گروه اقتصادی: میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج‌فارس قرار دارد و اصلی‌ترین منبع انرژی ایران و قطر محسوب می‌شود.

این میدان دارای 1800 تریلیون فوت ‌مکعب (51 تریلیون متر‌مکعب) گاز طبیعی درجا و 50 میلیارد بشکه (7.9 میلیارد متر‌مکعب) میعانات گازی است. این میدان گازی، مساحتی حدود 9700 کیلومتر مربع (3700 مایل‌ مربع) را پوشش می‌دهد که از این مساحت، 3700 کیلومتر‌ مربع (1400 مایل‌ مربع) آن در آب‌های ایران و 6000 کیلومتر ‌مربع (2300 مایل ‌مربع) آن در آب‌های قطر واقع است.

برآوردهای وزارت نفت حاکی از این است که ذخیره گاز در بخش ایرانی این میدان مشترک 14 تریلیون مترمکعب به ‌همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که حدود 7.5 درصد از کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.

بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی با نام «گنبد شمالی» شناخته می‌شود. قطر نیاز‌های داخلی و صادراتی گاز خود را از «گنبد شمالی» تأمین می‌کند. طبق برآوردهای انجام‌شده میزان ذخایر گازی بخش قطری این میدان مشترک، 36 تریلیون مترمکعب است که IEA میزان قابل استحصال گاز در بخش قطری را حدود 26 تریلیون مترمکعب تخمین ‌زده است.

مخزن گازی پارس جنوبی بین ۲ کشور مشترک است و قسمت عمیق‌تر آن در بخش قطری قرار دارد و ساختار این مخزن نشان می‌دهد شیب آن به‌سمت قطر است و هرچه قطر برداشت بیشتری داشته باشد، سیر حرکت منابع گازی و میعانات به ‌سمت قطر بیشتر می‌شود.

قطر توسعه «گنبد شمالی» را از سال 1991 آغاز کرده اما ایران «پارس جنوبی» را از سال 2001 توسعه داده است که در شروع به کار 10 سال از قطر عقب مانده‌ایم. در فاصله سال‌های 1991 تا 2001، قطر حدود 210 میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرد که به ‌ارزش آن زمان، حدود 60 میلیارد دلار برای قطر درآمد به ‌دنبال داشته است.

ایران سال 1397 با رسیدن به تولید روزانه 610 میلیون مترمکعبی، از تولید روزانه 600 میلیون مترمکعبی قطر پیشی گرفت. طی 5 سال اخیر نیز 100 میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید روزانه ایران و حدود 50 میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید روزانه قطر افزوده شده است و اکنون ایران با ظرفیت تولید روزانه 710 میلیون مترمکعب نسبت به ظرفیت تولید 650 میلیون مترمکعبی قطر، نسبت به رقیب خود، در برداشت روزانه (از نظر ظرفیت برداشت) جلو افتاده است.

بدون شک در برداشت تجمعی گاز، قطر از ایران جلوتر است و با توجه به 10 سال توسعه زودتر، بسیار بیش از ایران از مخزن مشترک گازی برداشت کرده است.

افت فشار طبیعی گاز در پارس جنوبی مشهود است و در سال‌های پیش‌ رو، برآورد شده که سالانه اندازه تولید یک فاز، از تولیدات پارس جنوبی در سمت ایران به‌خاطر افت فشارکاسته خواهد شد.

* بزرگ‌ترین قرارداد گازی کشور امضا شد

قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی با حضور شرکت و پیمانکاران ایرانی با سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری منعقد شد که با اجرای این طرح بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار عایدی نصیب کشور می‌شود. قراردادهای اجرای طرح فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی دیروز با ۴ شرکت ایرانی پتروپارس، اویک، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و مپنا به امضا رسید. مدیرعامل شرکت ملی نفت در این نشست گفت: بزرگ‌ترین رویداد تاریخ جمهوری اسلامی در راستای تامین امنیت پایدار انرژی یعنی به نتیجه رسیدن قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی را شاهد هستیم. محسن خجسته‌مهر افزود: توانستیم با کمک پیمانکاران ایرانی به این موفقیت برسیم و این موضوع باعث تعجب از توانمندی شرکت‌های داخلی شده است. وی اظهار کرد: می‌توان گفت بار دیگر پارس جنوبی متولد شد، زیرا فشارافزایی نقش بسیار مهمی در تولید گاز و میعانات گازی دارد. خجسته‌مهر بیان کرد: برای جلوگیری از مهاجرت گاز، طرح فشارافزایی از لحاظ اقتصادی و مهندسی با دقت بالا بررسی شد و رقم سرمایه‌گذاری این طرح نیز ۲۰ میلیارد دلار در نظر گرفته شد. وی ادامه داد: حدود 2 سال است که با برگزاری جلسات کارشناسی توانستیم به این نتیجه و تصمیم برسیم و این تصمیم‌ها است که رویکرد دولت‌ها را مشخص می‌کند. از طرفی ما به این نتیجه رسیدیم که برنامه‌های فشارافزایی را در فراساحل و دریا اجرایی کنیم. معاون وزیر نفت تاکید کرد: پارس جنوبی در خلیج‌ فارس  به ۷ منطقه یا هاب تقسیم شده و هر منطقه دارای ۴ سکو اعم از سکوی یوتولیتی، فشارافزایی و اقامتی است، لذا برای این ۲۸ سکو، ۲۸ گجت نیز نیاز است. وی گفت: 2 نوع کمپرسور داریم که توربو کمپرسورهای MP دارای فشار 120 - 60 بار و کمپرسورهای lp  دارای فشار 

60 -20  بار هستند.

