محمد محمدی: نوروز 98 بود که برای نخستین بار نورالدین خانزاده با نام مستعار «نون خ» میهمان خانه‌ها شد؛ قصه‌ای در بستر یکی از روستاهای توابع استان کردستان و ماجراهای صاحب یک کارگاه فرآوری تخمه آفتاب‌گردان که بسیار مورد استقبال مردم و مخاطبان قرار گرفت تا جایی که به عنوان شگفتانه سیما و پدیده نوروزی سال 98 معرفی شد. چند ماهی از اتمام پخش این سریال نگذشته بود که خبر ساخت فصل دوم آن در رسانه‌ها منتشر شد؛ خبری که سوابق و تجربیات تولید مجموعه‌های پرمخاطب و افت کیفیت در فصل‌های بعد، بسیاری از کارشناسان و منتقدان را بر آن داشت تا با نقد‌ها و یادداشت‌ها به انحای مختلف گروه را از ساخت فصل دوم منصرف کنند تا خاطره خوش فصل اول در اذهان بماند اما در هر صورت فصل دوم هم ساخته شد و در فاصله بین عید نوروز و ماه مبارک رمضان سال 99 میهمان خانه‌ها شد؛ سریالی که برخلاف پیش‌بینی‌ها به مراتب از فصل نخست نیز جذاب‌تر و پرمخاطب‌تر شد و نشان داد اصرار بر ساخت بی‌دلیل نبود، چرا که مدیران و گروه تولید بویژه تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان سریال با اعتماد و اعتقاد نسبت به جذابیت‌های قصه، فصل دوم را تولید کردند و همین شد که این بار مردم منتظر ساخت فصل سوم شدند. اما اکنون و پس از 5 فصل، سریال «نون خ» را باید جزو معدود مجموعه‌های نمایشی دانست که هر فصل آن بهتر از فصل قبلی ساخته شده تا جایی که می‌توان اذعان کرد فصل پنجم که فروردین 1403 میهمان خانه‌ها شد از 4 فصل قبلی بسیار بهتر و صدالبته هدفمندتر تولید شده است. در این میان مهدی فرجی در مقام تهیه‌کننده و البته سعید آقاخانی به عنوان کارگردان، نقش و سهم ویژه‌ای در ثبت این موفقیت داشته‌اند. 

«نون خ» در فصل 5 با توجه و تمرکز ویژه نسبت به قومیت‌ها و روایت و داستانی به زبان ساده و عامه‌پسند ثابت کرد نقش تصویر در ارائه و معرفی فرهنگ‌های به چه میزان می‌تواند از هزاران کتاب و مقاله موثرتر و کارآمدتر عمل کند. با مهدی فرجی، تهیه‌کننده سریال «نون خ» پیرامون این مجموعه موفق و پرمخاطب به گفت‌وگو نشستیم. 

***

* تجربه سریال‌سازی در کشور نشان داده فصل‌های دوم و سوم یا بیشتر یک مجموعه همواره نسبت به فصل اول ضعیف‌تر تولید شده است اما در فصل 5 سریال «نون خ» شاهد هستیم این فصل کاملا هدفمندتر و به مراتب بهتر و به تبع آن پرمخاطب‌تر از سایر فصل‌ها شده است؛ رمز موفقیت مثال‌زدنی «نون خ» در این فصل چیست؟

اگر سریال «نون خ» در فصل پنجم به فضل الهی جذاب‌تر و بهتر شده است، بخشی از آن به شناخت عمیق‌تر و دقیق‌تر نویسنده و کارگردان نسبت به ظرفیت این سریال بازمی‌گردد. طبیعتا دوستان عزیز من آقایان آقاخانی و وفایی تجربه‌هایی را در این مسیر کسب کرده‌اند و اکنون ‌شناختی دارند که ظرفیت‌های قومیتی شامل لباس، گویش، جغرافیا، نکات گردشگری و همه ظرفیت‌های فرهنگی غنی اقوام را در جریان نگارش و ساخت اثر استفاده و آن را طوری با قصه آمیخته کنند که بیننده احساس شنیدن و دیدن شعار نکند.

به اعتقاد گروه، ما وقتی جنبه‌های مثبت یک اتفاق و فرهنگ را نشان می‌دهیم، باید تمام جوانب را در نظر بگیریم. سعی کردیم هم اشکالات گفته شود و هم ظرفیت‌ها و نقاط مثبت بخوبی دیده شود.

