قیمت دلار از نخستین روز این هفته با سیر صعودی همراه بود و در بازار آزاد از 27 هزار و 500 تومان در روز شنبه، به 28 هزار و 380 تومان در روز چهارشنبه رسید. قیمت دلار از معاملات دوشنبه‌شب پرنوسان شد و پس از ۲۰ شهریور توانست بالای مرز حساس ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان قرار بگیرد. قیمت دلار در هفته‌های گذشته به خبر‌ها و سیگنال‌های امیدوارکننده واکنش داده بود و از نیمه کانال ۲۷ هزار تومان بالاتر نرفت. از ابتدای تابستان که قیمت دلار حدود 24 هزار تومان بود، تاکنون نزدیک 17 درصد رشد داشته و با ثبت رکوردی جدید به بیشترین میزان در حدود یک سال گذشته رسیده است. قیمت دلار در مهر 99 با رسیدن به حدود 32 هزار تومان روند نزولی خود را آغاز کرد و حتی در برهه‌هایی به نزدیک 20 هزار تومان نیز رسیده بود. این در حالی است که پس از گذشت بیش از یک ماه از تشکیل دولت سیزدهم، همچنان رئیس جدید بانک مرکزی منصوب نشده است و همین اتفاق، باعث ایجاد شک و تردید در میان بازیگران اقتصادی نسبت به آینده سیاست‌های اقتصادی دولت شده است. 

 

* رکوردزنی واردات عامل افزایش قیمت دلار؟

در آمار جدید گمرک میزان واردات شهریورماه امسال به بیش از ۶/۶ میلیارد دلار رسیده که این رقم در دهه ۹۰ بی‌سابقه است و رشد سه برابری نسبت به مردادماه امسال و ۲ برابری نسبت به شهریور پارسال را ثبت کرده است. علاوه بر این، ثبت تراز تجاری منفی 4/2 میلیارد دلاری نیز احتمالا برای قیمت دلار پیام‌هایی داشته باشد. با این وضعیت به نظر می‌رسد فشار سمت تقاضا در بازار ارز رو به فزونی است و این می‌تواند در ماه‌های آینده نمود بیشتری در قیمت دلار داشته باشد، بویژه که شهریورماه امسال تنها 2/0 درصد قیمت دلار رشد داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین ارزشی واردات ماهانه در سال‌های ۹۱ تا ۹۷ از ۶ میلیارد دلار کمتر بوده است. بنابراین ارزش واردات شهریورماه ۱۴۰۰ می‌تواند رکوردشکنی در این دوره باشد. گمرک ایران سرعت بالا در ترخیص کالاهای ضروری، ماشین‌آلات و اقلام واسطه‌ای تولید در شهریور را عامل افزایش واردات می‌داند. البته به‌ نظر می‌رسد اطمینان ارزی به واردکنندگان نیز در سرعت‌گیری ترخیص کالا موثر بوده است اما برخی تحلیل‌ها نیز حاکی از این است که یک عامل مهم در رکوردشکنی واردات ماهانه، کاهش انتظارات تورمی است که منجر به افزایش تمایل واردکنندگان در ترخیص کالاها شده و رسوب کالاها در گمرکات را کاهش داده است. 

 

* نوسان دلار، عامل بی‌ثباتی

نوسانات بیش از حد دلار، تهدیدی جدی برای اقتصاد است. نوسان نرخ ارز موجب بی‌ثباتی می‌شود و بی‌ثباتی هم نااطمینانی و عدم قطعیت را در پی دارد. نتیجه نااطمینانی نیز افزایش ریسک است. هنگامی که ریسک بالا می‌رود فعالان اقتصادی نمی‌توانند تصمیمات درستی بگیرند و درصد خطای‌شان بالا می‌رود. بنابراین آشفتگی در روند تولید به وجود می‌آید و چون در ایران هم بازار ارز بزرگ است و هم نرخ ارز اثر سرایتی قوی در سایر بخش‌های اقتصادی دارد، اثرگذاری بی‌ثباتی در نرخ ارز همه اقتصاد کشور را به میزان زیادی متاثر می‌کند که فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان نیز بی‌نصیب نمی‌مانند. نااطمینانی باعث تهدید فعالیت تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌شود. با توجه به اینکه افزایش قیمت ارز، به معنای کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم است، نیاز است با انتصاب هر چه سریع‌تر رئیس جدید بانک مرکزی و اتخاذ سیاست‌های لازم، هر چه زودتر بازار ارز کنترل شود.