 مدیرعامل شرکت ملی نفت بیان کرد: با اجرای این طرح TCF90  به برداشت گاز کشور اضافه می‌شود و حدود ۲ میلیارد بشکه میعانات گازی نیز به ظرفیت میعانات گازی کشور. سرمایه‌گذاری این طرح حدود ۲۰ میلیارد دلار بوده و عایدی این کار برای کشور بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار خواهد بود.

* درآمد ۹۰۰ میلیارد دلاری کشور با اجرای قرارداد طرح فشارافزایی پارس جنوبی

 جواد اوجی دیروز (یکشنبه ۲۰ اسفند) در آیین امضای قراردادهای اجرایی طرح ملی فشارافزایی میدان مشترک گازی پارس جنوبی با پیمانکاران اصلی با اشاره به اینکه بار مالی این پروژه ۲۰ میلیارد دلار است، گفت: نیمی از انرژی مورد نیاز کشور و بیش از ۴۵ درصد بنزین کشور از پارس جنوبی تأمین می‌شود.

وی با بیان اینکه کار اجرایی این طرح می‌توانست 8 سال پیش آغاز شود، گفت: با وجود این تأخیر در دولت گذشته، ۲ سال است که در شرکت نفت و گاز پارس تصمیم شجاعانه‌ای گرفته و کار کارشناسی آغاز شد. وزیر نفت با اشاره به ثبت رکوردهای تازه در برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی اظهار کرد: امسال برداشت روزانه ۷۰۷ میلیون مترمکعب گاز از میدان گازی مشترک پارس جنوبی محقق شد. اوجی با اشاره به اینکه با ادامه برداشت از این میدان بدون اجرای طرح‌های فشارافزایی، شاهد افت فشار در این میدان خواهیم بود، ادامه داد: اهمیت بهره‌برداری از این میدان مشترک آنجاست که ۹۳ درصد سوخت نیروگاه‌ها و صنایع گاز و بخش عمده‌ای از خوراک پتروشیمی‌ها از گاز این میدان تأمین می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه منتظر شرکت‌های خارجی نماندیم و از نخبگان این صنعت استفاده کردیم، گفت: نمونه آن بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی بود. امروز از ۳۸ سکو در پارس جنوبی بهره‌برداری می‌شود.

وزیر نفت از راه‌اندازی سکوی فاز ۱۳ آلفا که کشتی بحرینی به آن برخورد کرده بود در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: طی ۳ تا 4 سال آینده فشارافزایی در میدان مشترک پارس جنوبی آغاز خواهد شد.

اوجی با اشاره به اینکه ظرفیت ۲۰ میلیارد دلاری برای سازندگان داخلی با اجرای این طرح ایجاد خواهد شد، افزود: با افزایش ۹۰ تریلیون فوت‌‌مکعبی برداشت گاز و ۲ میلیارد بشکه برداشت میعانات گازی، ۹۰۰ میلیارد دلار به درآمد کشور افزوده خواهد شد که نقشی مهم در تأمین امنیت انرژی کشور دارد.

وی تأکید کرد: در آینده‌ای نزدیک،‌ طرح افزایش تولید از میدان مشترک آزادگان جنوبی را با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح خواهیم کرد. وزیر نفت با قدردانی از همه کارکنان صنعت نفت که در تأمین گاز پایدار کشور نقش داشتند، گفت: با تدابیری که در نظر گرفتیم و ذخیره سوخت مایع که یک میلیارد لیتر بیشتر از پارسال بود، توانستیم زمستان را با سوخت‌رسانی پایدار بگذرانیم.

اوجی تصریح کرد: صادرات نفت ایران امروز به بالاترین مقدار از سال ۹۷ تاکنون رسیده و این افزایش صادرات با کمترین تخفیف‌ها انجام می‌شود.

وی با اشاره به حمله به ۴ خط لوله سراسری انتقال گاز ایران که هر خط ۱۲۰ میلیون مترمکعب گاز را انتقال می‌دهد، افزود: این خطوط در کوتاه‌ترین زمان به مدار بازگشت.

وزیر نفت با تأکید بر اینکه گروه نفت و گاز از ابتدای سال تاکنون رشد اقتصادی بالایی را ثبت کرده که در تاریخ بی‌سابقه بوده است و این رشد در سال آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود، اظهار کرد: افزون بر تأثیر افزایش تولید و صادرات نفت، در سرمایه‌گذاری،‌ تولید ساخت داخل و بهره‌وری نیز صنعت نفت رتبه نخست را در کشور دارد.

قرارداد اجرایی طرح فشارافزایی میدان گازی پارس‌جنوبی روز گذشته با ۴ شرکت ایرانی پتروپارس، اویک، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و مپنا امضا شد.

میزان سرمایه‌گذاری در این طرح، ۲۰ میلیارد دلار است که ۹۰ تریلیون فوت مکعب گاز و ۲ میلیارد بشکه میعانات گازی به تولید کشور اضافه می‌کند و ارزش آن ۹۰۰ میلیارد دلار است.

در طرح فشارافزایی، منطقه خلیج‌فارس  به ۷ هاب تقسیم می‌شود و هر هاب دارای ۴ سکو و مجموعا ۲۸ سکو است. از این تعداد ۱۴ سکو مختص فشارافزایی است که ۴ توربوکمپرسور ۳۰ مگاواتی روی هریک از آنها مستقر می‌شود.