گروه فرهنگ و هنر: پیمان جبلی، با حکم رهبر انقلاب برای یک دوره 5 ساله، ریاست سازمان صداوسیما را عهده‌دار شد. به گزارش «وطن‌امروز»، سال‌ها حضور دکتر پیمان جبلی در بخش‌های مختلف صداوسیما از جمله معاونت برون‌مرزی صداوسیما، معاونت سیاسی (خبر) صداوسیما، دبیر اخبار خارجی بخش شامگاهی رادیو، دبیر اخبار خارجی و داخلی اخبار تلویزیون، مدیرکل اخبار شبکه العالم، مدیر دفتر شبکه العالم در بیروت و...  یکی از ویژگی‌هایی است که در متن حکم رهبر انقلاب برای ریاست صداوسیما به آن اشاره شده است. همچنین تحصیلات مرتبط جبلی با امر رسانه و ارتباطات را می‌توان یکی از برجستگی‌های رئیس تازه صداوسیما دانست. جبلی فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و تبلیغ از دانشگاه امام صادق علیه‌السلام در سال 1372 بوده و سال 1383 مدرک دکترای فرهنگ و ارتباطات خود را از همین دانشگاه دریافت کرده است. او همچنین عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما نیز هست. 

در حکم رهبر معظم انقلاب برای پیمان جبلی اشاره‌های قابل تاملی درباره وظایف، رویکردها و رسالت صداوسیما شده است. از آن جمله «ارتقای سطح آگاهی و معرفت عمومی»، «هدایت فرهنگی»، «تقویت روحیه و احساس هویت ملی و انقلابی»،«پراکندن امید و نشاط» و «ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی» به عنوان اولویت‌های کاری رسانه ملی در دوره جدید معرفی شده ‌است. 

یکی از وظایفی که ممکن است عمده رسانه‌ها نسبت به آن غفلت کنند یا با آن با بی‌توجهی برخورد کنند، مساله ارتقای معرفت و آگاهی عمومی است. صداوسیما نیز به عنوان رسانه ملی با این غفلت مواجه است. اگرچه تلویزیون در همه جای دنیا بیش از هر چیز به عنوان ابزار سرگرمی مورد توجه است اما همان رسانه‌ها نیز با بهره‌گیری از سرگرمی، به نحوی آن شبه‌معرفت و آگاهی دلخواه خود را به مخاطب عرضه می‌کنند. صداوسیما اما کمتر از این ظرفیت بهره برده است. در واقع برنامه‌های معرفت‌بخش و آگاهی‌بخش که چند دهه است در قالب سخنرانی‌ها یا در حالتی دیگر در قالب گفت‌وگو تهیه می‌شوند، نتوانسته‌اند در 2بعد فرم و محتوا، با اقتضائات روز پیشرفت کنند. برنامه‌هایی که جنبه‌های فرمی (بخوانید تکنیکی) و زرق‌و‌برق بیشتری دارند، از محتوای مناسب و آگاهی‌بخش بهره نمی‌برند. از سویی برنامه‌های معرفتی نیز در قالب‌های کهنه و فرسوده و بدون توجه به ذات سرگرم‌کننده تلویزیون، ساخته و پرداخته می‌شوند. یکی از پاشنه آشیل‌های تغییر رویکردهای برنامه‌سازی در حوزه معرفتی، تسامح در طرح و ایده‌پردازی است. گاه رویکردهایی که برای تقویت آزادی بیان و ایجاد فضای گفت‌وگو پیرامون مسائل مختلف به وجود می‌آید به خاطر افراط و تفریط، فضایی «ضدگفت‌وگو» را به وجود می‌آورد که باید مراقبت‌های لازم پیرامون این مهم وجود داشته باشد. یکی از تلقی‌های اشتباه درباره مساله آگاهی‌بخشی و افزایش معرفت عمومی این است که این مهم صرفا با برنامه‌سازی مورد توجه قرار خواهد گرفت. همین رویکرد ممکن است منجر به این شود که مساله ارتقای آگاهی و معرفت عمومی در آثار نمایشی مورد غفلت قرار گیرد؛ مثلا بخش نمایش تفکیک و گفته شود خب! کار سریال‌ها که آگاهی‌بخشی نیست! اما باید گفت این تلقی اشتباه است. اینکه کل سیما در یک حرکت عمومی برای افزایش معرفت جامعه تلاش کند و در حوزه‌های اخبار، برنامه‌های تحلیلی و مستند و آثار نمایشی این رویکرد را داشته باشد، ارزشمند است، چرا که امروز جدی‌ترین پیام‌های سیاسی و اجتماعی هیات حاکمه آمریکا و جریان سرمایه‌داری از طرق هالیوود، سریال‌های تلویزیونی و VODها ارائه می‌شود. به عنوان مثال در مساله عادی‌سازی ازدواج همجنس‌گرایان در آمریکا و اروپا، می‌توان به تعداد زیاد آثاری که این مساله در آن بدیهی فرض شده است اشاره کرد. در واقع زمانی که تلاش جریان‌های معارض رسانه‌ای متوجه این موضوع شده است که باید به این مساله از طریق ظرفیت‌های دراماتیک توجه کرد، صداوسیما نمی‌تواند برای ترویج ارزش‌های مثبت از این ویژگی و ظرفیت غفلت کند. 

