گروه سیاسی:‌ «پاکستان» کشوری پرآوازه است که مظاهر آن برای همه مردم ما آشنا است، تصویر جامعه ایرانی از پاکستان اغلب با محصولاتش گره خورده است؛ «برنج پاکستانی» بر سر سفره اغلب ایرانی‌ها قد کشیده است و «نارنگی پاکستانی» با آن پوست نارنجی جلازده‌اش هم پیش از پاییز میهمان سبدهای ما بوده است. پارچه و ادویه هم از همین دست محصولات هستند که مجموعه ذهنی ما را می‌سازند. در این میان اما برخی رویدادهای جنوب شرق موجب شده است تصویر ایرانی‌ها از پاکستان مخدوش شود. فعالیت‌های تروریستی برخی گروهک‌های تحت حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی موجب شده است سرعت برقراری ارتباط با کشور همسایه ایران به‌رغم ظرفیت‌های ویژه دچار عقب‌ماندگی شود. ظرفیت‌هایی که کشور 235 میلیونی پاکستان دارد، می‌تواند بازار ویژه‌ای برای تولیدکنندگان ایرانی و بخش خصوصی فراهم کند، البته در عدم توسعه روابط ایران و پاکستان صرفا عوامل تروریستی سرسپرده دخیل نیستند، برای نمونه با وجود اینکه ایران و پاکستان سال ۲۰۱۳ یک قرارداد ۲۵ ساله گازی با یکدیگر امضا کرده بودند اما تحریم‌ها و فشار آمریکا موجب شد این پروژه متوقف شود. حالا پاکستان اعلام کرده است کار ساخت 80 کیلومتر خط لوله گاز پاکستان - ایران را از گوادر آغاز کرده است و در مقابل مقامات آمریکایی نسبت به تحریم‌های اقتصادی علیه پاکستان در صورت دریافت گاز از ایران خبر داده‌اند. این یعنی دشمن نگران تعمیق روابط 2 کشور است.

آنطور که پیداست غرب به منظور عدم دستیابی ایران به بازارهای پاکستان برنامه جدی دارد، چرا که هم می‌داند گسترش روابط اقتصادی با پاکستان موجب گسترش روابط امنیتی و برقراری ثبات اقتصادی در جنوب شرق ایران می‌شود و هم می‌داند تمام تلاش آنها برای ناامن‌سازی سیستان‌وبلوچستان بی‌نتیجه می‌شود، همچنین ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی بین مردم ایران و پاکستان که در حال حاضر زیر سایه ناامنی‌ها رفته است، در صورت گسترش رابطه اقتصادی و امنیتی فعال می‌شود که این مساله می‌تواند زمینه‌ساز انزوای غرب از جنوب شرق آسیا باشد. به همین منظور سیدابراهیم رئیسی به عنوان نخستین میهمان خارجی بعد از انتخاب دولت جدید پاکستان در یک دعوت رسمی راهی این کشور شد تا روابط اقتصادی – امنیتی را گسترش دهد. 

* هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری مبادلات تجاری و اقتصادی

روز گذشته سیدابراهیم رئیسی و اعضای هیات همراه در سفر ۲ روزه خود در پایگاه هوایی نورخان که فرودگاه ویژه میهمانان بلندپایه خارجی به شمار می‌رود، از سوی ریاض حسین پیرزاده وزیر فدرال مسکن دولت پاکستان‌، رضا امیری‌مقدم سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان و جمعی از مسؤولان ارشد سیاسی و نظامی کشور میزبان مورد استقبال قرار گرفتند. محمد شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان نیز در محل کاخ نخست وزیری به طور رسمی از رئیسی استقبال کرد. مراسم ورود هیات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران و استقبال از رئیس‌جمهور کشورمان به صورت مستقیم از تلویزیون ملی پاکستان پخش شد.

