بامداد دیروز (به وقت ایران) نخست‌وزیر عراق و رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای مشترک تاریخ 31 دسامبر امسال / ۱۰ دی را به عنوان موعد نهایی خروج نظامیان آمریکایی از عراق اعلام کردند. این بیانیه در چارچوب دور چهارم مذاکرات مربوط به توافقنامه استراتژیک بغداد- واشنگتن که از سال 2008 آغاز شده است، منتشر شد.

 اگرچه مذاکرات از سال 2008 آغاز شده اما این موضوع سال 2020 در پی قطعنامه الزم‌‌‌‌آور مجلس عراق درباره اخراج نظامیان آمریکایی از عراق به عنوان مطالبه جدی مردم و گروه‌های سیاسی عراقی مطرح شد. این قطعنامه ژانویه 2020 در پی ترور شهیدان سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و همراهان‌شان در پارلمان عراق تصویب شد. نکته قابل تامل اینکه دولت آمریکا طی یک سال اخیر به هر نحوی به دنبال دور زدن مصوبه پارلمان با کمک برخی مقامات عراقی از جمله شخص الکاظمی بود. در این بین مصطفی الکاظمی تحت فشار نیروهای داخلی و خارجی در این مدت مواضع مبهمی درباره آینده حضور نظامیان آمریکایی اتخاذ کرده بود و به نوعی توجهی به رای پارلمان در این باره نداشت. اکنون اما پس از انتشار بیانیه بایدن- الکاظمی درباره موعد خروج نظامیان آمریکایی از عراق، نخست‌وزیر در پی آن است خود را به عنوان قهرمان این مطالبه معرفی کند و از آن به عنوان برگ برنده‌ای برای پیروزی جریان سیاسی متبوعش در انتخابات پارلمانی زودهنگام که اکتبر برگزار خواهد شد، استفاده کند. واقعیت امر اما این است که مساله پایان حضور نظامی آمریکا در عراق نباید به عنوان خروج نیروهای آن تلقی شود. به این دلیل که موفقیت‌های پی‌در‌پی ارتش و حشدالشعبی عراق در مقابله با داعش و تروریسم سبب شده حضور آمریکا در عراق به لحاظ مسائل دفاعی اهمیتی نداشته باشد و سلسله عملیات‌های مقاومت علیه مواضع نظامی آمریکا در مناطق مختلف عراق منجر به اخراج آمریکا از این کشور شده است.  

به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از الجزیره، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در پایان گفت‌وگوهای خود بیانیه‌ای مشترک صادر کردند. طبق این بیانیه، آمریکا و عراق توافق کردند تا انتهای سال 2021 حضور نیروهای نظامی آمریکا در عراق پایان یابد. بر اساس این بیانیه نقش نیروهای آمریکایی در عراق به ارائه کمک‌های آموزشی و اطلاعاتی به عراق محدود می‌شود. این بیانیه توضیح می‌دهد: «هیأت‌های ۲ طرف تصمیم گرفتند روابط امنیتی به ‌صورت کامل به نقش آموزشی، مستشاری، حمایتی و اطلاعاتی تبدیل شود و اینکه تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، دیگر هیچ نیروی آمریکایی با نقش رزمی در عراق نخواهد بود». واشنگتن در این بیانیه تاکید کرده است به حاکمیت و قوانین عراق احترام می‌گذارد. شبکه الجزیره در کانال خود در تلگرام نوشت بر اساس بیانیه مشترک صادر شده، دولت عراق متعهد شده است از نیروهای ائتلاف بین‌المللی در این کشور محافظت کند. طبق این بیانیه، پایگاه‌هایی که نیروهای آمریکایی و ائتلاف بین‌المللی در آن حضور خواهند داشت متعلق به عراق بوده و با توجه به قوانین عراق اداره خواهند شد. بر اساس این بیانیه حضور نیروهای بین‌المللی در عراق فقط برای کمک به دولت عراق در جنگ علیه گروه تروریستی داعش است. پیش‌تر نشریه «پولیتیکو» به نقل از یک مقام آمریکایی و ۲ فرد مطلع گزارش داده بود پایان مأموریت رزمی آمریکا از عراق به معنی خروج از این کشور نخواهد بود. پولیتیکو به نقل از این منابع نوشته بود نظامیان آمریکایی از خاک عراق خارج نمی‌شوند و شماری از نظامیان آمریکایی به حضور خود ادامه خواهند داد. به گفته این افراد، بخشی از نظامیان آمریکایی، به فراهم کردن حمایت لجستیک و مشاوره به نیروهای عراقی خواهند پرداخت و نیروهای هوایی، اطلاعاتی و تجسسی به منظور آنچه مبارزه با داعش نامیده شده، در خاک عراق باقی خواهند ماند. پارلمان عراق دی ۹۸، در پی اقدام جنایتکارانه آمریکا در ترور سردار سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی، فرمانده شهید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و ابومهدی المهندس، نایب‌رئیس شهید سازمان حشد‌الشعبی عراق، طرح اخراج نظامیان آمریکایی از خاک این کشور را تصویب کرد با این حال آمریکا همچنان بر نقض این مصوبه و باقی ماندن در خاک عراق اصرار می‌ورزد.

