کد خبر: 277936تاریخ: 1402/12/21 00:00
راز خروج ویکتوریا نولاند از وزارت خارجه ایالات متحده
شاخ آمریکا از روسیه متوجه چین می‌شود
سرگئی استروکان*: استعفای ویکتوریا نولاند، معاون وزیر خارجه آمریکا، نظریه‌های مختلفی را درباره دلیل خروج غیرمنتظره‌اش از ساختمان هری ترومن واشنگتن مطرح کرده است. به اعتقاد مسکو این به دلیل شکست «سیره ضدروسی» و در کل «پروژه اوکراینی» آمریکاست. علاوه بر آن، چشم‌ها در واشنگتن معطوف به نامزدی کرت کمپل برای نقش مقام دوم در وزارت خارجه است که در حال حاضر مسؤول سیاست هند و اقیانوسیه در دستگاه دیپلماسی آمریکاست. رسانه‌ها و تحلیلگران این را به عنوان مدرکی تفسیر می‌کنند که در پس‌زمینه کاهش علاقه آمریکا به اوکراین، آسیا در حال تبدیل شدن به اولویت اصلی واشنگتن است. استعفای نولاند برای بسیاری تعجب‌آور بود. دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی، نقش فعالی در رویدادهای [کودتای] میدان در سال 2014 در اوکراین داشت. او نه فقط به خاطر توزیع کلوچه‌ها در کی‌یف بین براندازان، بلکه به خاطر مشارکت در بحران‌ها و درگیری‌های بین‌المللی بزرگ در دهه‌های اخیر به یاد آورده می‌شود.
سابقه بیش از 35 سال حضور او در وزارت خارجه ایالات متحده در دولت‌های مختلف، رزومه او را از وزیر خارجه فعلی، آنتونی بلینکن هم چشمگیرتر می‌کند. روز سه‌شنبه هفته گذشته، خود بلینکن برای ادای احترام به دستاوردهای نولاند شتاب به خرج داد و او را مستقیما به طور رسمی از وزارت خارجه وارد کتاب‌های تاریخ و دیپلماسی کرد. بلینکن با یادآوری اینکه [عفریته جنگ] در دوره 6 رئیس‌جمهور و 10 وزیر خارجه خدمت کرده، افاضه کرد که او در آخرین پست خود در دولت جو بایدن تمایل به بازگرداندن «رهبری جهانی آمریکا» را تجسم بخشید. سکاندار وزارت خارجه [دولت بایدن] با توجه ویژه به نقش نولاند در تشکیل ائتلاف ضد روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین، تلاش‌های او را موفق خواند و مدعی شد این کارها توسط دیپلمات‌ها و دانشجویان آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
به گفته او، وظیفه اصلی‌ای که نولاند در سال‌های اخیر روی آن کار کرده، «شکست راهبردی» روسیه و کمک به اوکراین برای ایستادگی دموکراتیک، اقتصادی و نظامی روی پای خود بوده است. با این وجود به‌رغم تمام تجربیات و نفوذی که این زن دارد، به نظر می‌رسد بلینکن سعی نکرده او را از استعفا منصرف کند.
این خبر موجی از واکنش‌های سیاستمداران، دیپلمات‌ها، کارشناسان و رسانه‌های برجسته روسیه را برانگیخت. به گفته ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، نولاند به دلیل شکست مسیر بایدن در قبال روسیه مجبور به استعفا شد.
زاخارووا گفت: «این شکست سیاست [واشنگتن] مرتبط با نولاند است، چون او شخصیت محوری این سیاست روس‌هراسانه را در قبال کشور ما دنبال می‌کرد. کل داستان به نولاند گره خورده بود». به گفته او، معاون وزیر خارجه در حال کنار رفتن آمریکا «نه تنها یک نماینده عالی‌رتبه وزارت خارجه بلکه یک چهره کلیدی در همکاری‌های بین‌سازمانی داخل ایالات متحده بود... او هماهنگ‌کننده احساسات ضدروسی و سیاست ضدروسی توسط دولت آمریکا بود به ویژه درباره اوکراین. نمی‌توانم بگویم او یک ایدئولوگ بود. افرادی هستند که بیشتر از ما [روس‌ها] از وی متنفرند اما او واقعا یک هماهنگ‌کننده بود و با این سیاست مرتبط است. حالا اینگونه با او خداحافظی کردند».
