گروه سیاسی: آمریکا با مانع تراشی‌های پیاپی، تاکتیک «پیچیده‌سازی» بازگشت به برجام را در پیش گرفته و چشم‌انداز احیای برجام را دشوارتر کرده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، دولت بایدن که وارد هفتمین ماه فعالیت‌های خود در کاخ سفید شده، اصلا وضعیت مناسبی در داخل و خارج از آن کشور ندارد و همچنان میراث آمریکای ترامپ است. شبکه سی‌ان‌ان دوران ریاست‌جمهوری بایدن را بحران‌زده می‌خواند و می‌نویسد: رئیس‌جمهور جو بایدن گفت روز سه‌شنبه فشار [برای] واکسن در کشور مانند «صعود از یک سربالایی ثابت» است. او می‌تواند همین حرف را درباره کل دوران ریاست‌جمهوری بحران‌زده خود که از مرز 6 ماه می‌گذرد، بگوید. 

این شبکه حامی دموکرات‌ها ادامه می‌دهد: پس از روی کار آمدن در یک لحظه تاریک که بیش از 3000 آمریکایی که هر روز از «کووید-19» از دست رفته و کشور از حمله دولت پیش از خود به دموکراسی در اضطراب است، بایدن با سخت‌ترین آغاز روبه‌رو شد. یک بیماری همه‌گیر نیرومند، یک ملت شکسته از نظر سیاسی و عدم اطمینان از سرنوشت دستور کار وی در داخل و خارج از کشور، مقامات ارشد را بخوبی آگاه کرده است دولت بایدن روزهایی سرنوشت‌سازی در پیش دارد. 

به همین خاطر بود که دولت بایدن از ابتدای نشست کمیسیون برجام در گراند هتل وین برای احیای توافق هسته‌ای تا همین اواخر که در دور هفتم گفت‌وگوها وقفه افتاد، در تکاپو برای حصول یک توافق ضعیف با ایران بود که از توسعه پرشتاب برنامه هسته‌ای ذیل اقدامات جبرانی تهران جلوگیری کرده و ایران به محدودیت‌های هسته‌ای بازگردد؛ مساله‌ای که تونی بلینکن، وزیر خارجه و جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آن را در جعبه قرار دادن برنامه هسته‌ای ایران نامیدند. 

از طرف دیگر، بایدن و تیمش فرآیند بازگشت به برجام را به عنوان نقطه عزیمت برای شروع مذاکرات درباره توافق مکمل و گستردن به حوزه‌های موشکی و نفوذ منطقه‌ای قرار دادند. برای رسیدن به این نقطه، واشنگتن سیاست فشار حداکثری ترامپ را کماکان علیه ایران ادامه داد تا بلکه تهران در این باره مجبور به امتیاز دادن شود. همچنین برای نیل به چنین هدفی، دولت بایدن با این مانع روبه‌رو شد که اگر باید تحت تعهدات خود در توافق هسته‌ای، تحریم‌ها را بردارد، دیگر اهرم فشاری برای وادار کردن تهران به دادن امتیازهای مضاعف در حوزه‌های دیگر نخواهد داشت. 

این موضوعی بود که پولیتیکو بعد از نشست محرمانه‌ای که سناتورهای آمریکایی با‌ وزیر خارجه این کشور داشتند به آن اشاره کرد. این رسانه آمریکایی به نقل از «مایکل مک‌کول» عضو ارشد جمهوری‌خواه کمیته خارجی مجلس نمایندگان آمریکا هشدار داد بازگشت به برجام باعث می‌شود واشنگتن اهرم‌های فشار بر تهران را از دست بدهد، زیرا متعاقب آن باید تحریم‌های اقتصادی بسیاری را بردارد. مک‌کول اذعان کرد بدون تحریم‌ها آمریکا نمی‌تواند از اینکه ایران درباره موضوعات دیگر پای میز مذاکره بیاید، اطمینان حاصل کند. 

آمریکا و تروئیکای اروپایی البته در برآوردهای خود از رفتار تهران دچار اشتباه شده و تصور می‌کردند ایران تحت سیاست صبر راهبردی دولت روحانی همچنان بنای سازگاری با نقض‌عهدهای طرف غربی را دارد. در همین زمینه نشریه ریسپانسیبل استیت کرافت درباره رفتار ۳ کشور اروپایی می‌نویسد: ناکامی 3 کشور اروپایی در حفاظت موثر از تجارت با ایران، ناتوانی اتحادیه اروپایی یا بی‌اراده‌ بودنش را برای حفظ برجام آشکار کرد. اگر اروپایی‌ها موثرتر و مصمم‌تر بودند، مشارکت یا عدم مشارکت آمریکا در برجام آنقدرها اهمیت محوری نداشت. رویکرد اروپایی‌ها این پیام را فرستاد که اگر در سال ۲۰۲۴ رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا از حزب جمهوری‌خواه از برجام کنار بکشد یا دوباره به شکلی توافق را زیر پا گذارد، نمی‌توان روی اروپا برای حفظ توافق حساب جدی‌ باز کرد. 

