گزارش‌های مطبوعاتی حاکی از آن است مقدمات و هماهنگی‌های دربار سلطنتی عربستان به «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی واگذار شده است. خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات غربی در ریاض گفت: «هم‌اکنون هماهنگی‌ها با دربار سلطنتی از طریق دفتر شاهزاده محمد انجام می‌شود». محمد بن‌سلمان هفته گذشته با انجام سفرهای منطقه‌ای به دنبال رایزنی و بازسازی وجهه خود در بین سران منطقه برآمد تا آخرین هماهنگی‌ها را در این زمینه با حکام کشورهای حاشیه جنوب خلیج‌فارس انجام دهد. پایگاه خبری عربی 21 نیز به نقل از یک دیپلمات غربی نوشت: «ملک سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان برای مدت طولانی نزدیک به ۲ سال است که در انظار و اجلاس ظاهر نشده است. این دیپلمات که ترجیح داد نامش فاش نشود، افزود: ولیعهد سعودی فراتر از این ایده که او یک ولیعهد است، به این ایده می‌پردازد که او یک پادشاه (بدون تاج) است. این خبرگزاری اعلام کرد بن‌سلمان گمان می‌کند رهبر واقعی عربستان سعودی و «پادشاه بی‌تاج و تخت» است، زیرا او میزبان میهمانان خارجی و رئیس اجلاس‌های منطقه‌ای در کشورش است. شیوع ویروس کرونا و ترس از سلامتی پادشاه 85 ساله عربستان به پسر جوان 36 ساله او اجازه داد مسؤولیت جلسات و پذیرایی‌های عمومی را برعهده بگیرد، در حالی که پادشاه مشارکت خود را در اجتماعات کاهش داد. محمد بن‌سلمان از زمان انتصابش به عنوان ولیعهد در ژوئن 2017 همواره به عنوان حاکم واقعی عربستان سعودی در نظر گرفته شده است اما او اوایل ماه جاری زمانی که پذیرای «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه بود و ریاست اجلاس سران کشورهای خلیج‌فارس را برعهده داشت، کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفت. مقامات سعودی دلیل عدم حضور پادشاه عربستان در نشست خلیج‌فارس را که روز سه‌شنبه در ریاض برگزار شد توضیح ندادند، بویژه که وی 2 روز قبل به مناسبت تصویب بودجه سخنرانی تلویزیونی داشت. «کریستین دیوان» محقق مؤسسه کشورهای عربی خلیج‌فارس در واشنگتن، معتقد است ولیعهد سعودی از کهولت سن پادشاه منتفع شده است. 

 

* نارضایتی افکار عمومی عربستان از ولیعهد

نتایج نظرسنجی موسسه واشنگتن از افکار عمومی عربستان سعودی درباره پادشاهی «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان خشم مردم را از واقعیت فزاینده فساد در عربستان و مخالفت با عادی‌سازی روابط با اسرائیل نشان داد. این در حالی است که ولیعهد سعودی‌ها سکان‌دار اصلی اقتصاد کشورش لقب گرفته و در روابط خارجی نیز بارها اخبار مربوط به دیدارهای مخفیانه او با مقامات اسرائیلی رسانه‌ای شده است. در همین رابطه وب‌سایت سعودی لیکس نوشت: نتایج این نظرسنجی که توسط موسسه واشنگتن انجام شد، نشان می‌دهد: «سعودی‌ها نگران افزایش فساد نهادهای دولتی و وخامت اوضاع اقتصادی هستند»؛ مساله‌ای که نشان از مخالفت افکار عمومی با تداوم ریاست بن‌سلمان بر شریان‌های اقتصادی و نهادهای مرتباط با حکمرانی در سیاست خارجی است. بر اساس گزارش این موسسه، سعودی‌ها معتقدند دولت آل‌سعود علاقه‌ای به کاهش فساد اقتصادی و سیاسی ندارد و با مشکلات اقتصادی فزاینده‌ای که زندگی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مقابله نمی‌کند. بر اساس این گزارش، 38 درصد مردم عربستان معتقدند مقامات سعودی برای مقابله با مشکلات اقتصادی فزاینده و سختی‌های روزمره آنها تلاشی نمی‌کنند. این نظرسنجی نشان داد بیش از نیمی از مردم عربستان از برقراری ارتباط دوستانه با ترکیه حمایت می‌کنند، در حالی که اکثریت سعودی‌ها هنوز عادی‌سازی روابط با اسرائیل را رد می‌کنند. افکار عمومی عربستان عمدتا مخالف عادی‌سازی رسمی کامل روابط با رژیم اسرائیل است. تنها 16 درصد نظر مثبتی درباره «توافقنامه‌های بین اسرائیل، امارات، بحرین، مراکش و سودان» دارند. هفته گذشته با افزایش گمانه‌زنی‌ها پیرامون پادشاهی بن‌سلمان، منابع معارض سعودی خبر دادند عده‌ای از منتقدان اقدامات ولیعهد سعودی تصاویری از او را بر روی برخی خودروها ترسیم کرده‌اند که از دست داشتن وی در ترور روزنامه‌نگار سعودی «جمال خاشقجی» ستون‌نویس روزنامه «واشنگتن پست» که در ترکیه ناپدید شد، حکایت داشت. «عبدالله العوده» دبیرکل حزب معارض «تجمع ملی سعودی» با انتشار تصاویری در حساب کاربری خود در شبکه توئیتر نوشت: «خیابان‌های واشنگتن، امروز شاهد خودروهایی بود که از خیابان‌ها عبور می‌کردند و می‌گفتند: ما مستحق دموکراسی هستیم نه آقای ار‌‌‌ّه».