کد خبر: 236245تاریخ: 1400/5/6 00:00
یادداشتی درباره نقش غدیر در وحدت امت اسلام
نخ تسبیح امت
سیدحسین موسوی‌انور*: واقعه عظیم غدیر خم هرچند از دیدگاه شیعه به عنوان یک مساله اعتقادی است اما در حقیقت می‌توان گفت بخش مهمی از تبیین شریعت اسلام توسط پیامبر اکرم(ص) در آن روز و مکان محقق شده است.
با توجه به آیات نازل شده بر پیامبر(ص) در حجه الوداع و سال آخر عمر شریف آن حضرت، پرداختن به موضوع ولایت در آن روز را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین ماموریت پیامبر گرامی اسلام تلقی کرد، یعنی تبیین موضوعی که می‌تواند یکپارچگی و وحدت را به دنبال داشته باشد و مساله حاکمیت اسلامی با محور ولایت بنا به دستور پروردگار عالم که توسط نبی مکرم اسلام ابلاغ شد تا همه امت اسلامی از اقشار و ملیت‌های مختلف را که در آنجا حضور داشتند به امری دعوت کند که نماد اهمیت مردم در حکمرانی اسلامی است. همه کسانی که از کشورهای یمن، ایران و حتی کشورهای آفریقایی در آخرین حج پیامبر(ص) حضور داشتند در منطقه غدیر خم به دستور آن حضرت توقف کردند، به طوری که حضرت دستور دادند کسانی که جلوتر هستند، برگردند و صبر می‌کنیم تا کسانی که نرسیده‌اند به ما ملحق شوند، شاید به همین دلیل است که جریان غدیر خم ۳ روز به طول انجامید. زمانی که از ولایت در واقعه غدیرخم صحبت می‌کنیم در واقع به ۲ نکته باید توجه کرد؛ اولین نکته آینده جامعه اسلامی و تعیین سرنوشت مردم و دومین نکته معرفی و تعیین شخصیت مورد تایید پروردگار عالم همچون امیرالمومنین علی(ع) برای رهبری یک جامعه است که مردم با شناخت، پذیرش و اطاعت از ایشان می‌توانند راه سعادت را بیابند و بر حول محور آن گرد آمده و امت واحده را تشکیل دهند.
اندیشمند بزرگوار شهید مطهری مقاله‌ای دارد تحت عنوان «الغدیر و وحدت اسلامی» که در آن به موضوع وحدت در کتاب شریف الغدیر پرداخته و پژوهش مهمی درباره منابع علمی فِرَق و مذاهب اسلامی صورت داده است.
وی در این مقاله به مساله ولایت و یکپارچگی امت اسلامی در سایه مساله ولایت می‌پردازد و آن را نماد دموکراسی مطرح می‌کند و یکی از محورهای وحدت اسلامی را همین می‌داند.
مقام معظم رهبری نیز بر همین عقیده هستند و می‌فرمایند: در مساله غدیر غیر از جنبه‌ای که شیعه آن را به عنوان اعتقاد قبول کرده است، یعنی حکومت منصوب امیرالمومنین(ع) از طرف پیامبر(ص) که در حدیث غدیر آشکار است، اصل مساله ولایت نیز مطرح شده است و این دیگر شیعه و سنی ندارد.
اگر امروز مسلمانان جهان و ملت‌های کشورهای اسلامی، شعار ولایت اسلامی سر دهند، بسیاری از راه‌های نرفته و گره‌های ناگشوده امت اسلامی باز خواهد شد.
بنابراین اگر امت اسلامی بر محور ولایت، اعتصام بورزند و ام‌القرای اسلامی را تشکیل دهند می‌توانند بر همه مصائب و مشکلات فائق بیایند، البته هر چند امر ولایت با این اهمیتی که دارد مورد شناخت همه امت اسلام قرار نگرفته است و نیز متاسفانه کسانی که از این موهبت برخوردار شدند به حقیقت ولایت پی نبردند و آن را تنها خلافت یا حکومت دانستند و به همین سبب نور ولایت که مهم‌ترین میراث الهی و نبوی است می‌تواند به عنوان الگوی حاکمیت الهی، محور وحدت اسلامی و یکپارچگی امت اسلامی قرار بگیرد.
ولایت به عنوان محور دموکراسی و هدایت جامعه بشری توسط شایسته‌ترین انسان‌‌ها با شناخت و علاقه قلبی بر اساس اعتقاد دینی توسط مردم مورد قبول واقع می‌شود و این ولایت است که در صورت پذیرش، مردم به اوج سعادت و کمال خواهند رسید و در صورت عناد و رویگردانی موجبات سرگردانی، اختلافات و گمراهی آنها فراهم خواهد شد.