در همین حال، نظریه‌ای در واشنگتن مطرح شده که استعفای نولاند نتیجه جنگ قدرتی بود که در آن او رقابت برای پست معاون اول رئیس دستگاه سیاست خارجی را باخت. برخی صاحب‌نظران شاهد هستند که در پشت صحنه نبرد روایت‌ها، شخصیت‌ها در حال بازی هستند. همه اینها بخشی از مناقشه بر سر شکل سیاست خارجی آمریکا و اولویت‌های آن در بلندمدت است. لازم به یادآوری است پس از استعفای وندی شرمن از سمت معاون وزیر خارجه آمریکا در تابستان گذشته، وظایفش به مدت 6 ماه توسط نولاند انجام می‌شد. با این حال، آخر سال [2023] کاخ سفید تصمیم غیرمنتظره‌ای گرفت تا کمپبل، دیگر پیشکسوت دیپلماسی آمریکایی را برای دومین جایگاه در دستگاه دیپلماسی نامزد کند. کمپبل که به اندازه نولاند در دنیای دیپلماسی اسم در نکرده، سابقه حرفه‌ای خود را نه در حوزه اروپا - آتلانتیک، بلکه در منطقه هند و اقیانوس آرام پشت‌سر گذاشته است.
جیمز کاردن، یکی از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا به خبرگزاری ریانووستی گفت: «خانم نولاند به عنوان کاندیدای طبیعی برای جایگزینی دائمی خانم شرمن در نظر گرفته شد اما آقای بلینکن، کرت کمپبل، نماینده سابق شورای امنیت ملی در آسیا را نامزد کرد... در واقع از اینکه او تا این اندازه دوام آورد، شگفت‌زده شدم. زمانی که کرت کمپبل رتبه دوم را در وزارتخانه به دست آورد، متوجه شدم زمان او تمام شده است. در رای‌گیری سنا در روز 6 فوریه، نامزدی او مورد حمایت گسترده هر ۲ حزب قرار گرفت: 92 سناتور به وی رای مثبت دادند؛ با 5 رای مخالف».
خبرگزاری آسوشیتدپرس در توضیح این تغییر سازمان‌دهی می‌گوید: «انتخاب کرت کمپبل توسط بایدن نشان‌دهنده تمایل به ادامه تلاش‌هایی است که دهه‌ها پیش توسط اسلاف او برای تغییر تمرکز سیاست خارجی آمریکا به سمت چین، به عنوان چالش اصلی پیش روی آمریکا در آینده آغاز شده بود».
یوری تاوروفسکی، رئیس شورای تخصصی کمیته دوستی، صلح و توسعه روسیه و چین، به روزنامه کامرسانت گفت: «کرت کمپبل نقشی کلیدی در توسعه برنامه چرخش به آسیای باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در قالب راهبرد هند - اقیانوسیه رئیس‌جمهور فعلی [بایدن] ایفا کرد».
از لحاظ عملی، او بویژه در ایجاد بلوک نظامی ضدچینی AUKUS (استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده) و تقویت بخش نظامی گروه QUAD (تعامل امنیتی چهارجانبه استرالیا، هند، آمریکا و ژاپن) فعال بود. تاوروفسکی معتقد است: «انتصاب کمپبل به عنوان دومین مقام بلندپایه وزارت خارجه نشان‌دهنده مسیر طولانی‌مدت کاخ سفید برای مهار چین، به‌رغم سخنان و حرکاتی است که آشتی‌طلبانه به نظر می‌رسند».
تاوروفسکی اینگونه نتیجه‌گیری می‌کند: «مقام دوم وزارت خارجه نه به بزرگ‌ترین متنفر از روسیه، بلکه به بزرگ‌ترین متنفر از چین رسید».
ستون‌نویس «کامرسانت» پرتیراژترین روزنامه روسیه *