رئیس‌جمهور پیش از عزیمت به پاکستان و سریلانکا، با بیان اینکه این سفر به دعوت روسای جمهور 2 کشور دوست انجام می‌شود، تصریح کرد: پاکستان از جمله کشورهای مهم جنوب آسیا و دارای روابط دیرینه‌ تاریخی و تمدنی با ایران است و همواره روابط سیاسی و اقتصادی، همچنین همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مورد توجه 2 کشور بوده است.

رئیس‌جمهور با اشاره به نگاه مشترک جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در زمینه حقوق بشر، دفاع از مردم مظلوم فلسطین و مبارزه با تروریسم، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست همسایگی و توسعه روابط با کشورهای اسلامی و همسو، علاقه‌مند ارتقای روابط با کشور پاکستان است و در این سفر مسائل مختلف از جمله مسائل اقتصادی و تجاری، انرژی و مسائل مرزی با دولت پاکستان مورد بحث و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت.

رئیسی همچنین با بیان اینکه سطح روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و پاکستان به میزان سطح روابط سیاسی نیست، از هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری مبادلات تجاری و اقتصادی با توجه به ظرفیت‌های قابل توجه 2 کشور در این زمینه خبر داد و گفت: مردم پاکستان مردمی مومن، متدین و علاقه‌مند به ارزش‌های انقلاب اسلامی بویژه به امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی هستند و محبت و ارادت خود به ایران اسلامی را بارها به اثبات رسانده‌اند. ما امنیت این کشور را امنیت خود می‌دانیم و معتقدیم تثبیت و ارتقای امنیت نقاط مرزی به نفع 2 کشور و 2 ملت خواهد بود.

* گسترش روابط ناظر به منافع 2 ملت

سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز (دوشنبه) در بدو ورود به پاکستان با «محمد اسحاق‌دار» وزیر خارجه این کشور که برای خوشامدگویی در هتل محل اقامت رئیس‌جمهور حضور یافته بود، دیدار کرد. رئیس‌جمهور در این دیدار روابط 2 کشور را فراتر از همسایگی صرف و متکی بر برادری و روابط قلبی عمیق و تاریخی توصیف کرد که دل‌ها و اعتقادات 2 ملت را به یکدیگر پیوند داده و گفت: با وجود آنکه تقویت روابط ایران و پاکستان مطلوب برخی بیگانگان نیست اما با توجه به ظرفیت‌های متنوع، متعدد و متقابل موجود روابط 2 کشور اسلامی باید ناظر بر تأمین منافع 2 ملت بیش از پیش گسترش یابد.

رئیسی با بیان اینکه اگر همه کشورها و ملل اسلامی با یکدیگر وحدت داشتند، رژیم صهیونیستی نمی‌توانست تا این حد به فلسطینیان مظلوم، بی‌گناه و بی‌دفاع غزه ظلم کند، اظهار داشت: صهیونیست‌ها از اختلافات میان کشورهای اسلامی سوءاستفاده می‌کنند، لذا در برابر راهبرد دشمن برای تداوم اختلاف میان امت اسلامی، راهبرد ما وحدت است.

«محمد اسحاق‌دار» نیز در این دیدار ضمن خوشامدگویی به رئیس جمهور، رهبر جمهوری اسلامی ایران را برای امت اسلامی به خصوص در مساله فلسطین حائز اهمیت ویژه دانست و تصریح کرد: امت اسلامی به رهبرانی همچون رهبر انقلاب اسلامی ایران نیاز دارد. وزیر خارجه پاکستان ضمن اعلام آمادگی کشورش برای همکاری‌های گسترده و سازنده با ایران خاطرنشان کرد: امت اسلامی امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به وحدت و تقویت همبستگی دارد.

* مرز 2 کشور یک فرصت است

محمد شهباز شریف پس از استقبال رسمی از سید ابراهیم رئیسی و هیات بلندپایه کشورمان در اسلام‌آباد، ابتدا میزبان یک دیدار دوجانبه شد و پس از آن دیدار هیات‌های بلندپایه 2 کشور به ریاست سران ایران و پاکستان برگزار شد.

سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در نشست خبری مشترک با محمد شهباز شریف، نخست‌وزیر جمهوری اسلامی پاکستان از نخست‌وزیر و دولت پاکستان برای میزبانی از هیات جمهوری اسلامی ایران تشکر و قدردانی کرد و گفت: به مردم پاکستان که همواره از اسلام و ارزش‌های اسلامی و از مظلومان فلسطین و غزه دفاع کرده‌اند و همواره در شهرهای مختلف پاکستان، آزادی قدس شریف را فریاد زده‌اند و از حق و عدالت دفاع کرده‌اند، عرض سلام و قدردانی دارم. 

وی با اشاره به اینکه سازمان‌های بین‌المللی کارآمدی خود را از دست داده‌اند، خاطرنشان کرد: آنچه تمام مردم دنیا را امروز غصه‌دار کرده این است که سازمان‌های بین‌المللی و به ظاهر مدافع حقوق بشر کارآمدی خود را از دست داده‌اند، شورای امنیت وظیفه خود را انجام نمی‌دهد و مردم مسلمان و آزاداندیش دنیا به ستوه آمده‌اند. 

رئیس‌جمهور روابط ایران و پاکستان را ناگسستنی تعریف کرد و گفت: ما با کشور دوست و برادر و همسایه‌مان پاکستان فقط به عنوان 2 کشور همسایه مطرح نیستیم. روابط 2 کشور روابط تاریخی - تمدنی عمیق و اعتقادی و دینی است. امری که ملت بزرگ ایران را با مردم بزرگ پاکستان پیوند می‌دهد اعتقادات است و این پیوند ناگسستنی است.

وی با اشاره به اینکه 2 کشور باید در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، تجاری و فرهنگی و همه سطوح روابط خود را ارتقا بخشند، خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بسیاری بین ایران و پاکستان است که تبادل این ظرفیت‌ها در جهت منافع 2 کشور و ملت می‌تواند به کار گرفته شود. در نشست‌های‌مان با نخست‌وزیر و دولت پاکستان تصمیم گرفتیم در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، تجاری و فرهنگی و همه سطوح روابط خود را ارتقا بخشیم.

رئیسی مواضع 2 کشور در مبارزه با تروریسم را یکسان دانست و تصریح کرد: هر 2 در مبارزه با ناامنی‌ها، جرائم سازمان‌یافته، مواد مخدر و انواع ناامنی‌ها مصمم هستیم و این نگاه مشترک هر 2 کشور است. در یک کلمه دفاع از حقوق بشر محور همکاری‌های 2 کشور است، چه همکاری‌های دوجانبه، چه منطقه‌ای و چه بین‌المللی. 

نخست‌وزیر پاکستان نیز در نشست خبری مشترک با آیت‌الله رئیسی گفت: بعد از انتخاب دولت جدید پاکستان برای نخستین بار است که یک مقام عالی‌رتبه به کشور ما می‌آید و این موجب افتخار ماست. چشم ما روشن و دل ما شاد.

محمد شهباز شریف در ادامه بیان کرد: هر 2 کشور نگرانی خود را درباره کشتار مردم غزه اعلام و درباره آن گفت‌وگو کردیم و یکصدا اسرائیل را محکوم کرده و از کشورهای جهان درخواست می‌کنیم هر چه سریع‌تر این اقدام نظامی را به پایان برسانند. راه‌حل عادلانه، تفصیلی و دیرپا برای مساله فلسطین لازم است. پاکستان پشتیبانی از فلسطین را مشروط نمی‌کند و به همکاری با ایران تا تشکیل کشور فلسطین به پایتختی قدس ادامه می‌دهد.

وی ادامه داد: از آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم ایران که حق آزادی‌خواهی مردم کشمیر را در نظر دارند نیز تشکر می‌کنم.

* ایران و پاکستان 8 سند همکاری امضا کردند

همزمان با سفر رئیس‌جمهور اسلامی ایران به پاکستان، مقامات 2 کشور در حضور سیدابراهیم رئیسی و محمدشهباز شریف نخست‌وزیر این کشور، 8 سند همکاری و توافقنامه و یادداشت تفاهم به امضا رساندند. نخستین موافقتنامه که به امضای طرفین رسید همکاری‌های امنیتی بین 2 کشور بود و موافقتنامه دوم موافقتنامه معاضدت قضایی در امور مدنی و تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری پاکستان است.