این رسانه ادامه می‌دهد: ناتوانی اروپا برای ایستادن در برابر ترامپ، با یک سلسله بدسنجی‌ها در 6 ماه گذشته که دولت بایدن بر سر کار است، همراه شد. ریشه بدسنجی به این باور بازمی‌گردد که ایران با کارزار فشار حداکثری ترامپ آنقدر به گوشه رانده شده که فرصت حصول توافق با بایدن را از دست نخواهد داد. ارزیابی اروپا آن است که ضعف ایران، اهرمی را در اختیار غرب قرار داده تا نیاز به برجام تکمیلی را جا بیندازد که همچنین برنامه موشک‌های بالستیک ایران را چاره خواهد کرد؛ بگذریم از اینکه امانوئل مکرون حتی ایده مشارکت عربستان سعودی در این گفت‌وگوها را هم به میان کشید. این ایده‌ها هرگز عملی نخواهد شد، چرا که ایران بارها امتیازدهی یکجانبه در زمینه ابزارهای بازدارندگی‌اش یعنی موشک‌ها و اتحادهای منطقه‌ای را رد کرده است. دولت بایدن این را می‌فهمد و به همین دلیل روی احیای برجام در همان گستره و شکل اولیه‌اش تمرکز دارد.

این رسانه در پایان می‌افزاید: انفعال کنونی، حماقت کسانی را روشن کرد که علیه شتاب در احیای برجام سخن می‌گفتند. اروپایی‌ها به جای سرگرم شدن با توهم یک توافق بهتر، باید از همان روز اول با دولت بایدن برای بازگشت به برجام لابی می‌کردند. زمان ارزشمندی از دست رفت و در نتیجه اکنون کشورهای اروپایی با یک گزینه ناخوشایند روبه‌رو هستند؛ پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را که بخشی از آن هم غیرقابل بازگشت‌ است، بپذیرند یا به سیاست تحریم‌ها بازگردند (احتمالا از طریق ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل). 

همچنین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای که شامگاه دوشنبه منتشر شده از توقف مذاکرات وین درباره برجام ابراز ناخرسندی کرده است. خبرگزاری فرانسه نوشته گروسی در مصاحبه‌ای با این رسانه گفته وقفه در مذاکرات وین برای احیای برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در «وضعیتی نامطلوب» قرار داده است. گروسی که در برزیل حضور داشت، در این مصاحبه تصریح کرد: «ما هنوز سوالاتی داریم؛ مسائلی با ایران هستند که تلاش می‌کنیم آنها را روشن کنیم. مجبوریم صبر کنیم و کار را با تیم جدیدی که بر سر کار می‌آید از نو شروع کنیم». وبگاه شبکه خبری بلومبرگ هم به نقل از گروسی نوشته ایران ادعا می‌کند داده‌های ضبط‌شده توسط تجهیزات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هنوز نگاه داشته است. بلومبرگ نوشته اما ایران تا زمانی که مذاکرات وین به اتمام نرسند و تحریم‌ها رفع نشود، اجازه دسترسی به این داده‌ها را به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخواهد داد. گروسی گفت: «برای ما وضعیت نامطلوبی است، چون این ضمانت‌ها ماهیتا غیررسمی هستند و ما نمی‌دانیم این اتفاق می‌افتد یا خیر اما چاره‌ای نداریم».

همچنین نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز چهارشنبه به سی‌ان‌ان گفت: «یک نکته پیش خواهد آمد - اما ما هنوز در این نقطه نیستیم - اگر ایران به پیشبرد برنامه خود ادامه دهد و هیچ معامله‌ای وجود نداشته باشد، پس گرفتن منافع منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بسیار دشوار یا غیرممکن خواهد بود». راب مالی گفت برای جلوگیری از این کار، باید معامله‌ای «در آینده قابل پیش‌بینی» منعقد شود. دولت بایدن همچنین برای تحت فشار قرار دادن ایران برای حصول هر چه سریع‌تر یک توافق ضعیف، اقدام به تحریم نفتی جدید تهران کرده است. نشریه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در گزارشی اختصاصی نوشت آمریکا در حال بررسی تحریم‌های شدیدتر علیه فروش نفت ایران به چین به عنوان راهی برای پیش بردن ایران به سمت توافق و افزایش هزینه‌های کنار گذاشتن مذاکرات متوقف شده وین برای تهران است. به نوشته این نشریه به نقل از مقام‌های آمریکایی و افراد آگاه، به دلیل متزلزل شدن این گفت‌وگوها برای احیای برجام، آمریکا گزینه‌هایی را بررسی می‌کند که هدف از آنها ترغیب ایران به ادامه مذاکرات یا تنبیه آن در غیر این صورت است. 

