منطقه قفقاز سال 2020 شاهد جنگی بود که شاید ابتدا کسی تصورش را هم نداشت این جنگ چه پیامدهایی می‌تواند داشته باشد. جنگ موسوم به قره‌باغ که در ظاهر بین جمهوری باکو و ارمنستان رخ داد اما در واقع بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بسیاری را با خود همراه کرد؛ جنگی که اگرچه دور اول آن تابستان و پاییز سال 1399، 44 روز به طول انجامید و منتهی به الحاق بخشی از قره‌باغ به باکو شد اما پیشروی‌های خزنده‌ نیروهای این جمهوری تحت القائات رژیم صهیونیستی، ناتو و ترکیه تا امروز ادامه داشته و حتی سر از استان سیونیک ارمنستان در مرز با ایران درآورده است. رژیم علی‌اف امروز با پشتیبانی ترکیه ادعاهای جدیدی مطرح می‌کند که علاوه بر استان سیونیک ارمنستان، راهروی لاچین و زنگزور را نیز در بر می‌گیرد، یعنی نقاطی که در صورت جابه‌جایی مرزی، ارتباطات کهن و منافع کشورمان را در منطقه قفقاز دستخوش تغییرات اساسی خواهد کرد. در همین راستا دیروز در همایش سمینار «معادلات ژئوپلیتیک قفقاز، نقش‌آفرینان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای» که به مدت ۷ ساعت در تهران برگزار شد، 15 نفر از اساتید دانشگاه و کارشناسان برجسته این حوزه تبعات جنگ موسوم به قره‌باغ 2020 و تهدیدات منطقه‌ای ناشی از آن برای جمهوری اسلامی ایران را بررسی کردند. این سمینار در قالب یک افتتاحیه و ۳ نشست برگزار شد که اهمیت تاریخی استان سیونیک و منطقه قره‌باغ در قفقاز،  تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در مرزهای شمال غرب و تهدید امنیتی ارمنستان و همچنین اهمیت روابط ایران و ارمنستان تحت گفتمان ۲ ملت و یک تمدن، رئوس اصلی مباحث طرح شده در آن را شامل می‌شد. این جلسه با سخنرانی الهه کولایی، عضو هیات علمی و رئیس مرکز مطالعات اوراسیای دانشگاه تهران و با تاکید او بر تغییر موازنه قدرت در قفقاز بعد از جنگ 44 روزه قره‌باغ آغاز شد. او تشکیل محور ترکیه -  آذربایجان - اسرائیل در منطقه و پیگیری پروژه محروم‌سازی ایران از منافع خود در منطقه متناسب با سازوکارهای قدرت در روابط بین‌الملل بویژه بین آمریکا و روسیه را نیازمند ارزیابی جدی در کشور دانست و در این باره نسبت به برخی تحولات هشدار داد. حسین احمدی، مدیر پژوهشکده تاریخ معاصر از دیگر سخنرانان سمینار که تجربه تاریخ‌نگاری میدانی از محل مناقشه قره‌باغ را دارد، ضمن اشاره به مساله هویت‌سازی و جعل هویت برای جمهوری باکو، این کشور را فاقد مولفه‌های قدرت در سطحی دانست که بخواهد به تنهایی محلی از اعراب در منطقه داشته باشد. با این حال او هم ترکیه را پشتیبان اصلی جمهوری باکو برای تحرکات و ماجراجویی‌های نظامی - امنیتی در منطقه معرفی کرد. او به قرارداد 1994 آنکارا و باکو اشار کرد که به ترکیه اجازه می‌دهد در صورتی که شریک قفقازی‌اش با تهدید خارجی مواجه شود، حتی بدون اجازه از رژیم باکو برای مقابله با تهدید، نیروی نظامی به آذربایجان اعزام  کند. مدیر پژوهشکده تاریخ معاصر معتقد است این تهدید از نظر ۲ کشور فقط می‌تواند یک مصداق داشته باشد و آن ایران است. احمدی ضمن ابراز همدردی با زلزله‌زدگان ترکیه به این واقعیت غیرقابل انکار اشاره کرد که اگر این واقعه در خاک همسایه غربی رخ نداده بود، چه بسا الان شاهد جنگ دیگری در جنوب ارمنستان بودیم. با این حال او پیش‌بینی کرد این جنگ اجتناب‌ناپذیر است و فقط زمان آن به تاخیر افتاده است. به گفته احمدی، از آنجا که تاریخ 8000 ساله ایران حکایت از بحران‌محوری سرزمین ایرانیان دارد، کشورمان برای مواجهه با بحران فعلی قفقاز چاره‌ای جز همبستگی اقتصادی - نظامی - امنیتی با ارمنستان ندارد. شعیب بهمن، مدیر موسسه مطالعات جهان معاصر نیز در این سمینار درباره اهمیت تاریخی استان سیونیک و منطقه قره‌باغ در قفقاز سخن ‌گفت. او با اشاره به پشتیبانی ناتو و انگلیس از جنگ 2020 قره‌باغ اذعان کرد جمهوری باکو در این جنگ دست برتر را داشت و می‌توانست پیشروی‌های بیشتری در آن مقطع داشته باشد اما اینکه چرا در آن زمان جنگ متوقف شد، جای تامل و تحلیل‌های عمیق‌تری دارد که بخشی از آن را در تغییر منطقه و میدان جنگ می‌توان دید که امروز در استان سیونیک شاهدش هستیم؛ به حدی که امروز این بخش جنوبی ارمنستان به کانون اصلی قفقاز تبدیل شده و از دست رفتن این بخش علاوه بر ارمنستان برای ایران نیز تبعات تلخی به همراه خواهد داشت. بهمن نقش جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات اخیر قفقاز را همانند نقش ما درباره جریان‌های تکفیری در سوریه برشمرد، یعنی همان طور که در شامات ایران وارد عمل شد، اگر لازم باشد در مرزهای ارمنستان و آذربایجان نیز برای دور کردن تهدیدات باید وارد عمل شود. به گفته او همان‌طور که روسیه برای مقابله با تهدیدات خارجی، جنگ اوکراین را آغاز کرد، در صورت حضور معنادار اسرائیل یا ناتو در منطقه قفقاز، این امکان برای ایران هم فراهم است که پاسخ تهران مشابه همان پاسخ روسیه در قبال اوکراین باشد. آنا گریگوریان، نماینده مجلس ارمنستان نیز در این نشست گزارش مفصلی تحت عنوان «اشغال خزنده‌» از وضعیت امنیتی امروز استان سیونیک ارائه کرد. بر مبنای این گزارش، سیونیک به عنوان بزرگ‌ترین استان ارمنستان، 75 درصد حوزه صنعت و معدن این کشور را در خود جا داده است. به گفته گریگوریان، اشغال خزنده سیونیک توسط باکو از بعد از جنگ 2020 آغاز شده و مرزهای ایران و ارمنستان را تحت تاثیر قرار داده به حدی که حجم حمل بار از ایران در این مرز تغییر محسوسی کرده است. نماینده اپوزیسیون ارمنستان از انفعال دولت کشور متبوع خود و همچنین مسکو نیز انتقاد کرد که چرا در مقابل نقض دائمی صلح توسط باکو اقدامی موثر انجام نمی‌دهند. 

گودرز رشتیانی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و سیدمحمدرضا دماوندی، مدیرعامل انجمن دوستی ایران و ارمنستان نیز نتیجه پژوهش‌های خود درباره کریدور ادعایی زنگزور را ارائه کردند.