* روابط اقتصادی ایران و پاکستان در حال حاضر

براساس آمار منتشرشده از رسانه دولت، در یک سال اخیر برای نخستین بار حجم مبادلات تجاری ایران و پاکستان در سال گذشته رکورد زد و از رقم ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار عبور کرد. 

در شرایطی که به دلیل ادامه تحریم‌های آمریکا، در سال‌های گذشته روابط تجاری با سیر نزولی با شیب کم همراه بود، سران 2 کشور بر افزایش 2 برابری حجم فعلی مبادلات تجاری و رساندن آن به ۱۰ میلیارد دلار و بیشتر تاکید دارند و با توجه به شرایط جدید تجاری و اقتصادی ایران و وجود ظرفیت‌های فراوان در 2 کشور، دستیابی به این رقم در آینده نسبتا نزدیک را دور از دسترس نمی‌دانند.

«انرژی» مهم‌ترین زمینه برای ارتقای همکاری‌های اقتصادی و مبادلات تجاری 2 کشور است و در شرایط کنونی، خط لوله گاز ایران - پاکستان مهم‌ترین پروژه همکاری میان 2 کشور دوست محسوب می‌شود. گشایش بازارچه‌های رسمی میان 2 کشور در سال گذشته و افزایش صادرات برق ایران به پاکستان نیز زمینه لازم برای توسعه این مراودات را فراهم ساخته است.

پاکستان نیز ظرفیت بالایی برای صادرات محصولاتی نظیر منسوجات، برخی میوه‌ها، غلات، گوشت، لبنیات، برخی وسایل ورزشی و لوازم جراحی به ایران دارد و ایران هم برای صادرات گاز، نفت خام، محصولات پتروشیمی و افزایش صادرات برق به پاکستان آمادگی دارد.

علاوه بر تلاش‌های 2 همسایه برای عبور از چالش‌های ناشی از تحریم‌های یکجانبه، شناخت بهتر بخش‌های خصوصی و اتاق‌های بازرگانی ایران و پاکستان از ظرفیت‌های متقابل، مهم‌ترین عامل برای کمک به افزایش حجم مبادلات تجاری 2 همسایه محسوب می‌شود لذا با توجه به سفرهای متعدد هیات‌های اقتصادی 2 کشور و تعامل نزدیک میان اتاق‌های بازرگانی و صنایع پاکستان با ایران، انتظار می‌رود گام‌های موثری جهت معرفی متقابل ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های 2 کشور برداشته شود.

افزایش گذرگاه‌های جدید مرزی نیز از جمله موضوع‌های مورد علاقه در حال پیگیری میان 2 همسایه است و 2 دولت عزم جدی برای بازگشایی گذرگاه‌های بیشتر، ساخت مناطق آزاد تجاری بویژه در مرز ریمدان - گبد با هدف ارتقای تجارت مرزی و بهبود شرایط معیشتی و امنیتی مرزنشینان دارند که این مهم می‌تواند به تقویت اوضاع اقتصادی، تقویت امنیت و کاهش پدیده قاچاق در مناطق مرزی منجر شود.

* رئیس‌جمهور بعد از پاکستان به سریلانکا می‌رود

رئیس‌جمهور ایران پس از پاکستان، صبح چهارشنبه به دعوت رسمی «رانیل ویکرمسینگه» رئیس‌جمهور سریلانکا سفری یک‌روزه به این کشور جنوب شرق آسیا دارد و علاوه بر برگزاری استقبال رسمی و ملاقات خصوصی در کاخ ریاست جمهوری، همراه با رئیس‌جمهور سریلانکا در مراسم افتتاح و آغاز بهره‌برداری رسمی از «ابرپروژه چندمنظوره اومااویا» شامل ۲ سد و نیروگاه ۱۲۰ مگاواتی که از سوی پیمانکاران ایرانی احداث شده است، شرکت خواهد کرد.