به ادعای مقام‌های مورد استناد«وال‌استریت ژورنال»، طرحی که در مرحله پیش‌نویس است، فروش در حال رشد نفت خام ایران به چین را از طریق تحریم‌های تازه که شبکه‌های حمل‌و‌نقل را هدف قرار می‌دهد، متوقف خواهد کرد. آنها همچنین مدعی شدند این شبکه‌ها به صادرات تخمینی روزانه یک میلیون بشکه نفت کمک می‌کنند که درآمد قابل توجهی را نصیب ایران می‌کند. به ادعای آنها، این طرح شامل اجرای تهاجمی تحریم‌های فعلی که پیش‌تر هم معاملات با صنایع نفت و حمل‌و‌نقل ایران را منع کرده بود، از طریق برچسب‌گذاری‌های جدید یا اقدامات قانونی است. 

به نوشته این نشریه آمریکایی، یکی از این مقام‌ها در این باره گفت: «در اقتصاد ایران چیز زیادی برای تحریم کردن باقی نمانده؛ [تحریم] فروش نفت ایران به چین غنیمت است». این مقام‌ها افزودند: «هنوز تصمیمی درباره ادامه کار گرفته نشده و این خطر وجود دارد که این تلاش‌ها نتیجه معکوس دهد و باعث شود ایران برنامه هسته‌ای خود را تسریع کند؛ گزینه‌های دیگری هم در حال بررسی هستند». در ادامه این گزارش به نقل از یک مقام دیگر ذکر شده که یک کارزار دیپلماتیک برای متقاعد کردن چین، هند و سایر خریداران بزرگ نفت خام ایران به کاهش واردات نفت، معاملات غیرنفتی، تامین مالی بدهی و نقل و انتقالات مالی از جمله گزینه‌های دیگر مورد نظر واشنگتن است. 

در این رابطه همچنین یک خبرنگار در نشست خبری از سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پرسید: «وال‌استریت‌ژورنال گزارش کرده آمریکا در صدد اجرای سخت‌گیرانه اجرای تحریم‌ها درباره خرید نفت از سوی چین از ایران است؛ آیا این چیزی است که شما تأیید می‌کنید؟ اگر تأیید می‌کنید، آیا این [تحریم‌ها] همان چیزی نیست که همین الان هم دارید اجرا می‌کنید؟ یعنی تحریم‌های نفتی ایران. سوال دوم اینکه گزارش‌هایی وجود دارد درباره اینکه گفت‌وگوهای وین ممکن است تا سپتامبر یا اکتبر از سرگرفته نشود؛ اگر اینطور است، علت تأخیر چیست؟ ند پرایس در پاسخ گفت: «درباره بحث تحریم‌ها و اجرای تحریم‌ها حرف شما صحیح است. همه تحریم‌ها پابرجا هستند مگر آنکه از طریق یک فرآیند دیپلماتیک رفع شوند». ند پرایس در ادامه در پاسخ به سوال مجدد خبرنگار که پرسید پس آمریکا اجرای تحریم‌ها را شل نکرده است، گفت: «درست است. درست است».

همچنین یک رسانه غربی با اشاره به سفر آتی وندی شرمن، نفر دوم وزارت خارجه آمریکا به پکن، از رایزنی‌های او با مقام‌های چین درباره ایران، کره‌شمالی و دیگر موضوعات خبر داد. به گزارش رویترز، وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد شرمن، قائم مقام این وزارتخانه ۲۵ و ۲۶ جولای (سوم و چهارم مرداد) از چین دیدن می‌کند. بنا بر اعلام واشنگتن، نفر دوم وزارت خارجه آمریکا در این سفر با «وانگ یی» وزیر خارجه و دیگر مقام‌های ارشد چین دیدار می‌کند.

 قرار است وندی شرمن در پایان سفر دوره‌ای به ژاپن، کره‌جنوبی و مغولستان به پکن سفر کند. سفر قائم مقام وزارت خارجه آمریکا به این منطقه دومین سفر آسیایی او طی کمتر از ۲ ماه اخیر خواهد بود. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا درباره سفر شرمن به چین اعلام شده این سفر در ادامه «تلاش‌های ایالات متحده برای برقراری مراودات صریح به منظور تقویت منافع ایالات متحده و مدیریت مسؤولانه روابط [۲ کشور]» انجام می‌شود. طبق این بیانیه، شرمن با مقام‌های چین درباره حوزه‌هایی که واشنگتن نگرانی‌های شدیدی درباره اقدامات حزب کمونیست چین دارد و همچنین درباره حوزه‌هایی که منافع مشترک دارند، صحبت خواهد کرد. خبرگزاری رویترز سپس گزارش داد: «به رغم روابط شکننده کنونی آمریکا و چین، او (وندی شرمن) امیدوار است درباره کره‌شمالی، تغییرات اقلیمی و ایران که جزو دغدغه‌های مشترک [آمریکا و چین] است، به پیشرفت‌هایی دست یابد».