مساله دیگری که به عنوان اولویت‌های این دوره از سوی رهبر انقلاب نسبت به آن تاکید شده مساله هدایت فرهنگی است. یکی از ظرفیت‌های تلویزیون ظرفیت و جایگاه الگوسازی است. وقتی یک شخصیت در یک سریال یا یک مجری در یک برنامه سرگرم‌کننده و حتی وقتی یک پیام بازرگانی از قالب تلویزیون مخاطب میلیونی پیدا کند، خواسته یا ناخواسته به یک الگو تبدیل می‌شود (الگو صرفا به معنای پدیده قابل تقلید). به همین جهت لازم است در معرفی چهره‌ها و رفتارها به وجه الگو بودن آن دقت کرد. به عنوان مثال در سریال‌ها، چهره‌های مذهبی عمدتا با طبقه‌ پایین اقتصادی- اجتماعی معرفی می‌شوند، یا چهره مذهبی اگر به جهت فرهنگی- اجتماعی شخصیت قابل اتکایی داشته باشد، تصویرسازی تصنعی‌تری درباره‌اش صورت می‌گیرد. این نوع معرفی‌ها در واقع یک نوع هدایت فرهنگی برای ترویج یک سبک زندگی است؛ سبک زندگی‌ای که چهره‌ها و رفتارها آن را برجسته می‌کنند، مساله‌ای که تاکید دیگر رهبر انقلاب در حکم انتصاب پیمان جبلی است. 

«تقویت روحیه و احساس هویت ملی و انقلابی» نیز جز با تکیه بر همین گزاره‌ها ممکن نخواهد بود. برای تقویت روحیه و احساس ملی، تلویزیون نمی‌تواند از ظرفیت‌هایی که ولو به قدر کم، هویت ملی و پرچم ایران را در حوزه‌های مختلف برافراشته نگه می‌دارند، بی‌تفاوت عبور کند. امروز سرمایه‌های عظیم منابع انسانی، ظرفیت‌های تولیدی و علمی و فرصت‌های مهمی در برابر چشمان همه ماست که رسانه به راحتی از آن غفلت کرده است. در حوزه ورزش کم‌توجهی صداوسیما به المپیک و پاراالمپیک بشدت قابل نقد است. در شرایطی که ورزش ایران با جدی‌ترین تحریم‌ها، برنامه‌ریزی‌های سرکوبگرایانه سازمان‌های بین‌المللی ورزشی و دشمنی‌های متعدد رسانه‌ای مواجه بود، در المپیک توانست در میان کشور‌های آسیایی چهارم شود و افتخار‌آفرینی مهمی در پاراالمپیک داشته باشد. ولی چقدر رسانه ملی توانست به آن ضریب بدهد؟! 

به نظر می‌رسد رویکردها و اولویت‌های مورد تاکید رهبر انقلاب، اگر با نگاه ناظر به اجرایی شدن مورد مداقه و توجه قرار بگیرند، بخش مهمی از مشکلات فعلی صداوسیما مرتفع خواهد شد.

***

جبلی: صداوسیما باید مصداق واقعی رسانه مردمی باشد