراسم شب بیستویکم ماه مبارک رمضان را ساعت ۲۳ از حرم مطهر امام رضا(ع) با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی پخش می‌کند و آقایان شجاع و قانع به ذکر دعا و مداحی می‌پردازند. همچنین در شب بیست‌و‌سوم نیز حجت‌الاسلام والمسلمین عالی سخنرانی و آقایان برادران و ملائکه مداحی خواهند کرد. شبکه 2 سیما مراسم شب قدر را ساعت ۲۲:۴۵ از حرم حضرت معصومه(س) روی آنتن می‌برد. مراسم شب بیستویکم با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سعیدی و دعاخوانی عباس حیدرزاده و شب بیست‌و‌سوم با سخنرانی آیت‌الله سید محمد‌مهدی میرباقری و قرائت دعای حسن شالبافان و سیدعلی حسین‌نژاد پخش می‌شود. شبکه سوم سیما ساعت ۲۳:۲۰ مراسم احیای لیالی قدر را از حسینیه همدانی‌ها با سخنرانی شیخ حسین انصاریان و قرائت دعای جوشن کبیر از امامزاده قاضی الصابر علیه‌السلام با نوای حاج‌میثم مطیعی پخش می‌کند. شبکه 4 سیما قرائت دعای جوشن کبیر با نوای علی حسین‌نژاد از مسجد مقدس جمکران را ساعت ۲۴ پوشش می‌دهد. این مراسم با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین میرزامحمدی خاتمه خواهد یافت. همچنین مراسم احیا در شب بیست‌و‌سوم با قرائت دعای عباس حیدرزاده و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین مومنی روی آنتن می‌رود. شبکه 5 سیما مراسم شب بیستویکم قدر را ساعت ۲۲ از حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام با قرائت دعای حاج‌احمد زین‌العابدین‌فرد، حسن شالبافان و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید میرباقری و در شب بیست‌و‌سوم با قرائت جوشن کبیر توسط حاج‌احمد زین‌العابدین‌فرد، مجتبی محمدبیگی، مداحی علی فراهانی و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی پخش می‌کند.
شبکه قرآن و معارف سیما، شب بیستویکم لیالی قدر ساعت ۲۳ سخنرانی آیت‌الله رئیسی را پخش می‌کند و قرائت دعا جوشن با نوای حاج‌مهدی سماواتی از امامزاده صالح علیه‌السلام روی آنتن می‌رود.