در نتیجه می‌توان عید‌الله‌الاکبر یعنی عید سعید غدیر خم را با محوریت ولایت، عامل مهم دموکراسی و وحدت اسلامی دانست. نکات مهمی در این موضوع وجود دارد، مانند تعیین ولایت بهترین انسانی که جامع تمام فضایل انسانی و بعد از پیامبر گرامی اسلام کامل‌ترین انسان‌هاست، بدین معنا که مساله ولایت دارای چنان اهمیتی است که هر کسی شایستگی آن جایگاه مهم را ندارد، با این وجود در توصیه‌های پیامبر اکرم(ص) خطاب به امیرالمومنین(ع) است که اگر مردم آمادگی پذیرش ولایت را نداشتند و خواهان تو نبودند، بر آن اصرار نورز.
این امر نشانگر اهمیت جایگاه مردم در نظام ولایی است.
* نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه قم
***
داستان غدیر خم به روایت حذیفه
کتاب «غدیر در مدائن» شامل داستان غدیر به روایت حذیفه یمانی اثر موسسه خاکریز اندیشه توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ پانزدهم رسید.
به گزارش «وطن‌امروز»، کتاب «غدیر در مدائن» شامل داستان غدیر به روایت حذیفه یمانی اثر موسسه خاکریز اندیشه به‌تازگی توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ پانزدهم رسیده است.
«غدیر در مدائن» نخستین قدم در روایت داستانی غدیر است. شخصیت محوری این داستان یک جوان ایرانی به نام «مسلم» است که ماجرای غدیر را از زبان حذیفه، فرماندار مدائن و از یاران حضرت‌امیر(ع) می‌شنود. با به خلافت رسیدن امام علی(ع) ۲ نامه به حذیفه می‌رسد که یکی از آنها را باید در مسجد برای مردم بخواند. در جریان قرائت نامه حذیفه امام علی(ع) را «امیرالمؤمنین حقیقی» خطاب می‌کند و همین تعبیر آتشی می‌شود بر خرمن تصورات پیشین مسلم تا بخواهد بداند و به جمع شیعیان بپیوندد و به سوی سرنوشت عاشقان امیرالمؤمنین(ع) قدم بردارد.
ذکر اسناد و مدارک این روایت و همچنین روایت‌های دیگر در پانویس و ادامه داستان پس از روز غدیر تا شهادت آن جوان در جنگ جمل از ویژگی‌های این‌کتاب است. کتاب، پس از معرفی اجمالی حذیفه و توضیحی درباره حدیث غدیر، تیسفون یا غدیر در مدائن را به خواننده می‌شناساند. همچنین از تاریخچه غدیر در مدائن و دوران حکومت و امارت سلمان فارسی و حذیفه بر آن سرزمین سخن می‌گوید. نگاه این اثر بیشتر معطوف به خطابه بلندی است که حذیفه در تیسفون ایراد کرده و پاسخ‌هایی که به سوالات جوان ایرانی داده است.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم: «صدای اذان ظهر از گلدسته‌های مسجد طنین افکنده بود. در بازار، کاسب‌ها مغازه‌ها را تعطیل می‌کردند تا برای نماز آماده شوند. مسلم با شتاب کوچه بازار را پشت سر گذاشت تا خود را هر چه زودتر به خانه امیر برساند. حکایت‌هایی که چند روز پیش حذیفه برایش تعریف کرده بود یکی‌یکی در ذهنش تداعی می‌شد. هر لحظه و هر مکانی که شنیده بود مانند تصاویری از ذهنش می‌گذشت و او را در این چند روز رها نکرده بود. حتی نتوانسته بود در این مدت بخوبی استراحت کند.
چیزی به خانه حذیفه نمانده بود. از دور جمعیتی را دید که سر گذر جمع شده بودند. نزدیک‌تر شد و به مردم نگاه کرد. بی‌درنگ به داخل گذر پیچید و با دیدن جمعیت در مقابل خانه امیر دلش به شور افتاد. هنوز چند قدمی جلوتر نرفته بود که ناگهان از داخل خانه صدای «لا اله الا الله» بلند شد. خشکش زده بود و توان راه رفتن نداشت. آرام به دیوار تکیه زد و پاهایش خم شد. به رفت و آمد مردم خیره ماند. تابوت حذیفه روی دستان مردم که «لا اله الا الله» می‌گفتند از مقابل چشمان مسلم عبور کرد. به دنبال تابوت به راه افتاد. اشک از چشمانش سرازیر شده بود.
در دل فریاد زد: سلام بر تو ای حذیفه! که در روزهای سختی مولایت را تنها نگذاشتی. سلام بر تو که منافقین را خوب می‌شناختی و حق را کتمان نکردی...».
چاپ پانزدهم این کتاب در ۸۰ صفحه با قیمت ۱۲ هزار تومان عرضه شده است.