سردار سرتیپ محمود چهارباغی*: 44 سال از تشکیل انقلابی‌ترین نهاد در نظام جمهوری اسلامی ایران گذشت؛ نهادی که از همان ابتدا یک ماموریت مهم و ذاتی داشت و آن هم دفاع و حراست از انقلاب اسلامی و امنیت کشور بود.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در طول بیش از 4 دهه، یکی از مهم‌ترین بازیگران در عرصه دفاع از ایران اسلامی بوده است که این مهم در چند مقطع بروز و ظهور روشن داشت.

* دفاع از انقلاب در برابر تهدیدات

از همان آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 57، یکی از مهم‌ترین سوال‌ها این بود: چه کسی قرار است از نهال نوپای انقلاب در برابر تندبادهای توطئه دشمن در داخل و خارج دفاع کند؟

این نگرانی نهایتاً دوم اردیبهشت 58 به تشکیل «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» انجامید و سرآغازی برای ورود خیل عظیمی از جوانان مومن، مخلص و انقلابی به عرصه دفاع از امنیت کشور شد.

مقابله با گروهک‌ها و خنثی‌سازی توطئه‌های پیچیده برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی، مهم‌ترین سرفصل اقدامات سپاه در دهه 60 بود که البته در کوران همین مبارزات بود که سپاه خود را در برابر یک امتحان به مراتب بزرگ‌تر و سنگین‌تر دید.

* جنگ تحمیلی

روزی که صدام دیکتاتور معدوم عراق در آخرین روز شهریور 59 به کشورمان حمله کرد، اینطور می‌پنداشت که هیچ نیروی نظامی‌ای در مقابلش نخواهد بود. ارتش جمهوری اسلامی ایران در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و سپاه پاسداران هم به عنوان یک نهاد نوپا، از یک طرف درگیر مقابله با تهدیدات داخلی بود و از طرف دیگر جوانان حاضر در آن، تجربه حضور در یک جنگ فراگیر و کلاسیک را نداشتند.

جنگ تحمیلی 8 سال طول کشید و در آن سال‌ها سپاه پاسداران یکی از ارکان اصلی دفاع از کشور بود که با تقدیم ده‌ها هزار شهید، جانباز و آزاده اجازه نداد حتی یک وجب از خاک کشور در اشغال دشمن باقی بماند.

همین جنگ مهم‌ترین عرصه برای رشد و تعالی سپاه و فرماندهان جوان آن شد تا بعدها بتوانند نقش‌های بزرگی در حراست از انقلاب و ایران ایفا کنند.

* دفاع از حرم

سال‌های پس از جنگ برای سپاه پاسداران، سال‌های تقویت هرچه بیشتر خود و همزمان مقابله با تهدیدات ریز و درشت امنیتی، سخت و نیمه‌سخت در عرصه‌های مختلف بود تا اینکه منطقه غرب آسیا و برخی کشورهای اسلامی دستخوش حوادث هولناک شد.

شیوع پدیده خطرناک جریانات تروریست تکفیری نظیر داعش و گسترش آنها در کشورهای اسلامی بویژه سوریه و عراق که با هماهنگی و پشتیبانی استعمار غرب به سرکردگی آمریکا صورت گرفت، ایجاب می‌کرد جمهوری اسلامی ایران در وهله اول برای دفاع از ملت‌های مسلمان و نیز دفاع از امنیت کشورمان وارد صحنه شود.

این اقدام بزرگ با فرماندهی سردار شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی از همان نخستین روزهای شروع بحران در این کشورها عملیاتی شد. رزمندگان، فرماندهان و یگان‌های مختلفی از سپاه پاسداران به میدان مبارزه فراخوانده شدند و با تقدیم صدها شهید و جانباز - که پیکر برخی شهدا هنوز هم به کشور بازنگشته است - پس از چند سال نه تنها ریشه ناامنی گروهک‌های تکفیری را در منطقه قطع کردند، بلکه موجب افزایش عمق استراتژیک کشورمان در منطقه پرآشوب غرب آسیا شدند.

جوانانی که روزگاری برای مقابله با تهدیدات رژیم بعث در مرزهای کشور می‌جنگیدند، امروز در هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر در سواحل دریای مدیترانه حافظ منافع کشورمان هستند. 

آن تهدیدها البته برای ملت عزیز ایران به واسطه امنیتی که ارمغان خون جوانان مومن این کشور است، چندان ملموس نبود و شاید معدود اتفاقات کوچک نظیر حمله تروریستی داعش به مجلس شورای اسلامی در خرداد 96 یا حمله تروریستی آبان 1401 به حرم مطهر حضرت شاهچراغ در شیراز بار دیگر نقش و جایگاه بلند مدافعان حرم و حریم ایران را نمایان کرد؛ جوانانی که اگر نبودند، امروز باید با تهدیدهایی بزرگ در داخل مرزهای کشور، در تهران و اصفهان و همدان و شیراز و تبریز مقابله می‌کردیم.

سپاه پاسداران همانطور که از نامش پیداست، حافظ انقلاب اسلامی مردم ایران است و این حفاظت از انقلاب مرز نمی‌شناسند و یادمان باشد کشوری قدرتمند است که بتواند تهدید را پیش از رسیدن به مرزهای خود مهار کند و مدافعان حرم و فرماندهان شهید سپاه از جمله حاج‌قاسم عزیز موفق به انجام این مهم شدند.

امروز قدرت سپاه پاسداران قابل مقایسه با گذشته نیست. تلفیقی از ابتکارات، تجهیزات و توانمندی‌ها در کنار نیروی انسانی صالح و باایمان با روحیاتی بزرگ که ریشه در مکتب سال‌های دفاع‌مقدس دارد، سپاه را به بزرگ‌ترین سپر دفاع از ایران اسلامی در برابر دشمنان تبدیل کرده است و این رویکرد، به برکت وجود فرماندهان شهیدی است که فرمانده‌شان به فرموده حاج‌قاسم «امامت» بود، نه «هدایت». در جبهه مقاومت هیچ منطقه‌ای نبود که حاج‌قاسم شهید، اول خودش به آنجا نرفته باشد ولی به رزمنده‌ها دستور داده باشد راهی آن منطقه شوند. شناسایی‌های ابتدایی را همیشه خود ایشان انجام می‌داد و بر‌پایه همان شناسایی‌ها، طرح‌ریزی می‌کرد. حاج‌قاسم همه این تجربیات را از دفاع‌مقدس داشت؛ اگرنه در اصول نظامی بین‌المللی این‌گونه اقدامات اصلا قابل‌ قبول نیست. اصول نظامی بین‌المللی می‌گوید فرمانده باید در یک جای امن بنشیند و به نیروهایش فرمان پیشروی بدهد اما آنچه در مقام عمل دیدیم، این بود که اصول حاج‌قاسم سلیمانی در سوریه و عراق، به یک مدل و الگو تبدیل شد. ما هم امیدواریم در نهایت سرنوشتی مانند ایشان داشته باشیم. این نهایت آرزوی فرماندهانی است که سال‌های دفاع‌مقدس و حضور در عرصه دفاع از حرم را تجربه کردند و امروز خود را بازمانده کاروان شهیدان می‌دانند. 

ما افتخارمان این است که با حاج‌قاسم هم‌صحبت و همرزم بودیم و برای همین حرمت نان و نمک، امیدواریم او به عظمت خودش و عظمت حضرت زینب(س) و عظمت شهدا، دست ما را هم بگیرد.

*فرمانده پیشین توپخانه سپاه در ایران و سوریه و از فرماندهان مدافعان حرم