 

* واکنش عراقی‌ها به دیدار الکاظمی- بایدن

پس از بیانیه پایانی نشست بایدن و الکاظمی که در آن اعلام شد «تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، هیچ نیروی آمریکایی با نقش رزمی در عراق نخواهد بود»، مقامات و گروه‌های سیاسی عراقی به این توافق واکنش نشان دادند. ۲ ائتلاف «الفتح» و «النصر» و همچنین جریان حکمت ملی عراق روز سه‌شنبه از دستیابی تیم مذاکره‌کننده عراق به توافق با واشنگتن برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق استقبال کردند. ائتلاف الفتح به ‌ریاست «هادی العامری» در بیانیه‌ای اعلام کرد از دستیابی تیم مذاکره‌کننده عراق به توافق برای خروج کامل نظامیان آمریکایی از کشور در پایان سال ۲۰۲۱ استقبال می‌کند و این اقدامی مثبت در مسیر تحقق کامل حاکمیت ملی است. الفتح ابراز امیدواری کرد مسؤولان ذی‌ربط در عراق اجرای این توافقنامه را پیگیری کنند. «مقتدا صدر» رئیس جریان صدر عراق از توافق خروج نظامیان ایالات‌متحده آمریکا از این کشور استقبال کرد و آن را ثمره مقاومت دانست. صدر بامداد سه‌شنبه در حساب توئیتری خود از مقاومت ملی عراق بابت این توافق قدردانی کرد و گفت «اشغالگران» اعلام کردند خروج تمام نیروهای رزمی خود را آغاز کرده‌اند. او در توئیت خود نوشت: باید به همراه گروه‌های مقاومت عراق منتظر ماند و پایان خروج این نیروها را دید. رهبر جریان صدر عراق همچنین از همه تلاش‌های انجام شده برای شکل‌گیری این توافق بویژه توسط نخست‌وزیر این کشور تشکر کرد. «برهم صالح» رئیس‌جمهور عراق هم گفت نتایج گفت‌وگوهای راهبردی عراق- آمریکا برای تحقق ثبات و تقویت حاکمیت کشور مهم است. وی افزود: نتایج این گفت‌وگوها ثمره تلاش خستگی‌ناپذیر دولت به ‌ریاست مصطفی الکاظمی و حمایت گروه‌های ملی است. صالح گفت: منافع عراق، تقویت نهادهای دولتی و حمایت از حاکمیت و استقلال در تصمیم‌گیری ملی را ایجاب می‌کند. «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان عراق نیز گفت این کشور با محقق کردن توافق عراق- آمریکا موفقیتی دیپلماتیک و سیاسی به دست آورد.

***