ظرفیت اقوام، ظرفیتی غنی است که ما توانستیم در قالب یک سریال تلویزیونی آن را نمایش دهیم. فیلمسازان اگر بتوانند از تهران خارج شوند و جای جای ایران عزیزمان را به نمایش بگذارند و زیبایی‌ها و فرهنگ غنی و آداب و رسوم مردم کشورمان را بخوبی معرفی کنند، قدم بزرگی را برداشته‌اند. این تصویری که از سبک زندگی اقوام ارائه می‌شود به خودی خود اثر نمایشی را جذاب می‌کند و موردپسند مخاطبان قرار می‌گیرد. 

عوامل سریال ما امروز یک تیم خوب شده‌اند  و شناخت‌شان نسبت به یکدیگر باعث این انسجام و همفکری رو به جلو است و خوشبختانه تلاش‌شان مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است.

* چندی پیش مطلبی از شما درباره رفع برخی سوءتفاهم‌ها پیرامون سریال «نون خ» مطرح شد؛ چرا چنین برداشتی شکل گرفته است؟ همچنین تاکید شما در این فصل بر نشان دادن فرهنگ‌ها و قومیت‌ها به هر حال سختی‌های خاص خودش را دارد؟

وقتی ما به سمت موضوعات مرتبط با اقوام می‌رویم، معمولا با یکسری حساسیت‌هایی روبه‌رو می‌شویم. گاهی اگر به قصه دقت نشود و توجه کامل نسبت به قرار گرفتن درست اجزای سریال نباشد، گلایه‌هایی را در پی خواهد داشت، مواردی هم درباره سریال «نون خ» پدید آمد که خوشبختانه رفع شد. 

صداوسیما ۲ خط قرمز جدی دارد؛ یکی مسائل دینی و ادیان است که همواره مورد احترام بوده و هست، نکته دوم هم مساله اقوام است که خدای ناکرده یک اثر نمایشی باعث ایجاد ضعف و زیر سوال رفتن آنها نشود.

در این سری از «نون خ» هم با ظرافت خاصی به مسائل نگاه کردیم. در این دوره ما از جغرافیای کردستان خارج شدیم و دیگر اقوام کشورمان را نیز تصویر کردیم و همان‌طور که عرض کردم با ظرافت خاصی به مساله کرمان و بخش عمده کار که در سیستان‌وبلوچستان می‌گذشت، پرداختیم. 

در این روزهای پایانی پخش سریال، خدا را شاکرم که «نون خ» بسیار مورد استقبال قرار گرفت که جا دارد از مردم و مسؤولان عزیزمان در استان‌های کرمان و بویژه سیستان‌وبلوچستان تشکر کنم. چه در زمان تولید کار و چه اکنون با ما همراهی کردند و خوشبختانه توانستیم این زیست‌بوم غنی با آداب و رسوم جذاب را بخوبی تصویر کنیم که مورد قبول خودشان نیز است. این تاکید از سوی ریاست محترم سازمان صداوسیما به صورت مداوم است که سعی کنیم در رسانه ملی همه قومیت‌ها را به تصویر بکشیم و بتوانیم سبک زندگی ویژه مردم عزیز کشورمان را بخوبی نشان دهیم و ما نیز سعی کردیم در همین ریل و نقشه راه حرکت کنیم.

* سوال پایانی اینکه به نظرتان با توجه به موج سریال‌سازی در پلتفرم‌ها؛ آیا اولا: این مجموعه‌ها می‌توانند باعث کم شدن مخاطبان سیما شوند و ثانیا: این میزان از تولیدات می‌تواند رقیبی جدی برای سریال‌های تلویزیونی باشد؟

به اعتقاد من پلتفرم‌ها رقیب مزاحمی برای رسانه ملی نیستند. شبکه‌های نمایش خانگی یک رسانه هستند و تلویزیون هم یک رسانه دیگر که هر یک مخاطبان خاص و مشترک خود را دارند. رسانه ملی رسانه‌ای فراگیر و مردمی است و مصرف رسانه‌ای و سرگرمی مردم آنقدر بالاست که هر دو می‌توانند به هر میزان تولیدات فیلم و سریال، برنامه‌های تلویزیونی و مسابقه‌های متعدد و متنوع را افزایش دهند، کما اینکه در نوروز امسال دیدیم مردم استقبال خوبی از برنامه‌های رسانه ملی داشتند. در همه جای دنیا این رقابت وجود دارد اما مزاحمتی برای هم ندارند. به نظرم صداوسیما چنین تصوری ندارد و بخوبی در مسیر خودش در حال فعالیت و تولید برنامه در قالب‌های بسیار متنوع برای مردم عزیزمان است؛ وضعیت فعلی بدون شک هم باعث افزایش سرانه فرهنگی و سرگرمی مردم است و هم اشتغال فعالان این حوزه را رونق می‌بخشد.